phāgaṇ: 2489 : 9 :
chhe ke hun karun to thāy chhe e mānyatā be dravyanetra ek mānanār, parādhin mānanār mithyādraṣhṭinī chhe.
prashna:– makān enī meḷe bane chhe?
uttar:– jagatanā nishchit kramānusā, pudgaḷ parāvartananā niyamānusār pudgaḷo svayam palaṭīne
tene kāḷe makān ādi rūpe thāy chhe teno koī karttā hartā ke svāmī nathī; lok vyavahāramān nimittanun
gnān karāvavā bījāne karttā kahevāy chhe, paṇ paranā kārya koīne ādhin nathī.
ātmānun kārya potānā ātmāmān ja chhe; sharīranī kriyā tathā jagatanā darek padārthanā kārya te te
dravyathī thaī rahyān chhe.
prashna:– jaḍamān gnān nathī temān kām (kārya) karavānī shakti hoy?
uttar:– hā, te paṇ anādi anant potānī sarva shaktithī paripūrṇa chhe, jaḍeshvar chhe, ekalo ja
paramāṇu svayam utkr̥uṣhṭa gati karīne 14 rāju (asaṅkhya yojan) gaman ek samayamān karī shake chhe, temān
koī chalāvanār nathī. īshvaranī īchchhā vinā pāndaḍu na chāle eṭale shun ke jaḍ paramāṇuomān kriyāvatī
nāmanī shakti chhe tenā vinā te kṣhetrāntar na kare paṇ te tenī shakti sahit chhe. pāndaḍun pavanathī chālyu
to pavanane koṇ chalāve chhe? em paranā kāraṇe kārya mānatā anavasthā nāme moṭo doṣh āve chhe.
sanyogamān ekatā buddhivāḷā, parathī kārya mānanārā paramān anukūḷ– pratikūḷ ane īṣhṭa aniṣhṭa
mānī duḥkhī thāy chhe. “hun karun, hun karun, e ja agnānatā, shakaṭano bhār jem shvān tāṇe:” vastumān
pariṇaman shakti chhe, tethī ja tenī avasthā thayā kare chhe. te ja tenī vyavasthā chhe, temān anya karttānī
jarūr nathī. jagatanā darek padārtha anādianant chhe, temān darek samaye navī navī avasthānī utpatti,
junī dashāno vyay ane mūḷ vastupaṇe te dhruv (kāyam) rahe chhe. em sva–parasattāno nishchay karī.
paramā karttā, bhoktā ane svāmīttvanī shraddhā chhoḍī, rāgamān karttā buddhi chhoḍī, parāshrayathī lābh
mānavānī shraddhā chhoḍī svāvalambī gnāyakamātra svarūpanī nirvikalpa shraddhā kare to sukhanī sharūāt thāy;
ane em karyā vinā anshamātra paṇ ātmahit thatun nathī. svatantratānī vāt lokoe sāmbhaḷī nathī.
uttam shauch dharma
āj dasalakṣhaṇī parvanā chothā uttam shauch (santoṣh) dharma chhe. pūrṇa gnānānand pavitra svabhāvanā
lakṣhe gnātāpaṇe santoṣhamān rahevun temān jeṭalo vītarāgabhāv chhe tene uttam shauch dharma kahevāy chhe. muninī
mukhyatāthī kathan chhe. chāritra dharma mohakṣhobh rahit, rāgadveṣh agnān rahit ātma pariṇām chhe. hun
vītarāgī ānand ghan svabhāvī chhun tenā āshraye rāgadveṣh viṣhamatā rahit pariṇām te dharma chhe. vartamān
chāritramān nabaḷāī jeṭalo doṣh thāy chhe te dhruv svabhāvamān nathī– em rāgādinun akāraṇ evo pūrṇa
gnānaghan svabhāvamān draṣhṭignān ane līnatā karanārane atīndriy ānandamān tr̥uptirūp sahaj santoṣh nāme
dharma hoy chhe.
सम संतोष जलेन च यः धोवति तृष्णा लोभ मल पुज्जा।
भोजनशुद्धि विहीनः तस्य शुचित्व भवेत् विमलं।।३९७।।
artha: samabhāv–rāgadveṣh moh rahit santoṣh pariṇām. nitya gnānānand svabhāvamān ekāgratā–
svasamvedanadvārā apavitratāno vyay, pavitratānī utpatti te santoṣh chhe. evā sahajānandamay santuṣhṭa
bhāvarūpī jaḷathī, tr̥uṣhṇā ane lobharūpī maḷ samūhane dhove chhe, bhojananī shuddhi rahit vr̥utti arthāt
ati chāhanāthī rahit chhe te muninun chitta nirmaḷ chhe.
bhāvārtha: koī sanyog viyogamān īṣhṭa aniṣhṭa bhāv na thavo, arthāt potānā paramānandamay
gnān svabhāvamān ja svāshray vaḍe sukh mānavun ane temān līnatā arthāt