Atmadharma magazine - Ank 247
(Year 21 - Vir Nirvana Samvat 2490, A.D. 1964)
(English transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 2 of 5

PDF/HTML Page 21 of 83
single page version

background image
shrI kAnajIsvAmI–hIrakajayantI–abhinandan–ank
14 vaishAkh sud 2
sau.....rA.....ShTra.....nun gau.....ra.....va gi.....ra.....nA.....ra
–jyAn gUnjI rahyA chhe santonI AtmasAdhanAnA raNakAr!

PDF/HTML Page 22 of 83
single page version

background image
shrI kAnajIsvAmI–hIrakajayantI–abhinandan–ank
vaishAkh sud 2 1pa
gi ra nA ra nA sa nto
saurAShTranI dharatInA bhUShaNarUp A unnat tIrthadhAmamAn anek santonI
AtmasAdhanAnA raNakAr gunjI rahyA chhe pahelI TUnke gUphAmAnthI arjikAmAtA
rAjulanA vairAgyanA raNakAr UThe chhe; bIjI TUnke aniruddhakumAr tapasyA karIne
mukti pAmyA chhe; trIjI TUnk shambukumAranA mokShagamanathI pAvan thaI chhe; UnchI UnchI
chothI TUnk pradyumnakumAranI mokShasAdhanAno sandesh ApI rahI chhe; ane bhagavAn
neminAthaprabhunA mokShakalyANakathI pAvan thayelI pAnchamI TUnk bhavyajIvone mokShano
sandesh ApI rahI chhe. A uparAnt sahesAvananA shAnt–adhyAtma vAtAvaraNamAn
bhagavAne vairAgyanI ane gnAnanI je ArAdhanA karI tenA raNakAr gUnjI rahyA
chhe... ethI paN thoDA najIk AvIe to, bhagavAn dharasen AchAryadeve
chandragUphAmAn puShpadanta–bhUtabali munirAjane je pAvan gnAn Apyun teno najare
nIhALelo sandesho A giranAraparvat Aje ApI rahyo chhe...ane kundakundAchAryadeve
mahAn sanghasahit saurAShTramAn padhArIne A tIrthanI je prabhAvashALI yAtrA karI
teno itihAs paN A giranAr Aje honsathI sambhaLAvI rahyo chhe. ane
tAjetaramAn (san. 1996, san. 2010 tathA san. 2014mAn) pU. shrI kahAnagurue
paN vishAL sanghasahit A pAvanatIrthadhAmanI yAtrAo karI, ne hamaNAn chaitramAn
pharIne paN teoshrI A tIrthadhAmamAn darshan karI AvyA. saurAShTranA bhUShaNasvarUp
A giranAranA sarve santone bhaktipUrvak smaraN karIne namaskAr karIe
chhIe...ane gurudev sAthenI A pavitra sAdhanAbhUminI yAtrAnA vairAgyabharyA
madhur sansmaraNo gnAn–vairAgyanI ne Anand–mangalanI vRuddhinun kAraN ho...em
antarathI prArthanA karIe chhIe.
“mudit bhAvanA” nun varNan karatAn bhagavatI
ArAdhanAmAn kahe chhe ke–samyagdarshan–samyaggnAn–
samyakchAritra ne samyaktap vagere guNonA dhArak
dharmAtmAne dekhIne tathA chintavIne, manathI–vachanathI
ne kAyAthI AnandarUp thavun, temanA darshan–
sparshananI vAnchhA karavI, temanA guNomAn anurAg
karavo, te muditabhAvanA chhe.

PDF/HTML Page 23 of 83
single page version

background image
shrI kAnajIsvAmI–hIrakajayantI–abhinandan–ank
16 vaishAkh sud 2
dharmAtmAnI munibhakti
shrI munirAj vagere dharmAtmA potAnA AngaNe padhAratAn dharmabuddhivALA jIvane
em thAy ke ahA, mArA AngaNe kalpavRukSha Avyun... mArA AngaNe dharmAtmA AvyA...
mArA dhanyabhAgya khIlyAn...em tenun hRuday romerome bhaktithI ullasI jAy...
van jangalamAn vasanArA ne AtmAnA AnandamAn jhUlanArAn digambar sant shrI
padmanandIsvAmIe lobharUpI kuvAnI UnDI bhekhaDamAn bharAyelA jIvone bahAr kADhavA mATe
karuNApUrvak dAnaadhikAr varNavyo chhe. AchArya santone kAI lakShmI vagerenI jarAy
apekShA nathI, te to aparigrahI sant chhe; paN dharmabuddhivALA jIvane dharma pratyeno kevo
utsAh ane prem hoy,

PDF/HTML Page 24 of 83
single page version

background image
shrI kAnajIsvAmI–hIrakajayantI–abhinandan–ank
vaishAkh sud 2 17
ne te taraphanA bahumAnathI dAnAdinI kevI lAgaNI hoy te samajAve chhe. bhAI, jo dev–
guru–dharmano prem karatAn tane strI, sharIr ke lakShmI vagereno prem vadhI jAy to tArI
ruchinI dishA kaI taraph chhe? teno tun vichAr kar.
potAnA svarUpano Anand pragaT karIne tenun paramArtha dAn jeNe levun hoy tene
pahelAn pAtratAnI bhUmikAmAn dev–guru–dharma pratye kevI bhakti ne prem hoy? te ahIn
batAvavun chhe.
A bharatakShetramAn A chovIsImAn 18 kroDAkroDI sAgaropamanA antare vidhipUrvak
dAn lenAr bhagavAn RuShabhamunirAj hatA, ne dAn denAr shrI shreyAnsakumAr hatA,
tethI mangalAcharaNamAn teonun smaraN karyun chhe. ahA, dhanya te shreyAnsakumAranun ghar....ke
jyAn bhagavAn RuShabhanAthe munidashAmAn pahelo vahelo AhAr lIdho....sAkShAt
mokShamArgarUpI kalpavRukSha jenA AngaNe phaL‌yun–te shreyAnsanA dhavalayashanI shI vAt!!
RuShabhadev muni thayA....chha mahinA to gnAn–dhyAnamAn evA mashagul rahyA ke AhAranI
vRutti na UThI....pachhI AhAranI vRutti UThI paN munine AhAradAn devAnI rIt shun chhe–
tenI koine khabar na hatI....chha mahinA pachhI jyAre hastinApur nagarImAn padhAryA
tyAre temane jotAn ja shreyAnsakumArane pUrvanA AThamA bhavanun jAtismaraNagnAn thai gayun
ne te vakhate RuShabhadevanA jIv (vajrajangh)nI sAthe pote (shrImati tarIke) munione
je rIte AhAradAn dIdhelun tenI vidhinun bhAn thayun ne navadhAbhaktipUrvak bhagavAnane
AhAradAn dIdhun.
e dhanya divas hato–vaishAkh sud trIj! e vakhate shreyAnsakumArane em thayun ke
ahA! mAre AngaNe kalpavRukSha Avyun....mAre AngaNe mokShamArga sAkShAt Avyo. dhanya
bhAgya! dhanya bhAgya!!
samasta shrutagnAn ArAdhanAthI nibaddha chhe;
samasta shrutagnAn ArAdhanAthI bhinna nathI,
samasta shrutagnAn ArAdhanAno vistAr chhe.
(bhagavatI ArAdhanA pRu. 696)

