PDF/HTML Page 1 of 25
single page version
PDF/HTML Page 2 of 25
single page version
bhavya rathayAtrA prasanganun ek
yAdagAr drashya... jemAn shAntinAth
bhagavAnanA rathamAn sArathI tarIke
kahAnaguru birAjamAn chhe;
temanI jamaNI taraph
madhyabhAratanA nANAmpradhAn shrI
mishrIlAlajI gangavAl beThA chhe;
DAbI bAju pratiShThAkArak sheTh chhe.
te jinagnAnaprabhAvakar samakit draShTi jANavo.
PDF/HTML Page 3 of 25
single page version
PDF/HTML Page 4 of 25
single page version
PDF/HTML Page 5 of 25
single page version
paN kalpanAmAtra ja chhe. potAnA dravya ane paryAy–bannene jem chhe tem jANavA joIe; to ja
PDF/HTML Page 6 of 25
single page version
draDhatA thAy chhe ne kaShAyonI mandatA thAy chhe. kevA kevA jIvoe kevA prasangomAn kevI ArAdhanA karI–
ItyAdi varNanamAn upayog joDatAn potAne ArAdhanAnI draDhatA thAy chhe ne mokShamArgano utsAh jAge chhe.
mATe potAnI shakti anusAr shAstraabhyAs karavo yogya chhe. shAstraabhyAsanI aruchi karIne teno
niShedh kare to to tene adhyAtmanI ruchi paN sAchI nathI. jene jeno prem hoy te (1) tenI kathA
honsathI sAmbhaLe, (ra) tenA visheSh prakAro jANe, (3) tenAn AcharaNanAn sAdhano jANe ne (4) tenun
svarUp jANe temAn tene utsAh hoyachhe, kanTALo nathI hoto; tem jene Atmaruchi thaI chhe– mokShamArga
sAdhavAno prem jAgyo chhe te jIv (1) tevA Atmaruchivant ane mokShamArgane sAdhanArA tIrthankaro
vagerenI kathA premapUrvak sAmbhaLe chhe, (ra) AtmAnA visheSh prakAro guNasthAno–mArgaNAsthAno vagereno
paN abhyAs kare chhe, (3) mahApuruShoe kevA AcharaN karyA te paN jANe – vratAdinun svarUp jANe,
temaj (4) AtmAnA anubhavanun varNan vagere adhyAtmashAstrone paN jANe. – e rIte chAre
anuyogano abhyAs kAryakArI chhe. mATe adhyAtmashAstro ja vAnchavA ne karaNAnuyog–kathAnuyog
vagerenAn shAstro na vAnchavA– em niShedh karavo yogya nathI.
lIn na rahI shake ne paradravyamAn jAy tyAre, anya ashubh viShay kaShAyomAn upayog bhame tenA karatAn
to vItarAgI shAstranA abhyAsamAn upayog joDavo– te bhalun chhe. mATe bIjA bAhya viShayonA pApamAn
upayog joDavA karatAn shAstrAbhyAsamAn buddhi lagADavI yogya chhe. gaNadharo ane mahAmunio paN
chaitanyanA dhyAnamAn nirantar nathI rahI shakatA tyAre shAstrasvAdhyAy, divyadhvaninun shravaN vageremAn pravarte
chhe;– ane tun eno niShedh kare chhe, to shun mahAmunio karatAn ya tun eno niShedh kare chhe, to shun
mahAmunio karatAn ya tun AgaL vadhI gayo!! – shAstrAbhyAsane vikalpa kahIne nirarthak kahevo ne anya
viShayakaShAyomAn pravartavun te to nishchayAbhAsI jIvanun svachhandIpaNun ja chhe.
mokShamArgane rokanAr koN? enA gnAn vagar AtmagnAn paN sAchun thatun nathI ne mokShamArgane sAdhI
shakAto nathI. AtmA–AtmA karyA kare ne bIjA tattvone jANavAno niShedh kare to tattvArthashraddhAn ja
kyAthi thAy? AtmAne dukhadAyak evA Asrav–bandh shun tene jANyA vagar mokShamArga sAdhI shakAy
nahi. kayA kAraNothI karmano abhAv thAy chhe– te oLakhavun joIe. bandh–mokShanAn kAraNone barAbar
oLakhe to ja bandhanAn kAraNarUp samyagdarshanAdi pragaT karavAno udyam kare. mATe AtmA sivAy bIjA
tattvo–samvar–nirjarA Asrav–bandh vagere paN jANavA joIe.
