Atmadharma magazine - Ank 134-135
(Year 12 - Vir Nirvana Samvat 2481, A.D. 1955)
(English transliteration).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 14 of 45

background image
: mAgasar–poSh : 2481 : Atmadharma : 75 :
sambandhano sahaj meL bhale ho, paN gnAnInI draShTi to gnAyakasvabhAv upar ja chhe, nimitta sAme gnAnInI draShTi
nathI. gnAnIne je sva–paraprakAshakagnAn khIlyun temAn nimittanun paN gnAn AvI jAy chhe.
[37] dravyane lakShamAn rAkhIne kramabaddhaparyAyanI vAt.
dravya–kShetra–kAL–bhAvarUp vastu pote pariNamIne samaye samaye navI navI kramabaddha avasthArUpe Upaje chhe;
vastumAn samaye samaye Andolan thaI rahyun chhe, pahelAn samayanA dravyakShetra–kAL–bhAv bIjA samaye sarvathA evA ne
evA ja nathI rahetA, paN bIjA samaye palaTIne bIjI avasthArUpe Upaje chhe. eTale paryAy palaTatAn dravya paN
pariNamIne te te samayanI paryAy sAthe tanmayapaNe varte chhe. ––A rIte dravyane lakShamAn rAkhIne kramabaddhaparyAyanI
vAt chhe. pahelI vakhatanAn ATh pravachanomAn A vAt vistArathI saras AvI gaI chhe.
(juo, ank 133, pravachan AThamun, nan. 188)
[38] paramArthe badhA jIvo gnAyakasvabhAvI chhe;––paN em koN jANe?
badhA jIvo anAdianant sva–paraprakAshak gnAyak svabhAve ja chhe. jIvanA ekendriyathI panchendriy vagere
bhedo chhe te to paryAy apekShAe tathA sharIrAdi nimittonI apekShAe chhe; paN svabhAvathI to badhA jIvo gnAyak
ja chhe. ––Am koN jANe? ke jeNe potAmAn gnAyakasvabhAvanI draShTi karI hoy te bIjA jIvone paN tevA
svabhAvavALA jANe. vyavahArathI jIvanA anek bhedo chhe, paN paramArthe badhA jIvono gnAyakasvabhAv chhe, em je
jANe tene vyavahAranA bhedonun gnAn sAchun thAy. agnAnI to vyavahArane jANatAn tene ja jIvanun svarUp mAnI le
chhe; eTale tene paryAyabuddhithI anantAnubandhI rAg–dveSh thAy chhe; dharmIne evA rAg–dveSh thatA ja nathI.
[39] ‘kramabaddhaparyAy’ ane tenA chAr draShTAnto.
ahIn AchAryabhagavAn kahe chhe ke jIvanI kramabaddhaparyAyapaNe jIv svayam Upaje chhe, ne ajIvanI
kramabaddhaparyAyapaNe ajIv svayam Upaje chhe, koI koInA kartA nathI ke pheravanAr nathI. paryAyanun lakShaN kramavartIpaNun
chhe, kramavartI kaho ke kramabaddha kaho; ke niyamabaddha kaho, darek dravya potAnI vyavasthit kramabaddhaparyAyapaNe Upaje chhe,
AtmA potAnA gnAyakapravAhanA kramamAn rahIne teno gnAtA ja chhe.
(1) paryAy kramavartI chhe, te kramavartIpaNAno artha ‘pAdavikShep’ karatAn panchAdhyAyInI 167mI gAthAmAn kahe chhe–
अस्त्यत्र यः प्रसिद्धः क्रम इति धातुश्च पादविक्षेपे।
क्रमति क्रम इति रूपस्तस्य स्वार्थानतिक्रमादेषः।।”
–– ‘क्रम’ dhAtu chhe te ‘pAdavikShep’ evA arthamAn prasiddha chhe, ane potAnA artha pramANe ‘क्रमति इति
क्रमः’ evun tenun rUp chhe.
‘pAdavikShep’ eTale, mANas chAle tyAre teno jamaNo ne DAbo pag ek pachhI ek kramasar paDe chhe, jamaNAn
pachhI DAbo, ne DAbA pachhI jamaNo, evo je chAlavAno pAdakram chhe te ADoavaLo thato nathI, tem jIv–ajIv
dravyonun pariNaman paN kramabaddha thAy chhe, tenI paryAyono kram ADoavaLo thato nathI. A rIte ‘kramabaddhaparyAy’
mATe ek dRuShTAnt to ‘pAdavikShep’ nun eTale ke chAlavAnA kudaratI kramanun kahyun.
(2) bIjun draShTAnt nakShatronun chhe, te paN kudaratanun chhe. prameyakamalamArtanD (3–18) mAn ‘kramabhAv’ ne mATe
nakShatronun draShTAnt Apyun chhe. jem kRutikA, rohiNI, mRugashirSha... vagere badhA nakShatro kramabaddha ja chhe; vartamAnamAn
‘rohiNI’ nakShatra udayarUp hoy to, tenA pahelAnn ‘kRutikA’ nakShatra ja hatun ne have ‘mRugashirSha’ nakShatra ja Avashe,
em nirNay thaI shake chhe; jo nakShatro nishchit–kramabaddha ja na hoy to, pahelAnn kayun nakShatra hatun ne have kayun nakShatra
Avashe teno nirNay thaI ja na shake. tem darek dravyamAn tenI traNe kALanI paryAyo nishchit kramabaddha ja chhe; jo
dravyanI kramabaddhaparyAyo nishchit na hoy to gnAn traN kALanun kaI rIte jANe? AtmAno gnAnasvabhAv chhe, ne
gnAnamAn sarvagnatAnI tAkAt chhe––evo nirNay kare to temAn kramabaddhaparyAyano svIkAr AvI ja jAy chhe. je
kramabaddhaparyAyane nathI svIkArato tene gnAnasvabhAvano ke sarvagnano yathArtha nirNay thayo nathI.