PDF/HTML Page 25 of 83
single page version

background image
shrI kAnajIsvAmI–hIrakajayantI–abhinandan–ank
18 vaishAkh sud 2
vairAgyamay jIvan
vairAgyamay jIvanamAn lUkhAsh nathI, paN pavitra ras chhe. jo jIvanamAn lUkhAsh
lAge to te jIvan shUShka chhe, kaShAyathI rangAyelun chhe, ane vairAgyamay jIvanamAn shuShkatA ke
lUkhAsh nathI, parantu temAn to kaShAyarahitapaNAnI shAnti chhe, te niShkaShAy–svarUpanI
mastIthI bharapUr jIvan mojamay chhe, pavitra chhe; hA, temAn kaShAyano rang nathI tethI
agnAnIjIvone te shuShka–lUkhA jevun lAge–parantu nA, nA, te jIvan shuShka nathI–lUkhun nathI.
e pavitra jIvan AtmAnandanI anek kriDAothI bharapUr chhe.
jene AtmAnandanI khabar nathI te vAstavik vairAgyamay jIvan nahi jIvI
shake.....
vairAgya ekalo ekalo mastI nahi karI shake, paN jo vairAgya sAthe gnAn hashe
to ja vairAgyanI sAchI mastI jAmashe....gnAn ane vairAgya ekabIjAne protsAhan
ApanArAn chhe. gnAn vagarano vairAgya te kharekhar vairAgya nathI paN rUndhAyelo kaShAy
chhe; paN gnAn nahi hovAthI te kaShAyane oLakhI shakAto nathI ane tethI agnAnapaNe
kaShAyamAn (dveShamAn) vairAgyanI mAnyatA thai jAy chhe, Ane “
मोहगर्भित वैराग्य
paN kahevAy chhe.
gnAn chhe te kaShAyane barAbar oLakhI jAy chhe, tethI jyAn gnAn hoy tyAn
kaShAy chhUpAI shakato nathI, alpa hoy te pragaT thaine nAshI jAy chhe–eTale gnAn
pote vairAgyanI mastIne oLakhe chhe....ane vairAgya chhe te gnAnane kyAy phasAvA detun
nathI paN badhAthI nispRuh ane svanI mojamAn gnAnane TakAvI rAkhe chhe. gnAn sahitanun
jIvan niyamathI vairAgyamay ja hoy chhe; paN gnAnavagaranA jIvane te jIvan nIras
jevun lAgavA paN sambhav chhe kemake tenAmAn gnAnane ane vairAgyanI mastIne
pArakhavAnI tAkAt nathI....gnAn pote vairAgyasvarUp chhe. gnAnanI sarva mastI
vairAgyathI ja bharapUr chhe...

PDF/HTML Page 26 of 83
single page version

background image
shrI kAnajIsvAmI–hIrakajayantI–abhinandan–ank
vaishAkh sud 2 19
jo jIvanamAn gnAnamastIno param shAnt ras na anubhavAy ane khed ke nirasatA
lAge to samajavun ke tyAn satya gnAn vairAgya nathI.
gnAn ane vairAgyanI mastIo sadA jIvanane jAgRutImay rAkhe chhe–paN
kadApI jIvanamAn mUnjhAro AvavA detI nathI. gnAnInA jIvananA darek prasango gnAn
ane vairAgyathI ja bharapUr chhe. gnAn chhe te sukhane sAdhe chhe–ane vairAgya chhe te
dukhane dUr kare chhe. gnAn ane vairAgya eTale sarvagnatA ane vItarAgatAnA
sAdhako....
nirapekSha tattvanI shraddhAne koinun avalamban nathI. nirapekSha tattvanI shraddhA
‘gnAnanA ughADanI’ apekShA paN rAkhatI nathI ane dravya taraph DhaLatA vikalpanI apekShA
paN te shraddhA rAkhatI nathI. gnAnano ughAD ane vikalpa e bannenI upekShA karIne
nirapekSha dravyamAn ekAkAr thanArI shraddhA te ja sAchI shraddhA chhe. jyAnsudhI kAi paN
apekShAnun lakSha hashe tyAnsudhI nirapekShatattva pratItamAn nahi Ave. nirapekShatattva te sampUrNa
svAdhIn chhe–sarvenI apekShAthI pAr chhe–e tattvanI pratItamAn anant puruShArtha chhe.
jagatanA badhAy padArthonI upekShA karIne ek sva tattvane nirapekShapaNe pratItamAn levun te
ja samyagdarshan chhe.
जस्स द्रढा जिणभत्ति तस्स भयं णत्थि संसारे।।
je puruShane jinendrabhagavAnamAn draDh bhakti chhe tene
sansAramAn bhay nathI....kevI chhe te bhakti? sansAr
paribhramaNanA bhayarUp samvegathI upajelI chhe, mithyAtvAdi
shalyathI rahit chhe, meruparvat samAn niShkamp chhe; AvI
jinabhakti jene thai tene sansArano abhAv ja thayo.
(bhagavatI ArAdhanA pRu. 302)