PDF/HTML Page 7 of 25
single page version
kAraN chhe. puNya–pApanAn phaLanAn sthAnarUp svarga–narak vagerene jANatAn jIv vairAgya pAme chhe, ne
pApabhAvo chhoDIne puNyakAryamAn varte chhe. vaLI sarvagnadeve kahelAn tattvo jANatAn sarvagnatAno paN visheSh
mahimA Ave chhe. mATe traNalokanun temaj jIvonI gati–Agatinun svarUp batAvanArAn shAstronA
abhyAsano paN niShedh karavo yogya nathI
ne visheSh shAstrAbhyAs jeTalI buddhi na hoy– tene mATe e upadesh chhe ke thoDunk paN prayojanabhUt
jANavAnun kAryakArI chhe, bIjun AvaDe ke na AvaDe paN svabhAv shun ne vibhAv shun– eTalun
prayojanabhUt jANe to paN potAnun kArya sAdhI shake. paN evo jIv kAI visheSh shAstrAbhyAsano
niShedh nathI karato. athavA je jIv ekalA aprayojanabhUt tattvone jANavAmAn ja rokAy chhe ne
bhedagnAnanI darakAr karato nathI to evA jIvane mATe upadesh chhe ke prayojanabhUt tattvanA gnAn
vagar tArun bIjun badhun jANapaNun kAI kAryakArI nathI. parantu prayojanabhUt tattvane jANavA uparAnt
jenI visheShabuddhi hoy te visheSh abhyAs thI guNasthAn – mArgaNAsthAn – jIvasthAn tathA
traNalok vagerenun varNan jANavAmAn upayogane joDe– te yathArtha ja chhe, temAn gnAnAdinI nirmaLatA
thAy chhe ne rAgAdi ghaTe chhe.
Avyun nathI. potAnI meLe vichArathI ten em mAnI lIdhun ke hun samyagdraShTi chhun ne mane bandhan thatun nathI–
e to tArI svachhand kalpanA chhe. samyagdraShTi to svaparane bhinna jANato hovAthI atyant vairAgyavant hoy
chhe, e samyagdraShTinun chihna chhe; te niyamathI gnAn–vairAgya–shakti sahit hoy chhe. hun samyagdraShTi chhun – evA
mithyAabhimAnathI phUlAIne pravarte ne vairAgyanun to ThekANun na hoy, – evA jIvone to pApI kahyA chhe.
pote buddhipUrvak pApapariNAmamAn pravarte ane kahe ke mane bandhan nathI– e to moTo svachchhand chhe.
samyagdraShTi paN ashubh pariNAm Ave tene pAp samaje chhe, ne tene bUrA jANIne chhoDavAno udyam kare
chhe.
uttar:– bhAI, ashuddhopayoganI apekShAe shubh–ashubhane sarakhA kahIne, te banne chhoDIne
parantu jene evo shuddhopayog na thAy teNe shubh chhoDIne ashubhamAn pravartavun evo kAI te upadeshano
hetu nathI; chhe to shubh ane ashubh banne ashuddha, ane hey, parantu shubh karatAn ashubhamAn tIvra
ashuddhatA chhe, tethI tene pahelAn ja chhoDavAyogya chhe. shubhane paN je hey jANe te ashubhamAn svachchhande
kem pravarte?
PDF/HTML Page 8 of 25
single page version
varNAdi ane rAgAdibhAvo te jIvanA svabhAvabhUt nathI, jIvanA chetanAmay svabhAvathI te
te upayog parabhAv upAdhi vagarano nirUpAdhi chhe.
ahA, ahIn to kahe chhe ke jem varNAdibhAvo upayogathI bhinna chhe tem rAgAdibhAvo paN
PDF/HTML Page 9 of 25
single page version
AtmAnun avalokan kar. devAdhidev tIrthankar sarvagnabhagavantoe jevo AtmA anubhavyo, ne jevo
gnAnamAn kare tyAre samyagdarshan thAy. are jIv! anrtalakSha karIne ekavAr ullAsathI hA to pAD.
