: 8 : Atmadharma: 231
paN kalyAN na thAy, mAtra AtmAne oLakhavAthI ane temAn ekAgratAthI ja dharma thAy. nIchalI
dashAmAn dayA, dAn, pUjA, prabhAvanA Adino shubharAg AvyA vinA rahetonathI. Ave teno niShedh nathI
paN tenAthI kharekhar dharma thaI jashe em nathI. shubh bhAv Ave te puNya chhe ane dharma to AtmAno
vItarAgI svabhAv chhe.
padmanandI panchavinshatimAn AchAryadev dAn adhikAramAn kahe chhe ke sansArI prANI tIvra lobharUpI
UnDA kUvAnI bhekhaDamAn bharAI beThA chhe, tene tRuShNA ghaTADavA dAnano upadesh daIshun, pachhI dAkhalo Apyo
ke kAgaDAno svabhAv chhe ke tene dAjhI gaelA anAjanA UkaDiyA maLe to pote ekalo na khAy paN
bIjA kAgaDAone bolAvIne khAy tem pUrve te puNya karyAnhatAn, temAn tArI shAnti saLagI hatI, temAn
puNya bandhANun, tenA phaLamAn tane paisA maLyA chhe, teneekalo bhogavIsh, tRuShNA ghaTADI dAnamAn nahi de, to
kAgaDAmAnthI paN jaIsh. puNyano niShedh nathI, ashubhathI bachavA shubh bhAvahoy chhe, temAn kharekhar to
chAritraguNanI paryAy tekALe shubharAgarUpe thavA yogya hatI te thAy chhe. paN vyavahAranA upadeshamAn em
kahevAmAn Ave chhe ke viShay kaShAy vachanArthe shubh karo.
shubh rAg karavo paDato nathI ane ashubh TALavo paDato nathI, paN sAmAnya ekarUp dravya
svabhAvanun Alamban letAn mand prayatna hovAthI ashubh TaLI shubh rAg thaI jAy chhe, teno karttA, bhoktA
ke svAmI gnAnI thato nathI.
ahIn pariNAm shaktinun shuddha kArya te AtmAnun kArya batAvavun chhe. ahIn dravya draShTithIkathan chhe.
shaktivAn dravyane dhyey banAvavAthI anantashaktinun utpAd–vyay–dhruvapaNe pariNaman thAy chhe. temAn A
shakti mahAn chhe. anantaguN ane tenI anant paryAy sahit dravya utpAd–vyay–dhruvarUpane Alingit
thaI nirantar varte chhe.
pariNAm shakti guN chhe te ansh chhe, te dvArA ashI evA dravya upar draShTi devAthI samyagdarshan–
gnAn–chAritra, sukh, vIrya, karttA, karma, karaN, sampradAn, svachchhatva Adi guNonI samyak dashAno utpAd
thAy chhe. darek samaye utpAd–vyay–dhruvarUp astitva mAtra pariNAm chhe. te dravya svabhAvane avalambe chhe,
tenAthI nirmaL paryAyanI prAptirUp mokShamArganI pravRutti thAy chhe.
utpAd–vyay–dhruvathI Alingit Atmadravya chhe. eno nirNay pratham kare to AtmA rAg ane
nimittane na sparshe evI shraddhA thAy e tenun phaL chhe.
jem lambAIvALo laTakato motIno hAr chhe temAn darek motI kramasar–kramabaddha chhe, koI motI
Aghun pAchhun hotun nathI; pUrvanun pUrvamAn ane pachhInun pachhI. em darek motI kramanishchitarUpe vyavasthit hoy
chhe; tem AtmadravyamAn darek pariNAm potapotAnA sthAnamAn nishchitapaNe prakAshe chhe. utpAd–vyay–dhruvane
sparshavAvALI pariNAmashakti chhe, te mahAnashakti chhe. aho! chaitanya, tArI Ruddhi ane tAro mahimA
achintya chhe.
jem hAramAn doro kAyam rahe chhe, tem dravya guN kAyam rahe chhe. pariNAmashakti dravya–guN–paryAy
traNemAn vyApe chhe. pravachanasAramAn gney adhikAr hovAthI pramANagnAnadvArA chhae dravyamAn pariNAmashakti chhe
em kahel chhe. ahIn samayasAramAn ek AtmAmAn kahI chhe.
“paryAyo kramasar nathI, hAranun draShTAnt barAbar nathI, doro toDI nAkhI motIne AghAn pAchhAn karI
shakAy chhe;” toem mAnanAre sarvagna kathit dravya–guN–paryAyanun svarUp jANyun ja nathI.
dravya akhanD chhe, UrdhvatA sAmAnyarUpe traNe kALanI paryAyanI akhanDatA te dravya chhe. paryAyanun
utpAd–vyayarUpe