PDF/HTML Page 27 of 83
single page version

background image
shrI kAnajIsvAmI–hIrakajayantI–abhinandan–ank
20 vaishAkh sud 2
“ja”
[anekAntamAn ja nun sthAn]
jakyAre amRut....ne kyAre jher?
jyAre vastunun koI ek nayanI apekShAe kathan karavAmAn Ave tyAre temAn
“emaj chhe” evun kathan thAy chhe. jemake “svanI apekShAe AtmA astirUp ja
chhe”. parantu sva apekShAe AtmA kathanchit astirUp chhe–em kahevAy nahi. koi
kahe chhe ke syAdvAdamAn ‘ja’ hoy nahi–to em nathI, syAdvAdamAn paN jyAre koi
ek khAs apekShAthI kathan karavun hoy tyAre temAn ‘ja’ lAgu paDe chhe. jemake dravya
apekShAe jIv nitya ja chhe ne paryAy apekShAe te anitya ja chhe. jIv, svabhAv
apekShAe astirUp ja chhe ne paryAy apekShAe nAstirUp ja chhe. temAn ‘ja’ hovA
chhatAn te syAdvAdanun kathan chhe, te kAi ekAntavAd thai jatun nathI.
jem jIv te jIvapaNe chhe ja ne ajIvapaNe nathI ja. tathA ajIv te ajIvapaNe chhe
ja ne jIvapaNe nathI ja em asti–nAstimAn ‘ja’ dvArA teno nirNay thAy chhe. tem
nishchay vyavahAramAn paN chhe ke–je nishchay chhe te nishchayapaNe ja asti chhe ne vyavahArapaNe
te nathI ja, tathA je vyavahAr chhe te vyavahArapaNe ja astirUp chhe ne nishchayapaNe te
nAstirUp ja chhe, asat ja chhe.
have je vyavahAr pote nishchayapaNe asat ja chhe te vyavahAr nishchayanun kAraN
kem thAy? na ja thAy! vyavahAr vyavahArapaNe paN kathanchit sat chhe ne vyavahAr te
nishchay–

PDF/HTML Page 28 of 83
single page version

background image
shrI kAnajIsvAmI–hIrakajayantI–abhinandan–ank
vaishAkh sud 2 21
paNe paN kathanchit sat chhe–em nathI. paN ‘ja’ vastusthitino nirNay karAve chhe ke
nishchay te nishchayapaNe ja sat chhe, ane vyavahAr vyavahArapaNe ja sat chhe. eTale bannenI
ekabIjAmAn bheLaseL nathI.–bannenI ekatA nathI. jem jIv ane ajIv ekabIjApaNe
nathI. tethI bannenun kArya paN judun chhe. e ja rIte upAdAn nimittamAn paN samajavun,
upAdAn upAdAnapaNe astirUp ja chhe, te nimittapaNe nathI ja; nimitta nimittapaNe
astirUp ja chhe ne upAdAnapaNe nathI ja. eTale bannene ekatA nathI, banne judA chhe,
bannenun kArya paN judun chhe. Am ‘ja’ hovA chhatAn temAn ekAntavAd viSh nathI paN
syAdvAdarUp amRut vaDe te viSh dUr thai gayun chhe.
AtmA ekAnt nitya ja chhe, ne paryAyapaNe paN anitya nathI em jo mAne
to temAn syAdvAdarUp amRut vagarano ‘ja’ Ave te jher chhe. paN AtmA nitya ja
chhe, syAt eTale ke dravya apekShAe; em jo syAdvAd anusAr kahevAmAn Ave to
temAn ‘ja’ hovA chhatAn ekAntarUp jher nathI paN te to yathArtha vastu sthitino
nirNay karAvanAr amRut chhe. A rIte syAdvAd anusAr vastusthitino yathArtha
nirNay karanAr jIvane potAmAn mithyAtvarUp viSh dUr thaine samyaggnAnarUp amRut
pragaTe chhe.
indriyaviShay–kaShAyarUp durdam ashva, vairAgyarUpI
lagAmathI ane dhyAnarUpI chAbukathI vashIbhUt thAy chhe.
indriy viShayakaShAyarUp sarpane kai rIte rokavo?–ke
dhyAnarUpI auShadhavaDe ane vairAgyarUp mantravaDe indriy
viShay–kaShAyarUp sarpane rokI shakAy chhe.
(bhagavatI ArAdhanA pRu. 249)

PDF/HTML Page 29 of 83
single page version

background image
shrI kAnajIsvAmI–hIrakajayantI–abhinandan–ank
22 vaishAkh sud 2
chAlo dAdAne darabAr
( so rAjakumAranI vArtA)
‘jain bALapothI’ pachhInA have pachhI taiyAr thanAr
bAlasAhityano ek namUno ahIn Apyo chhe. bALako,
A vArtAmAn jIv ane ajIv vastunI samajaN
ApavAmAn AvI chhe, te tame samajajo....ane e
rAjakumAronA jIvanano Adarsha tamArA jIvanamAn
utArajo.
(1)
RuShabhadev bhagavAnanA jamAnAnI A vAt chhe. AjathI lAkho–karoDo ne
abajo karatAny vadhu varSho pahelAn bhagavAn RuShabhadev A bharatabhUmimAn vicharatA hatA.
te vakhate temanA putra bharat chakravartI A bharatakShetra upar rAjya karatA hatA. te vakhate
jainadharmanI ghaNI jAhojalAlI hatI ne gharmakAL vartato hato. anek kevaLIbhagavanto,
santamunio ane dharmAtmAo A bhUmimAn vicharatA hatA.
bharat mahArAjAne ghaNA putro hatA; te badhAnun rUp indrane paN Anand
upajAvanArun hatun. parantu bALako, e dhyAn rAkhajo ke te rUp to sharIranun chhe, AtmAnI
shobhA tenAthI nathI, AtmAnI shobhA to dharmathI chhe. bharatanA rAjakumAro dharmI hatA,
AtmAne jANanArA hatA, vaLI te rAjakumAro mokShamAn janArA hatA.
(2)
ekavAr nAnI umaranA 100 rAjakumAro vanamAn ramavA gayA; tyAn geDI–daDAnI
ramat ramatA hatA. jem agnAnane lIdhe jIv sansAranI chAr gatimAn AmathI tem rajhaLe
chhee tem, ramatamAn geDInA phaTakAthI daDo chAre dishAmAn UchhaLato hato, e ramanArA bALako
to gnAnI ane vairAgI hatA. tethI ramatamAnthI paN evun gnAn meLavatA hatA ke–