*jem agnine ane uShNatAne ekatA chhe, tem AtmAne ane upayogane ekatA chhe.
*jem dUdh ane pANIne bhinnasvabhAvapaNun chhe, tem upayogasvarUp AtmAne ane
dharma chhe. enA sivAy bIjA koI prakAre dharma thato nathI.
dharma chhe.
adhikAramAn kahe chhe ke–
यस्माद्वीर्मम यामि कातरतया यस्याश्रयं चापदि।
उक्तं यत्परमेश्वरेण गुरुणा निश्शेषवाञ्छाभय–
PDF/HTML Page 10 of 25
single page version
prashna: ek samayamAn rAg ane vItarAgatA banne bhAvo sAthe hoy?
uttar:– hA. sAdhak ne anshe rAg ne anshe vItarAgatA em banne bhAvo ek sAthe hoy chhe. jem
sAthe thAy chhe.
prashna:– rAg upar jyAre lakSha hoy tyAre to gnAnIne bahirmukhatA ja chhe ne?
uttar:– rAg upar bhale upayoganun lakSha hoy, paN te vakhatey andar sAdhakane rAg vagaranI shuddha
thato nathI. jeTalI shuddhatA chhe teTalI antarmukh pariNati chhe.
uttar:– rAg ane chaitanyane bhinna jANIne chaitanya–svabhAvamAn antarmukh thavun. pahelAn antaramAn
uttar:– nA; em dekhAtun nathI, paN potAnI khoTI kalpanAthI em mAne chhe ke AtmAe hAth
hAth Uncho thatAn AtmAe tene Uncho karyo – em mAnavun te paN khoTun chhe.
PDF/HTML Page 11 of 25
single page version
sharIramAn rahyo nathI. sharIr ane AtmA bhale ek jagyAe hoy paN AtmAnI sattA sharIrathI judI chhe.
uttar:– judA lakShaN jANIne judun jANavun te.
prashna:– e kaI rIte thAy?
uttar:– andar vichAravun joIe ke andar jANanAr tattva chhe te hu chhun, ne vikalpanI vRuttinun utthAn
uttar:– bhAI, shubhabhAvathI ke dehanI kriyAthI mithyAtva TaLe em je mAne tene to mithyAtvanu
uttar:– A rAgathI pAr chaitanyane jANavo te samyakattvano mArag chhe. enA vagar shubhabhAv to
uttar:– antaramAn upayog mukIne AtmAne jANatAn atIndriy Anandano svAd Ave. – evo
uttar:– andaramAn tevun yathArtha kAraN Apato nathI mATe; jo yathArtha kAraN Ape to kArya thAy ja.
uttar:– potAnun je shuddhasvarUp chhe tenAthI sansaravun eTale chyut thaIne ashuddharUp pariNamavun te
uttar:– jIvano mokSha ne sansAr banne jIvamAn ja chhe, jIvathI bahAr nathI. jIvanI ashuddhatA te ja
prashna:– dharma eTale shun? uttar:– dharma eTale AtmAnI shuddhatA. AtmA shun chIj chhe tenA svabhAvanun
PDF/HTML Page 12 of 25
single page version
bhaNakArA Ape. sAmAyik pancham guNasthAne hoy chhe ne tenA pahelAn chothA guNasthAne samyaktva hoy chhe
ekAgra rahetAn rAgadveSh rahit samabhAv ne atIndriy Anandanun vedan pragaTe tenun nAm sAmAyik chhe.
uttar:– bhAI, rAg to anAdithI karato ja Avyo chhe! A to jene dharma karavo hoy tene mATe
chhe.
thavAnA vAramvAranA abhyAsavaDe bhedagnAn pragaT kare chhe.
