bhAdaravA : 2488 : 1p :
sarvagna vItarAg kathit dravyonAn
kAraN – kAryabhAvonun nirUpaN
(svAmI kArtikeyAnuprekShA–lokAnuprekShA adhikAr)
पुव्व परिणाम जुत्तं कारण भावेण वट्टदे दव्वं।
उत्तर परिणाम जुदं तं चिय कज्जं हवे णियमा।। २२२।।
artha:– pUrva pariNAm sahit dravya chhe te kAraNarUp chhe. tathA uttar pariNAm sahit dravya chhe te niyamathI
kAryarUp chhe.
bhAvArtha:– pratyek dravyamAn pratisamay pariNaman thatun rahe chhe. tene koInI rAh jovI paDatI nathI.
pUrvakShaNavartI dravya pote ja kAraN thAy chhe ane uttarakShaNavartI dravya kArya thAy chhe. jem lAkaDun saLagIne kolasAn
ane kolasA saLagIne rAkh thAy chhe temAn lAkaDun te vyayarUp kAraN chhe ane kolasA kArya chhe tathA kolasA te
vyayarUp kAraN chhe ane rAkh kArya chhe, AptamImAnsAmAn bhagavAn samant bhadrAchArye kahyun chhe ke ‘kAraNano
vinAsh ja kAryano utpAd chhe’ tethI pahelI paryAy naShTa thatAn ja bIjI paryAy utpanna thAy chhe. mATe pUrva paryAy
sahitanun dravya uttar paryAy sahitanA dravyanun kAraN chhe ane uttar paryAy sahitanun dravya kArya chhe. A rIte
pratyek dravyamAn kAraN–kAryabhAvanI paramparAo samajavI. 222.
have traNe kALanA vastunA kAraN–kAryano nishchay kare chhe.
कारण कज्ज विसेसा तिस्सु वि कालेसु होंति वत्थूणं।
पक्के कम्मि य समये पुव्वुत्तर भाव भासिज।। २२३।।
artha:– vastunA pUrva ane uttar (pahelAnA ane pachhInA) pariNAmane pAmIne (potAnA pariNAmanA
kAraNe) traNe kALe pratyek samayamAn darek vastune kAraN–kAryabhAv hoy chhe.
bhAvArtha:– vartamAn samayamAn je paryAy chhe te pUrva samay sahit vastunun kArya chhe, e ja pramANe sarva
paryAy jANavI.
A pramANe traNe kALe pratyek dravyamAn kAraN–kAryanI paramparA chAlu ja rahe chhe. je paryAy potAnI pUrva
avasthAnun kArya thAy chhe te potAnI uttar paryAyanun kAraN thAy chhe. e rIte pratyek dravya svayam ja potAnun
kAraN ane svayam ja potAnun kArya thAy chhe.
have pratyek vastu anant dharmasvarUp chhe em nirNay kare chhe. –
सन्ति अणंताणंता तीसु वि कालेसु सव्वदव्वाणि।
सव्वं पि अणेयंतं तत्तो भणिदं जिणिंदेहीं।। २२४।।
artha:– sarva dravya chhe te traNe kALamAn anantAnant chhe, anant paryAyo sahit chhe. tethI shrI jinendradeve sarva
vastune anekAnta arthAt anant dharmasvarUp kahI chhe.
bhAvArtha:– vishva eTale chha jAtinA chha dravyo, temAn jIv anant chhe, pudgal anantAnant chhe, dharma dravya,