18 Atmadharma 171
“svatantrapaNe pariName te kartA.”–rAgabhAv kAI samyagdarshanAdirUpe pariNamato nathI, paN AtmA pote ja
svatantrapaNe samyagdarshanAdirUpe pariName chhe tethI AtmA ja te samyagdarshanAdino kartA chhe, rAg teno kartA nathI.
‘kartAnun iShTa te karma.’ samyagdarshanAdi shuddhabhAvarUpe pariNamavun te ja AtmAnun iShTa chhe ne teno AtmA kartA chhe.
A sivAy nimittane ke rAgane iShTa mAnIne tene ja anusAr mithyAtvAdi bhAvarUpe je pariName chhe tene kharekhar AtmA
kahetA nathI, te to AsravatattvamAn jAy chhe.
e ja pramANe kartAnun sAdhakatam sAdhan te karaN chhe. AtmAne samyagdarshanAdi iShTa kAryarUpe pariNamavAmAn par ke
rAgAdi kharun sAdhan nathI paN potAno svabhAv ja sAdhakatam hovAthI tenun sAdhan chhe, tethI AtmA ja karaN chhe.
nimittone ke rAgane sAdhan mAnIne tenA Ashraye je pariName chhe tene samyagdarshanAdi iShTa kArya thatun nathI paN
mithyAtvAdi thAy chhe.
e ja pramANe kartA potAnun kArya jene Ape te sampradAn; AtmA potAnun samyagdarshanAdi kArya rAgane ke nimittane
deto nathI tethI rAg ke nimitto tenun sampradAn nathI; AtmA potAnA svabhAvamAn ja abhedapaNe tene rAkhe chhe tethI AtmA
ja tenun sampradAn chhe.
jemAnthI kArya levAmAn Ave athavA kAryamAn je dhruvapaNe TakI rahe te apAdAn chhe. sanyogo ane rAg to chhUTI jAy
chhe mATe te apAdAn nathI; samyagdarshanAdi kAryamAn AtmA ja saLangapaNe TakI rahenAr chhe ne temAnthI ja te kArya levAmAn
Ave chhe, mATe te ja apAdAn chhe.
e ja pramANe rAg ke nimitto te samyagdarshanarUpI kAryano AdhAr paN nathI, rAganA ke nimittanA AdhAre te
kArya thatun nathI mATe rAg tenun adhikaraN nathI, paN svabhAv ja teno AdhAr hovAthI adhikaraN chhe.
A rIte A bhagavAn AtmA shuddhabhAvarUp pariNamanamAn paranA kArako anusAr thatI kriyAthI rahit chhe, paranA
kArako anusAr thatI je vikArI kriyA tenAthI rahit shuddhabhAvarUp bhavanamAtra shaktivALo AtmA chhe, temAn antarmukh
joye ja kalyAN chhe.
AtmAno svabhAv shun chhe tenI A vAt chAle chhe. paryAyamAn rAg–dveSh–moharUp vikAr kare chhe te paN
jIv pote ja kare chhe paN te jIvanun kharUn svarUp nathI. vikArane ja potAnA svarUp tarIke mAnavAthI jIv
sansAramAn dukh bhogavI rahyo chhe. vikAr vagaranun potAnun vAstavik svarUp shun chhe tene oLakhe to dukh TaLIne
mukti thAy, mATe AchAryadev kahe chhe ke he jIv! bhinna kArako anusAr vikArarUpe ke hInatArUpe pariNamavAno
tAro svabhAv nathI, paN tenAthI rahit shuddhatArUpe ne pUrNatArUpe pariNamavAno tAro svabhAv chhe. parathI
nirapekShatA thatAn potAnA svabhAvathI pUrNatA ja chhe. bas! pUrNatA..pUrNatA ne pUrNatA ja chhe–evA svabhAvano
svIkAr te samyagdarshan chhe. ane AvA svabhAvane chUkIne, parane kArako mAnIne, agnAnadashAmAn vikArapaNe paN
pote ja potAnA kArakothI pariName chhe, koI bIjun tene pariNamAvatun nathI. pravachanasAr gA. 186mAn kahe chhe ke
“te A AtmA paradravyanAn grahaN–tyAg vinAno hovA chhatAn paN hamaNAn sansAr–avasthAmAn, paradravya
pariNAmane nimittamAtra karatA evA kevaL svapariNAmamAtranun–te svapariNAm dravyatvabhUt hovAthI tenun–
kartApaNun anubhavato thako, tenA e ja svapariNAmane nimittamAtra karIne karmapariNAmane pAmatI evI
pudgalaraj vaDe vishiShTa avagAharUpe grahAy chhe ane kadAchit mukAy chhe.” “
स इदाणिं कत्ता सं
सगपरिणामस्स दव्वजादस्स” em mUL sUtrakAr bhagavAne kahyun chhe temAnthI A spaShTa artha TIkAkAr
AchAryadeve khullo karyo chhe. vikArI pariNAm paN AtmAnA astitvamAn thAy chhe tethI tene दव्वजादस्स kahyA
chhe, ane te svapariNAmano kartA AtmA ja thAy chhe, em batAvyun chhe. paN jyAn shuddha chidAnandasvarUpane draShTimAn
laIne tenI sanmukh thayo tyAn te ashuddhapariNaman rahetun nathI; ane alparAgAdi rahe tenun kartApaNun paN shuddha
dravyanI draShTimAn rahetun nathI. sAdhakadashAmAn vikArI kArakonI kriyA rahit nirmaL bhAvarUpe pote ja svata pariName
chhe. A rIte bandhamArgamAn temaj mokShamArgamAn AtmA ekalo ja chhe.
A sambandhamAn pravachanasAr gA. 126mAn kahe chhe ke–“je puruSh e rIte ‘kartA, karaN, karma ane karmaphaL AtmA ja
chhe’ em nishchay karIne kharekhar paradravyarUpe