uttar:– jevA sarvagna bhagavAn chhe, tevo mAro AtmA chhe– em jyAn nakkI karavA jAy tyAn
thAy chhe. ne e rIte svasanmukh thAy tyAre ja sarvagnanI kharI oLakhAN thAy chhe.
uttar:– AtmA sambandhI jene shankA UThe chhe te pote AtmA ja chhe. shankA UThe chhe te AtmAnA
AtmA chhe. shankA kAI A jaD sharIramAn nathI, shankA karanArun je tattva chhe te chaitanya chhe, te ja AtmA chhe.
uttar:– mahAvideh kShetramAn atyAre paN jIvo mokSha pAme chhe. A kShetre atyAre puruShArthanI
PDF/HTML Page 13 of 25
single page version
antaramAn khUb shravaN–manthan ne svabhAv taraphano abhyAs joIe.
uttar:– chArey gatimAn thaI shake. temAn pratham upasham samyaktva thAy chhe, sAtamI narakamAn paN
uttar:– AtmAnA Ashraye je gnAn thAy tene AdhyAtmik gnAn kahevAy. enA sanskAr bIjA
uttar:– te antarmukh upayoganun gney Akho AtmA chhe; gnAn ne Anand badhun temAn abhed AvI
prashna:– Ap pUrvajanmane mAno chho? pUrvajanma kaI rIte anubhavI shakAy?
uttar:– hA; AtmA anAdianant chhe eTale A pahelAn bIjA bhavamAn kyAnk tenun astitva hatun.
PDF/HTML Page 14 of 25
single page version
A samayasAr shAstra chhe; kundakundAchAryadev mahA adhyAtmasant AtmAnA atIndriy AnandamAn
vArtA kahevAnI shabdomAn tAkAt chhe. shabdomAn jANavAnI tAkAt nathI paN sva–paranun kathan karavAnI
tAkAt chhe. ane AtmAmAn sva–parane kathan karavAnI tAkAt chhe. ane AtmAmAn sva–parane jANavAnI
tAkAt chhe, paN sva–paranun kathan karavAnI tAkAt AtmAmAn nathI, kemake AtmAmAn shabdo nathI. paN
shabdane ane AtmAne vAchak–vAchya sambandh chhe. shabdo sva–paranun kathan kare chhe, paN jANe chhe to AtmA
potAnI tAkAtathI.
dehAdinI kriyAne bhinna jANe chhe. ane jene sva–paranI bhinnatAnun bhAn nathI, chaitanyanA Anandanun vedan
nathI te agnAnI vikalpane ja potAnun svarUp mAnato thako tenA kartApaNe varte chhe; parantu tethI bahAramAn –
sharIrAdinI kriyAmAn to te paN kAI karI shakato nathI.
vedan rahe– to teNe navun shun karyun? rAgathI pAr chaitanyanIy shAntinun vedan jo na pragaTyun to teNe kAI
navun nathI karyun; te to rAganA ne rAganA ja vedanamAn Ubho chhe. antaramAn chaitanyanA Anandanun sAkShAt
vedan thAy, ne rAgAdithI spaShTa bhinnatA bhAse– te dharma chhe; temAn chaitanyamAnthI AnandanI laheranA ankurA
phUTe chhe. – paN te kaI rIte thAy? ke antaramAn draShTi detAn Anand pragaTe. paN anrtadraShTinI ALase pote
potAne dekhato nathI. inglishamAn paN kahevAy chhe ke
pote potAne dekhato nathI. antaramAn draShTi kare to AtmAmAn bharelun amRutanun sarovar UchhaLe. bhAI,
rAgamAn evI tAkAt nathI ke tArA Anandane UchhALe. jem dariyo madhyabinduthI svayam UchhaLe tyAre tene
sUryano prakhar tAp paN rokI
PDF/HTML Page 15 of 25
single page version
shake nahi, tem chidAnand bhagavAn, AnandathI bharelo samudra, jyAn pote svabhAvasanmukh thaIne
jAgyo tyAn tenI paryAyamAn AnandanI bharatI AvI, tene jagatanI koI pratikULatA rokI shake nahi.