PDF/HTML Page 30 of 83
single page version

background image
shrI kAnajIsvAmI–hIrakajayantI–abhinandan–ank
vaishAkh sud 2 23
‘are, A sansAramAn moharUpI geDIno mAr khAIkhAIne daDAnI mAphak khUb
bhaTakayA; have to AtmasAdhan pUrun karIne jhaT A sansArathI chhUTIe. shrI RuShabhadAdA to
kevaLagnAn sahit tIrthankarapade birAje chhe, pitAjI paN A bhave mokSha pAmavAnA chhe,
ApaNe paN jhaT jhaT A bhavamAn mukti pAmIne bhagavAn thavun chhe.’
vAh! nAnakaDA bALako ramat vakhate paN kevI sundar bhAvanA karatA hatA.
(3)
ramat pUrI thayA pachhI tyAn beThA beThA badhA kumAro dharmacharchA karatA hatA. sauthI
moTA kumvaranun nAm ravikIrtirAj hatun, ne nAnA kumvaranun nAm sUryarAj hatun, tene charchAno
evo shokh hato ke Akho divas dharmacharchA kare toy thAke nahi. moTAbhAI tene prashna
pUchhatA hatA, tenA te javAb Apato hato; ne bIjA kumAro te sAmbhaLatA hatA.
ravikIrti– A geDIdaDAnI ramatamAnthI ApaNane keTalun sukh maL‌yun?
sUryarAja– emAnthI ApaNane sukh maLe nahi.
ravikIrti– e ramatamAn ApaNane Anand to Avyo?
sUryarAja– e to rAgano Anand hato, kAi AtmAno sAcho Anand te na hato.
ravikIrti– geDIdaDAmAnthI sukh kem na Ave?
sUryarAja– kem ke te vastumAn sukh ja nathI.
ravikIrti– to sukh kyAn chhe?
sUryarAja– sukh to jIvamAn chhe.
ravikIrti– jIv ane geDIdaDo emAn shun pher chhe?
sUryarAja– jIvamAn gnAn chhe, ane geDIdaDAmAn gnAn nathI.
ravikIrti– to shun A jagatamAn be jAtanI vastuo chhe?
sUryarAja– hA; ek gnAnavALI, ane bIjI gnAn vagaranI, em be jAtanI
vastuo chhe. gnAnavALI je vastu hoy tene ‘jIv’ kahevAy chhe. ane
gnAn vagaranI je vastu hoy tene ‘ajIv’ kahevAy chhe.
ravikIrti– jIv vastumAn gnAn sivAy bIjun kAi chhe?

PDF/HTML Page 31 of 83
single page version

background image
shrI kAnajIsvAmI–hIrakajayantI–abhinandan–ank
24 vaishAkh sud 2
sUryarAja– jIvamAn gnAn sAthe sukh chhe, astitva chhe, darshan chhe; evA to pAr
vagaranA guNo temAn rahelA chhe.
ravikIrti– A geDIdaDo to ajIv vastu chhe, tenAmAn gnAn nathI, to bIjun kAi
tenAmAn hashe?
sUryarAja– hA. jIv ke ajIv darek vastumAn guNono samUh hoy chhe. guNonA
samUhane ja vastu kahevAy chhe.
(4)
charchA sAmbhaLIne badhA rAjakumAro bahu khushI thayA ane kahevA lAgyA ke vAh!
Aje jIv ane ajIvanI bahu saras charchA thaI. anangarAj! have tame AkhI charchAno
sAr TUnkamAn kaho.
anangarAj kahevA lAgyA
jenAmAn guNono samUh hoy tene vastu kahevAy chhe.
vastuo be jAtanI chhe–ek jIv ne bIjI ajIv.
jIv vastumAn gnAn ne sukh hoy chhe.
ajIv vastumAn gnAn ke sukh hotun nathI.
jIvane oLakhavo nahi ne ajIv vastune potAnI mAnavI te agnAn chhe;
te agnAnane lIdhe, A daDAnI mAphak jIv chAr gatimAn jyAn tyAn bhaTake
chhe. mATe darek jIvoe jIv ane ajIvanI oLakhAN karavI joie.
e vAt pUrI thaine badhA kumvaro ghare javAnI taiyArI karavA lAgyA evAmAn dUrathI
ek ghoDesvArane A taraph AvatA joIne teo UbhA rahyA.
(pa)
te ghoDesvAre najIk AvIne samAchAr ApyA ke, hastinApuranA rAjA
jayakumAre RuShabhadevaprabhu pAse dIkShA lIdhI ane teo bhagavAnanA gaNadhar thayA. te
jayakumAr bharatachakravartInA senApati hatA, potAnA chha varShanA kumvarane rAjatilak
karIne temaNe dIkShA lai lIdhI. chakravartInun pradhAnapad chhoDIne have tIrthankar bhagavAnanA
pradhAn thayA.

