: ૨૬ : આત્મધર્મ: ૨૦૦
પાંગમાં પુણ્ય અને પવિત્રતા બંને દેખાઈ આવે છે....એને જોતાં તૃપ્તિ થતી નથી....અત્યારે આ
દુનિયામાં એનો જોટો નથી.
(૧૮૮) કોઈ પૂછે કે આવું ભેદજ્ઞાન ક્્યારે થાય?–તેને કેટલો વખત લાગે?–તો આચાર્યદેવ
ઉત્તર આપે છે કે હે ભાઈ! જગતનો કોલાહલ છોડીને, ને આત્માનો અર્થી થઈને જો તું અંતરમાં શુદ્ધ
આત્માના અનુભવનો પ્રયત્ન કર તો અંતર્મુહૂર્તમાં જ તેની પ્રાપ્તિ થઈ જશે.....વધારેમાં વધારે છ
મહિના લાગશે......છ મહિનામાં જરૂર શુદ્ધાત્માની પ્રાપ્તિ થશે.
(૧૮૯) જેમ કોરા ઘડા ઉપર પાણીનું ટીપું પડતાં જ તે ચૂસી લ્યે છે.....તેમ દુઃખથી અતિસંતપ્ત
થયેલા આત્માર્થી જીવને શ્રી ગુરુ પાસેથી શાંતિનો ઉપદેશ મળતાં જ તે તેને ચૂસી લ્યે છે, એટલે કે
તરત જ...પોતાના આત્મામાં પરિણમાવી દે છે.
(૧૯૦) અહો, તે પવિત્ર આત્મા જયવંત વર્તો, કે જે આત્મા સમ્યક્ત્વની પ્રભુતા સહિત છે,
જેનું જ્ઞાન પાવન છે, જેની ચૈતન્યમુદ્રા ઉપર અતીન્દ્રિય આનંદ વ્યાપી ગયો છે અને જે વૈરાગ્યરૂપી
ગંભીર સમુદ્રમાં નિમગ્ન છે.
(૧૯૧) હે આત્માર્થી બન્ધુ!
આત્મસાધનામાં જગતના અનેકવિધ પ્રતિકૂળ–અનુકૂળ સંયોગો તો વચ્ચે આવે જ...એવા પ્રસંગે
તારી આત્માર્થિતાના જોરે,–તારી સર્વ શક્તિને ઉપયોગમાં લઈને તારી આત્મસાધનામાં અડગ
રહેજે......‘આ...ત્મા...ર્થિ.....તા...’ એ એક જ એવું મહાન બળ છે કે જેની પાસે જગતના કોઈ બળની
તાકાત ચાલી શકતી નથી. .....ખરેખર આત્માર્થીને જગતમાં કોઈ વિઘ્ન છે જ નહીં. આમ છતાં, હે
જીવ! તને મુંઝવણ થતી હોય તો, પૂર્વના મહાપુરુષોના જીવનને યાદ કર....તેમના ઉદાહરણથી તારા
આત્માને પણ આરાધનામાં ઉત્સાહિત કર.
(૧૯૨) ધર્મી કહે છે : અમારા આત્માના અતીન્દ્રિય આનંદ સિવાય આ જગતમાં બીજું કાંઈ
અમને પ્રિય નથી. અમારો આનંદ અમારા આત્મામાં જ સમાય છે.
(૧૯૩) ××× આત્માર્થીને અંતરમાં એવા ભાવતરંગો સ્ફૂરે છે કે જાણે પરિણતિ ઉલ્લસી
ઉલ્લસીને ‘કારણ’ ને ભેટતી હોય! ખરેખર, પોતાનું હિતકાર્ય કરવાના કામી જીવોને તેનું વાસ્તવિક
‘કારણ’ દર્શાવીને સંતોએ મહાન ઉપકાર કર્યો છે. ‘न हि कृत मुपकारं साधवो विस्मरन्ति’ એ ઉક્તિ
અનુસાર, તે સંતોના મહાન ઉપકારનું ફરીફરી સ્મરણ કરીને તેઓને નમસ્કાર કરીએ છીએ.
(૧૯૪) આત્માર્થ સાધવા માટે સાચી તત્પરતા હશે તો જગતમાં કોઈની તાકાત નથી કે તારા
આત્મકાર્યમાં વિઘ્ન કરી શકે. જ્યાં આત્માર્થીની સાચી તત્પરતા છે ત્યાં આખું જગત તેને આત્માર્થની
પ્રાપ્તિમાં અનુકૂળ પરિણમી જાય છે; ને તે જીવ જરૂર આત્માર્થને સાધી લ્યે છે; માટે હે જીવ! જગતમાં
બીજું બધું ભૂલીને તું તારા આત્માર્થ માટેની સાચી તત્પરતા કર.
(૧૯પ) પ્રથમ જીવને એક ધગશ જાગવી જોઈએ અને આત્માની ધૂન લાગવી જોઈએ કે મારા
આત્માનું સમ્યગ્દર્શન કર્યા વગર આ જન્મમરણથી છૂટકારો થાય તેમ નથી. માટે સર્વ ઉદ્યમથી
સમ્યગ્દર્શન કરવા જેવું છે.
(૧૯૬) ગુણમાં મોટા ગુરુ જે પ્રમાણે કહે છે તે પ્રમાણે શિષ્ય પરિણમી જાય છે,–એ ગુરુના
શરણની ખરી સેવા છે...ને એવી સેવાના પ્રસાદથી તે શિષ્ય અંતરમાં પોતાના આત્માનો અનુભવ પામે છે.
(૧૯૭) સમ્યગ્દ્રષ્ટિનું હૃદય ઊંડુ છે, ઘણી પાત્રતા વગર તે પકડાતું નથી. અહા! જ્ઞાની તો
મહાવૈરાગ્યનું પૂતળું છે....એના રોમે રોમે–ચૈતન્યના પ્રદેશે પ્રદેશે રાગથી ઉદાસીનતા પરિણમી ગઈ છે,
તે સમકિતી–