ane, jyAre dariyAmAn oT hoy eTale ke pANI utaratA hoy tyAre bahArathI game teTalI nadInA
pANI ke dhodhamAr varasAd paN temAn bharatI lAvI shake nahi, tem svasanmukhatA vaDe jo
chaitanyasamudra AtmA pote paryAyamAn svayam na UchhaLe to dhodhamAr vANIno varasAd ke pAnch
IndriyarUpI nadInun avalamban paN tenI paryAyamAn AnandanI bharatI lAvI shake nahi. ‘hun gnAn chhun’
– evA svasamvedan vagar kadI bIjA koI upAye AtmAno Anand Ave nahi ne dharma thAy nahi.
AtmAne jyAn bhedagnAn thayun ne rAgathI judo pariNamyo tyAn chaitanyanA svAdanun nirantar AsvAdan
tene varte chhe. lAkh vAtanI A vAt A chhe ke chidAnand svabhAvano nishchay karIne antaramAn tene
anubhavo. chhahaDhALAmAn pt.. daulatarAmajI kahe chhe ke –
toDi sakal jag–dand phand, nit Atam dhyAo. (4–8)
jIvo shubharAgane dharma mAnIne tyAn aTakyA chhe. paN puNya–pApathI vilakShaN je paramashAnt chaitanyaras
tenA svAdane agnAnIo jANattA nathI. gnAnI to nirantar potAnA AtmAne rAgathI vilakShaN atyant
madhur chaitanyarasapaNe ja AsvAde chhe. Avo manuShya avatAr pAmIne AtmAnA anubhavarasano svAd
kem Ave te karavA jevun chhe. are, jem hAthamAn mendI lagADe ne teno rang chaDI jAy... tem A chaitanyanI
vArtAnun shravaN karatAn antaramAn tenI ruchino rang chaDI jAy to apUrva kalyAN thAy. ahA, chaitanyanI
ruchino svAd koI achintya chhe, IndriyothI pAr ne rAgathI vilakShaN chaitanyasvAd agnAnIe kadI jANyo
nathI. gnAnI to sadAy potAnA AtmAne evA ja svAdapaNe anubhave chhe. gnAnI jyAn rAg sAthey
AtmAne ekamek mAnato nathI tyAn dehAdi sthUL jaD padArtho sAthenI ekatAnI to vAt ja kyAn rahI!!
are, gnAnI bahAranA sanyogamAn UbhelAn dekhAy paN antaramAn nyArA chhe. te agnAnIne dekhAy nahi.
gnAnIne sva–paranI bhinnatAnA bhAnapUrvak je kAI gnAn chhe te badhuy samyaggnAn chhe, ne agnAnIne sva–
paranI ekatAnI mithyAbuddhipUrvak je kAI jANapaNun chhe te badhuy kugnAn chhe. bhedagnAn karIne jyAn gnAn
antaranA svasamvedanamAn vaLyun tyAn te gnAnamAn shAstranun avalamban paN chhUTI gayun chhe. ahA, bhinna
gnAnamUrti AtmAne vikalpanI vRuttinun utthAn hoy chhatAn bhedagnAnanA baLe dharmAtmAnun anrtavedan koI
judun hoy chhe. e mahant sant anAdianant chaitanyanun AsvAdan karato bhavanA antane sAdhe chhe. ne
agnAnI shAstragnAn vakhate ke vrat–mahAvratanA vikalpa vakhate andaramAn rAg sAthe ekatAnun vedan karato
sansArane ja sevI rahyo chhe. gnAnInA anrtavedananA tamAsA koI adbhut achintya chhe– je agnAnIne
lakShamAn Ave tevA nathI. nirAlambI chidAnand prabhunun bhAn thatAn rAgathI rahit nirvikalpa atIndriy
Anandano svAd vedanamAn Avyo... tene viralA ja jANe chhe; bAkI to jagat Akhun rAganA vedanamAn
bharamAyun chhe. rAganA svAdamAn aTAvayelun jagat chaitanyanI shAntine lUnTAvI rahyun chhe. are, chaitanyanI
shAntinA svAd pAse santo je shubh lAgaNIne par jher kahe chhe, tene agnAnI amRut jevun jANIne temAn
ekAkArapaNe vartato thako mithyAtvarUpI jheranA kumbhane seve chhe. chaitanyanA amRutanA agam pyAlA chhe, te
rAgathI pAr chhe. are, ekavAr AvA
PDF/HTML Page 16 of 25
single page version
chaitanyanA amRutasvAdane lakShamAn to le. tene lakShamAn letAn tane rAgano ras UDI jashe.