PDF/HTML Page 32 of 83
single page version

background image
shrI kAnajIsvAmI–hIrakajayantI–abhinandan–ank
vaishAkh sud 2 2pa
ghoDesvAr pAsethI e samAchAr sAmbhaLIne saue kumArone ekadam Ashcharya thayun
‘aho, tenun jIvan dhanya chhe’ em kahIne tene dUrathI namaskAr karyA; ane badhAy kumAro
manamAn ne manamAn dIkShA levAno vichAr karavA lAgyA, ne te mATe bhagavAnanA darabAr
taraph javA lAgyA. A badhAy kumAro hajI kumvArA chhe, mahAn rAjavaibhav temane maL‌yo chhe
paN te bhogavavAnI lAlasA nathI; teone to mukti levAnI bhAvanA chhe ane te mATe
dIkShA levAne taiyAr thayA chhe, ne nIche mujab bhAvanA bhAvatAn bhAvatAn RuShabhadevaprabhunA
dharmadarabAr taraph teo jaI rahyA chhe–
chAlo dAdAne darabAr....chAlo prabhune darabAr....
prabhunI vANI chhUTe chhe....AtmasvarUp dekhADe chhe...
svarUp samajatAn Anand thAy....emAn TharatAn mukti thAy...
chAlo dAdAne darabAr....
chAlo prabhune darabAr....
anantaguNano hun bhanDAr....mArA muktimAn gharabAr....
mane game nahi sansAr....mAre jAvun pele pAr....
chAlo dAdAne darabAr....
chAlo prabhune darabAr....
soe rAjakumAr dIkShA levA mATe RuShabhadAdAnA darabAramAn pahonchyA; ane prabhujI
pAse dIkShA laine muni thayA. shAstramAn A so rAjakumAronA dIkShA prasanganun evun
adbhUt varNan Ave chhe ke AtmArthI jIvane to te vAnchatAn UnDI vairAgya bhAvanAo
jAge chhe, dIkShA lIdhI pachhI te 100 kumAr–munio AtmadhyAnamAn magna thayA; keTalAk
vakhat sudhI AtmadhyAnano abhyAs karatAn teone kevaLagnAn pragaT thayun; teo badhAy
mukti pAmyA, ne bhagavAn thayA.
bALako, jIv ane ajIv vastunI sAchI oLakhANapUrvakanA vairAgyanun
A phaL chhe, mATe tame jIv ane ajIv vastune barAbar oLakhajo
ane A vairAgI rAjakumAronA Adarshane tamArA jIvanamAn utArajo.

PDF/HTML Page 33 of 83
single page version

background image
shrI kAnajIsvAmI–hIrakajayantI–abhinandan–ank
26 vaishAkh sud 2
amRutano anubhav
(pravachanasAr gA–11p nA pravachanamAnthI)
bhAI, tun tArAmAn....par paramAn, sau vyavasthitapaNe potapotAnA svarUpamAn
sattapaNe rahelAn chhe, koi koimAn DakhalagIrI karI shakatun nathI.
sva svamAn....ne par paramAn....evun bhinnapaNun jANanAr jIv shAntino anubhav
paramAn shodhato nathI paN sva sanmukh thaine potAmAn ja shAnti anubhave chhe. paramAn je
jIv shAnti shodhe tene shAntino anubhav thai shakato nathI, kemake A jIvanI shAnti
paramAn nathI.
jIv pote pararUpe asat chhe–chhatAn tyAn paN jANe potAnI sattA hoy–em
mAnIne je teno kartA thavA jAy chhe te potAnA satne bhUlIne asatne seve chhe eTale ke
mithyAmAnyatAne seve chhe.
‘anekAnta’ tene samajAve chhe ke re bhAI! tArun sat tArAmAn ne paranun sat
paramAn; tArI sattAmAn par nathI ne paranI sattAmAn tun nathI. to par tArAmAn shun kare?
Am svaparanI bhinnabhinna sattAne jANIne tun tArA sat svarUpamAn rahe. satnI shraddhA,
satnun gnAn, ne satmAn ramaNatA em karatAn tArA satmAnthI kevaLagnAn jyot jhabakI
uThashe. Anandano pravAh tArA satmAnthI vaheshe. tArun badhun tArAmAnthI Avashe. paramAnthI
tAre kAi levun paDe tem nathI.
jagat AkhAne tun jAN kharo,–evun tArun sAmarthya chhe. paN te sAmarthya vaDe paramAn
tun kAi karI shake nahI. kemake tArun sAmarthya paramAn nathI;–tArun anant achintya behad
sAmarthya hovA chhatAn te sAmarthya tArAmAn ja samAy chhe.
jaDanA ekek rajakaNamAn tenA svarUpanun anant sAmarthya chhe, jagatamAn koinI
tAkAt nathI ke tenA svarUpane bIjI rIte karI shake! jaDanun svarUp jaDathI paripUrNa chhe.
jIvanun svarUp jIvathI paripUrNa chhe. bhAI tArun svarUp jyAn tArAthI ja paripUrNa chhe tyAn
bIjA konI sAme tAre jovun chhe? konI pAsethI tAre madad levI chhe? chhoDI de e
parAshrayanI buddhi! ne anrtamukh thaine tArA pUrNa svarUpano Ashray kar. tenA Ashraye
tane tArA svarUpanA Anandanun achintya amRut anubhavAshe.

PDF/HTML Page 34 of 83
single page version

background image
shrI kAnajIsvAmI–hIrakajayantI–abhinandan–ank
vaishAkh sud 2 27
“jain–sandesh”
(bhagavAnano sandesh, bhagavAnanA teDA)
jem koI strIno pati paradeshamAn hoy ne tyAnthI teno sandesh Ave to kevI
honshathI te vAnche chhe, tem A dharmapitA trilokanAth sarvagnadev sImandhar paramAtmA
videhadeshamAn birAje chhe temano sandesh chhe, kundakundAchAryadev tyAn jaine bhagavAnano
sandesho lAvyA chhe, bhagavAnano kAgaL lAgyA chhe. temAn bhagavAnano evo sandesho chhe
ke–he jIv! gnAnAnand svabhAvI AtmA chhe, jevo amAro AtmA chhe tevo ja tAro
AtmA chhe. e shuddha dravyaguNapayAryapaNe tArA AtmAne oLakh to tane samyagdarshan
thAy ane tArA mohano kShay thai jAy! ame e rIte mohano kShay karyo chhe ne e
rIte mohakShay karIne tun paN amArA panthe amArA deshamAn chAlyo Av! Am
bhagavAnanA sandesh AvyA chhe (Am bhagavAnanA teDA AvyA chhe)
juo, A jain sandesh! rAgathI dharma thAy evo bhagavAnano sandesh nathI eTale
ke jain sandesh nathI. bhUtArtha svabhAvarUp evo je shuddha AtmA tenA ja Ashraye
samyakdarshanagnAnachAritra chhe, mATe teno Ashray karo evo bhagavAnano sandesh chhe. te ja
jainasandesh chhe.
sAdhak jIvane potAnA svarUpanI laganI lAgI
chhe, te svarUpalaganInA manDapamAn siddhabhagavantone Amantre
chhe ke he siddhabhagavanto! mArI muktinA mangal prasange
mArA AngaNe mArA chaitanyamanDapamAn padhAro...ApanA
padhAravAthI mArA manDapanI (–mArA shraddhA–gnAnanI)
shobhA vadhashe.
–vaishAkh sud bIjanA pravachanamAnthI

