‘સૌ ભૂતમાં સમતા મને,
કો સાથ વેર મને નહીં’
[શ્રી નિયમસાર ગા. ૧૦૪ ઉપર પૂ. ગુરુદેવના ભાવવાહી સુંદર પ્રવચનોમાંથી. આ ગાથા ઉપર ત્રણ
વખત પ્રવચનો થયા, તે ત્રણે સંયુક્ત કરીને અહીં આપવામાં આવ્યા છે.]
સહજ વૈરાગ્ય પરિણતિવાળા મુનિવરોને મૃત્યુનો ભય નથી. હું તો
છે?
જુઓ આ વીતરાગમાર્ગના મુનિઓની સમાધિ! આવી દશામાં
વર્તતા મુનિરાજ કહે છે કે અમે તો સાક્ષીસ્વરૂપ ચૈતન્યમૂર્તિ છીએ. અમારા
જ્ઞાનાનંદ સ્વભાવ સાથે સંબંધ જોડીને, જગત સાથેનો સંબંધ અમે તોડી
નાંખ્યો છે, તેથી અમને કોઈ આશા નથી પણ સ્વભાવની સમાધિ વર્તે છે.
જગતના સર્વ જીવોમાં અમને સમતા છે. આત્મામાં આવી દશા પ્રગટે તે
જ શાંતિ અને શરણરૂપ છે.
“ અહો! આવા નિર્ગં્રથ મહાત્માઓના વીતરાગ માર્ગે અમે કયારે
વિચરીએ? હું કુંદકુંદાચાર્ય આદિ દિગંબર સંતોના પગલે વિચરીએ–એવો
ધન્ય અવસર કયારે આવે!!”
– પૂ. ગુરુદેવ.
* * *
આ નિયમસારની ૧૦૪મી ગાથા વંચાય છે. અંતર્મુખ પરમ તપોધનની ભાવશુદ્ધિ કેવી હોય? અર્થાત્
મોક્ષમાર્ગના સાધક મુનિવરોને સમતા તથા સમાધિ કેવી હોય તે કહે છે–
सम्मं मे सव्वभूदेसु वेरं मज्झं ण केणवि ।
आसाए वोसरित्तां णं समाहि पडीवज्जए ।। १०४।।
સૌ ભૂતમાં મમતા મને,
કો સાથ વેર મને નહીં ;
બીજો ભાદરવોઃ ૨૪૮૧ ઃ ૨૭૩ઃ