bhedagnAnavaDe parathI bhinna evun mahAn chaitanya tattva jeNe pratItamAn lIdhun chhe, tetra ja mahApuruSh chhe.
*te mahApuruSh shun kare chhe?
chaitanya mahAprabhune parabhAvothI judo pADIne bhedagnAnI dharmAtmA UjjavaL draShTivaDe potAnA
samyagdraShTinI pratIti gaNadhar bhagavAn jevI chhe. jevo shuddhaAtmA traN kathaLanA gaNadharadevoe
samyagdraShTi te jineshvar bhagavAnanA putra chhe; jem gaNadharone ‘tIrthankaranA putra’ kahevAmAn AvyA
samyagdraShTine dharmano eTale potAnA chaitanyasvabhAvano ja rang lAgyo chhe.
*samakitIno te rang kevo chhe?
samakitane je rang lAgyo temAn kadI bhang paDavAno nathI. chaitanyanA rangamAn bhang paDA vagar
PDF/HTML Page 17 of 25
single page version
PDF/HTML Page 18 of 25
single page version
anubhav mATenA mangaL–umangathI shiShya prashna kare chhe; bhagavAn! pakShAtikrAntanu shun svarUp chhe?
nayapakSha kaI paN nav grahe nayapakShathI parihIn te.
PDF/HTML Page 19 of 25
single page version
PDF/HTML Page 20 of 25
single page version
gnAnakA achintya mahimA lakShamen Anese pariNati antarmukh hotI hai aur sansArakA ras chhUT
gnAnasvabhAvake mahimAmen jisakA man lagA usako sansArakI upAdhiyAn chhU nahIn shakatI.
paryAyako gnAnasvabhAvamen ekAgra kiye vinA gnAnasAmarthyakI pratIt nahIn ho shakatI.
gnAnasvabhAvano nirNay karavAnI jene dhUn lAgI tene rAg taraph jhUkAv na rahyo, rAgathI judI
teNe lakShamAn laI lIdhun chhe. ahA! ATalun josadAr kevaLagnAn chhe–em pratIt karanArun gnAn antarmukh
thaIne te pratIt kare chhe; rAgamAn rahIne te pratIt na thAy.
sAmarthya sahit ek samayamAn pUro chhe tem gnAnasAmarthya paN ek samayamAn traNakALane jANavAnA
sAmarthya sahit pUrun chhe; ne te sAmarthyane pratItamAn lenArun shrutagnAn potAnA pUrNa sAmarthyane pratyakShabhUt
karatun pragaTe chhe. te gnAnaparyAy nisandeh chhe. pUrun gnAn ne pUrun gney–teno nirNay karyo te gnAn have pote
pUrun pariNamyA vagar raheshe nahi, eTale alpakALamAn shrutagnAnamAnthI kevaLagnAn thashe. aho,
kevaLagnAnanA achintya sAmarthyane pratItamAn levAnun sAmarthya vartamAnamAn chhe. te shrutagnAn kevaLagnAn sAthe
keli karanArun chhe, eTale bhav karavA ke vikAr karavo evun te gnAnamAn rahetun nathI.
Avashe? –nA; gnAnaparyAyane antaramAn vALIne divyasvabhAv sanmukh karavAthI ja AvA gnAnasAmarthyanI
pratIt thAy chhe; A ja samyagdarshananI rIt chhe.
gnAnaparyAy UghaDatI nathI. nij gnAnasvabhAvano mahimA lAvIne gnAnane antarmukh pariNamAvavun e ja
muktino upAy chhe.