PDF/HTML Page 35 of 83
single page version

background image
shrI kAnajIsvAmI–hIrakajayantI–abhinandan–ank
28 vaishAkh sud 2
svagneyarUp AtmAnun varNan
shrI pravachanasAranI 172 mI gAthAmAn ‘alingagrahaN’ nA
vIs arthothI asAdhAraN lakShaNadvArA svagneyarUp AtmA
oLakhAvyo chhe. tenA uparanA pravachanomAnthI mahatvano
sArabhAg ahIn ApavAmAn Avyo chhe. ahA,
dravyAnuyoganun dohan karIne santoe svagneyano sAkShAtkAr
karAvyo chhe.
AtmAne jANavAnun asAdhAraN chihna shun chhe em jignAsu shiShyano prashna chhe. tene
AchAryadev A 17mI gAthAmAn asAdhAraN chihna batAvIne AtmAnun paramArthasvarUp
oLakhAve chhe.
AtmA atIndriy gnAnasvarUp chhe, te indriyo vaDe jANavAnun kAm karato nathI.
indriyovaDe jANe te AtmA–em oLakhe to indriyathI bhinna AtmAnun paramArthasvarUp
oLakhAtun nathI. indriyothI to AtmA atyant judo chhe em bhedagnAn karAvIne
atIndriy gnAnamay AtmA oLakhAvyo chhe.
vaLI gneyarUp evo je AtmA te indriyovaDe jaNAto nathI. indriyonA
avalambanavALun gnAn AtmAne jANI shakatun nathI. chidAnandasvabhAvamAn antarmukh thaine
atIndriy thayelun gnAn ja AtmAne jANI shake chhe.
vaLI chaitanyamUrti bhagavAn AtmA indriyagamya koi chihnovaDe paN svagney thato
nathI. atIndriy AtmA indriy–chihnovaDe kem jaNAy?
vaLI bIjA jIvo ekalA anumAnavaDe AtmAne jANI lye evo paN AtmA
nathI. AmAn adbhut vAt chhe. potAne svasamvedan thayA vagar kevaLagnAnI muni ke
dharmI vagere sAmA AtmAnI oLakhAN yathArtha thai shakatI nathI. ahA, chaitanyanI
achintya kimmat kem thAy tenI A vAt chhe. rAgathI jarA judo paDIne, gnAnasvarUpI
AtmAno nirNay kare

PDF/HTML Page 36 of 83
single page version

background image
shrI kAnajIsvAmI–hIrakajayantI–abhinandan–ank
vaishAkh sud 2 29
tyAre ja sva–par AtmAnI vAstavik oLakhAN thAy; ane jene evI oLakhAN
thAy tene dev–guru vagere upar apUrva pramod jAge. oLakhAN vagar kharo pramod kyAthi
Ave?
bAr anganun rahasya AtmAnA svasamvedanamAn samAy chhe. svasamvedan vagar bAr
anganun rahasya samajAy nahi. bApu, chaitanyanA rahasya UkelavA mATe to keTalI apUrva
pAtratA hoy? potAnA AtmAne svasamvedanathI jANyA vagar bIjA AtmAnun anumAn
paN sAchun thai shakatun nathI. svasamvedan vagar badhun jANapaNun ke kriyAkAnD te thothethothAn chhe.
indriyodvArA ke vikalpodvArA jANanAro nahi paN pratyakSha gnAnavaDe jANanAro evo
bhagavAn AtmA chhe. Avo upayog te AtmAnun asAdhAraN chihna chhe–tene oLakhatAn
AtmA oLakhAy chhe.
AtmAnI shAntinA vedanano, nirvikalparas pIvAthI upAy A chhe ke
upayogalakShaNane antaramAn vALIne chaitanyamAn ekAkAr karavun. upayog antaramAn vaLIne
ekatra thayo tyAn koi bIjA vaDe te haNAto nathI. je upayog rAgathI judo paDIne
chaitanyamAn Tharyo te upayog kadI rAgAdi parabhAvomAn ekAkAr thato nathI, eTale
rAgAdivaDe te haNAto nathI; rAg tenA gneyapaNe rahe chhe, paN te rAgane jANatAn upayog
haNAto nathI.
sAdhakanun gnAn bhale adhUrun hoy parantu te gnAn rAgathI judun paDIne chaitanyamAn
ekAkAr thayelun chhe. eTale teno upayog chaitanyane ja abhinandato thako vRuddhigat ja thayA
kare chhe, te koithI haNAto nathI. AvA upayogasvarUp AtmAne oLakhe to ja tenI
vAstavik oLakhAN thAy chhe, ne shAntinun vedan thAy chhe.
AvA upayogasvarUpe AtmAne oLakhavo te sarvagna vItarAge kahelo dharma chhe.
evI oLakhAN karIne upayogane antaramAn vALatAn shAnt–nirvikalparas pIvAy chhe, ne
temAn atIndriy Anand vedAy chhe. atIndriy gnAn vagar atIndriy Anand vedAy nahi.
rAgathI judA paDIne antaramAn vaLelA matishrut gnAn paN atIndriy chhe, ne temAn
atIndriy Anandanun vedan thAy chhe.
juo, A shAntinA rastA! paN jIv shAntino sAcho rasto bhUlIne, rAganA
raste chaDI gayo, eTale hato tyAn ne tyAn rahe chhe, rAgamAn doDI doDIne game teTalo doDe
paN sansAramAn ja rahe chhe, upayogane antaramAn vALIne rAgathI judo paDayA vagar mokShanA
panth hAth Ave tem nathI ne sansArathI bahAr nIkaLAy tem nathI.

PDF/HTML Page 37 of 83
single page version

background image
shrI kAnajIsvAmI–hIrakajayantI–abhinandan–ank
30 vaishAkh sud 2
jem ek gAmathI bIjA gAm javun hoy, tyAn andhArAmAn mArga bhUle ne ghaNun
doDI doDIne pAchhA hatA tyAn ne tyAn ja AvIne UbhA rahe, tem sansAramAnthI mokShamAn
javun hoy to teno A rAh chhe ke upayogane antaramAn vALavo. tene badale agnAnathI
rasto bhUle ne rAganA raste chaDI jAy–upayogane rAgamAn joDI dye. pachhI rAganA
raste game teTalun doDe, game teTalI shubharAganI kriyAo kare ne pachhI pUchhe ke kyAn
sudhI pahonchyA?–to gnAnI kahe ke bhAI, tun hato tyAn ne tyAn ja chho, sansAramAn ne
sansAramAn ja chho, mokShanA rAhe tun ek pagalun paN Avyo nathI. tun mokShanA rAh
bhUlIne sansAranA rAhe chaDI gayo chho eTale anantakAL vItyo topaN tun sansAramAn
ne sansAramAn ja chho. bhAI, mokShanA rAh to upayogane antaramAn vAL to ja hAth
Ave tem chhe.
tyAre upayog vikalpathI chhUTo paDIne antaramAn vaL‌yo hoy chhe. pachhI te
gnAnIne vikalpa Ave ne upayog temAn joDAy topaN temAn tene ekatA thatI nathI,
ekatAbuddhi to chaitanyamAn ja rahe chhe, tethI rAg vakhate paN gnAnIno upayog haNAto
nathI.
rAg paN upayogathI par chhe. tenA vaDe gnAnIno upayog haNAto nathI–aho,
A vAt antaranA lakSha vagar samajAy tevI nathI. dharmInA upayogamAn chaitanyanI mukhyatA
chhe, temAn rAgano abhAv chhe, eTale dharmIno upayog rAgathI mukta chhe, chhUTo chhe,
svasanmukh thaine Avo upayog jene pragaTayo chhe te ja dharmI chhe.
nishchay ane vyavahAr bannene jANavAthI pramANagnAn thAy chhe–e vAt kharI.
paN eno artha em nathI ke vyavahAranA AshrayathI lAbh thAy chhe. jo vyavahAranA
AshrayathI lAbh mAne to to nishchay–vyavahAranun pramANagnAn thatun ja nathI. A
alingagrahaN AtmAnA varNanamAn vyavahAranun gnAn AvI jAy chhe kharun, parantu
vyavahArano Ashray chhoDAvIne paramArtha shuddhaAtmAno Ashray karAvyo chhe. paramArthanA
Ashraye shuddha AtmAnun svarUp jANe tyAre pramANagnAn thAy ane tyAre ja nishchay–
vyavahAr bannenun gnAn sAchun thAy.
dharmInA dharmanun chihna shun? bahAranun dravyaling–digambar sharIr ke panchamahAvratanA
shubh vikalpo te kharekhar dharmInA dharmanun chihna nathI. antaramAn chaitanyanA nirmaL
upayogarUp je bhAvaling te ja dharmInA dharmanun chihna chhe. dharmIjIv jaD sharIranA chihnane
kem dhAraN

PDF/HTML Page 38 of 83
single page version

background image
shrI kAnajIsvAmI–hIrakajayantI–abhinandan–ank
vaishAkh sud 2 31
kare? dharmI jIv vikalpane kem dhAraN kare? dharmI jIv to shuddha upayogarUp potAnA dharmane
ja dhAraN kare chhe, ne te ja dharmInun chihna chhe.
ahIn muninA chihnanI vAt karI, te ja rIte samyagdraShTi dharmAtmA paN vikalpa vaDe
ke dehanI kriyArUp chihna vaDe oLakhAtA nathI. temanI nirmaL pariNatirUp chihna vaDe ja te
oLakhAy chhe. A Am bole chhe, Am khAy chhe, em jue paN temanI antaranI draShTi
ane pariNati shun chhe tene na oLakhe to dharmInI oLakhAN thatI nathI.
nagnadashA ke panchamahAvrat te kharekhar muninun chihna nathI; parantu eno artha
em nathI ke nagnadashAthI ke panchamahAvratathI viruddha sthiti tyAn hoy. munidashAmAn
dravyaling tarIke niyamathI nagnadashA ja hoy ne panchamahAvrat ja hoy,–evo ja
vyavahAr hoy, paN te vyavahAr kAi dharmInun chihna nathI, te vyavahAr chhe mATe
munidashA chhe–em nathI. munidashA te vyavahAranA Ashraye nathI pragaTI, munidashA to
chaitanyanA paramArthasvarUpamAn lInatAthI ja pragaTI chhe. eTale vikalpa ke dehanI dashArUp
lingathI dharmInun grahaN eTale ke dharmInI oLakhAN thAy nahIn. “A AtmA
nirmaLadashArUpe pariNamyo chhe”–em vikalpa uparathI ke tenI dehanI kriyA uparathI
nakkI thai shakatun nathI, paN tenI antarang nirmaL pariNatirUp chihnanI oLakhAN
vaDe ja te nakkI thai shake chhe.
A alingagrahaNanA chhellA traN bolamAn to AchArya–bhagavAne dravya–guN–
paryAyanA bhedathI paN pAr ekAkAr chaitanya vastunun adbhut rahasya kholyun chhe. chaitanyanA
anubhavanA rahasya jagat pAse khullA mukIne santoe mahA upakAr karyo chhe; temAny A
alingagrahaNanA 20 bolanun varNan karIne to kamAl karI chhe.
“A gnAn te AtmA” evA guNabhedanA vikalpa vaDe AtmAnun grahaN thatun nathI.
‘gnAn te AtmA, darshan te AtmA, chAritra te AtmA’–evA guNabhedanA vikalpa dvArA,
AtmAnun gnAn thatun nathI. AtmAmAn anantaguN chhe kharA, paN guNonA bhed pADIne
lakShamAn levA jAy to AtmA anubhavamAn Avato nathI;–kemake chaitanyamUrti shuddha AtmA
guNabhedanA vikalpane sparshato nathI.
A gney adhikAr chhe, temAn svagney AtmA kevo chhe ane te kai rIte jaNAy
tenI A vAt chhe. chaitanyamUrti AtmA indriyovaDe jANanAro nathI, ne indriyovaDe te
svagney thato

PDF/HTML Page 39 of 83
single page version

background image
shrI kAnajIsvAmI–hIrakajayantI–abhinandan–ank
32 vaishAkh sud 2
nathI. e ja rIte ekalA vikalpavaDe ke anumAnavaDe paN te jaNAy tevo nathI, ne te
pote paN ekalA anumAnathI jANanAro nathI. pratyakSha gnAtA evo AtmA chhe, te
svasamvedan pratyakSha pUrvak ja jaNAy tevo chhe.
have evun svasamvedan kyAthi Ave? svasamvedanarUp gnAn–upayog AtmA
kyAy bahArathI nathI lAvato, e to antaramAnthI ja pragaTe chhe. antarajAgRuti taraph
vaL‌yA vagar A vAt koi rIte bese tevI nathI. ane antaranI jAgRuti thaine je
svasamvedan thayun, je upayog pragaTayo, tene koi haNI shakatun nathI. Avo upayog te
AtmAnun chihna chhe.
juo A AtmAnun asAdhAraN svalakShaN chhe. A lakShaNavaDe AtmAne
samasta paradravyothI judo pADI shakAy chhe. AvA svalakShaNathI oLakhe to ja
AtmAne oLakhyo kahevAy ane to ja AtmA paradravyanA samparkathI chhUTIne mukti
pAme. paN jo rAgAdi lakShaNavaDe ke dehAdi lakShaNavaDe AtmAne oLakhe to parathI
bhinna shuddha AtmA oLakhato nathI; rAgAdi to paramArtha paragney chhe, tenA chihnavaDe
svagney jaNAy nahIn.
ekalI paryAyanA grahaNavaDe eTale ke paryAyanA gnAnavaDe Akho AtmA svagney
thato nathI. nirmaL paryAy pragaTI te joke AtmAmAn abhed thai chhe, ne teNe svagneyane
jANyun chhe, parantu shuddhadravyamAnthI nirmaL paryAyano bhed pADIne lakShamAn lye to tyAn akhanD
shuddhadravya svagney thatun nathI. mATe te shuddhadravya paryAy–visheShathI Alingit nathI–em kahyun.
shuddhadravya ane shuddhaparyAy banne thaine Akhun svagney chhe. Atmadravya paradravyothI to
Alingit nathI, rAgathI paN Alingit nathI, ane nirmaL paryAy pragaTI te paryAyanA
bhedavaDe paN shuddhadravya Alingit nathI.
chaitanyachihnamAnthI paradravya to kyAy judA rahyA, rAgAdi ashuddhatA to kADhI
nAkhI, parAvalambI upayog paN kADhI nAkhyo, ne chhevaTe svasamvedanathI pragaTelI
nirmaLaparyAy tenA bhedane paN kADhI nAkhe chhe, pragaTelI nirmaLaparyAy upar lakSha
rAkhIne AkhA AtmAne svagney banAvI shakAto nathI. eTale ekalI paryAyanA
gnAnavaDe tenun grahaN thatun nathI–mATe AtmA alingagrahaN chhe.

PDF/HTML Page 40 of 83
single page version

background image
shrI kAnajIsvAmI–hIrakajayantI–abhinandan–ank
vaishAkh sud 2 33
shun AkhI dhruvavastu ek samayanI paryAy jeTalI ja chhe? jo em hoy to to
paryAyano nAsh thatAn dhruvavastuno paN nAsh thai jAy chhe!–parantu em nathI; mATe ek
samayanI paryAyanA grahaNavaDe (tenA gnAnavaDe) AkhA AtmAnun grahaN (gnAn) thatun
nathI. to kai rIte tenun grahaN thAy? ke dravya–guN–paryAyathI abhedarUp je akhanD svagney
tenI sanmukhatA vaDe ja tenun grahaN thAy chhe. gnAnaguNanI paryAy ho, ke shraddhA vagere koi
paN guNanI paryAy ho, te paryAyavisheShathI eTale paryAyanA bhed pADIne lakShamAn letAn shuddha
AtmA svagney thato nathI.
have chhellA bolamAn kahe chhe ke je shuddha paryAy pragaTI te dravyathI Alingit nathI.
juo to kharA, AchAryadeve AtmAnA anubhavanA kevA adbhut rahasyo kholyAn chhe!
shuddhaparyAy pragaT karIne tenun svasamvedan karanAr jIv, pratyabhignAnanA viShayabhUt je
ekalun sAmAnya dravya, tene sparshato nathI; shuddhaparyAy thai chhe to dravyanA Ashraye; parantu
shuddhaparyAyanA svIkAr vagar svagneyano svIkAr thato nathI. mATe AtmA dravyathI nahi
Alingit evo shuddhaparyAy chhe–em kahyun. shuddhaparyAyanA vedanane svIkAryA vagar ekalA
sAmAnyadravyane lakShamAn laine AtmAne gney karavA jAy to te gney thato nathI. mATe
AtmA shuddhaparyAy chhe. kevo? ke dravyathI nahi Alingit evo. 18mA bolamAn
guNabhedarahit shuddhadravya kahyun. 19mA bolamAn visheShaparyAyathI nahi Alingit evun
shuddhadravya kahyun, ane 20mA bolamAn dravyasAmAnyathI nahi Alingit evo shuddhaparyAy–
em kahyun; e rIte shuddhadravya–guN–paryAyanI ekatArUp akhanD svagney batAvIne
AchAryabhagavAne mahA upakAr karyo chhe.
juo, A dravyAnuyoganun dohan!! aho, AchArya bhagavantoe svAnubhavavaDe
dravyAnuyogane dohIne A 20 bolamAn bharI dIdho chhe, ne svagneyarUp AtmAno
sAkShAtkAr karAvyo chhe.