શ્રાવણઃ ૨૪૯૦ઃ ૧પઃ
સિદ્ધપદના સાધક શ્રુતધર સન્ત
– (શ્રુતપંચમી) –
ભગવંત સંતોએ કહેલાં શ્રુત અતીન્દ્રિય આત્મસુખની રુચિ કરાવીને
બાહ્યવિષયોથી વિરક્તિ કરાવે છે.
નમસ્કાર હો એ શ્રુતને અને શ્રુતપ્રકાશક સન્તોને
આજે શ્રુતપંચમીનો એટલે જ્ઞાનની અખંડ આરાધનાનો પવિત્ર દિવસ છે.
ભગવાન તીર્થંકરદેવની વાણીની અચ્છિન્નધારા પરમ દિગંબર સંતોએ ટકાવી રાખી છે;
એ વાણી સિદ્ધસ્વરૂપી શુદ્ધાત્માનું પ્રકાશન કરે છે. અંતરમાં સિદ્ધપદને સાધતાં સાધતાં,
ભાવશ્રુતધારક સન્તોએ ભગવાનની વાણી ઝીલીને દ્રવ્યશ્રુતની પરંપરા પણ ટકાવી
રાખી છે.
અંતર્મુંખ થઇને ગિરિગૂફામાં જેઓ સ્વાનુભવ વડે ચૈતન્યનું આરાધન કરતા
હતા–એવા સંતોએ, (–ધરસેન પુષ્પદન્ત અને ભૂતબલી સ્વામીએ–) જે ષટ્ખંડાગમરૂપે
ભગવાનની વાણી સંઘરી તેના બહુમાનનો મોટો મહોત્સવ આ શ્રુતપંચમીના દિવસે
અંકલેશ્વર (ગુજરાત) માં ઉજવાયો હતો. એના ટીકાકાર શ્રી વીરસેનસ્વામી પણ મહા
સમર્થ અગાધબુદ્ધિના દરિયા હતા. અહા, શ્રુતના દરિયા જેવા એ દિગંબરસન્તોને જોતાં
જ સર્વજ્ઞની અને જિનશાસનની પ્રતીત થઇ જતી. સિદ્ધપદની આરાધના કેમ થાય તે
વાત આ સંતોએ સિદ્ધાન્તમાં (પંચાસ્તિકાય વગેરેમાં) બતાવી છે. સિદ્ધપદ કેવું છે?
સ્વયમેવ ચેતક સર્વજ્ઞાની–સર્વદર્શી થાય છે,
ને નિજ અમૂર્ત અનંત અવ્યાબાધ સુખને અનુભવે.
(પંચાસ્તિકાયઃ ૨૯)
આત્મામાં જ્ઞાન–દર્શન–સુખસ્વભાવ છે. તેમાં કલેશ નથી. અહા, નિરાલંબી
આત્મદશા! સિદ્ધભગવંતો પૂર્ણ નિરાલંબી થયા છે; એને સાધનારા સંત–મુનિની દશા
પણ અંદરમાં ઘણી નિરાલંબી હોય છે. જેમાં વસ્ત્રાદિનુંય આલંબન નથી એવું મુનિપદ
અંદરની ઘણી નિરાલંબીદશા વગર હોય નહિ. સિદ્ધપદસાધક એ સંતને ચૈતન્યમાં એવી
લીનતા થઈ છે કે બહારનું અવલંબન છૂટી ગયું છે. એવા સંતો સિદ્ધપદને સાધતા
સાધતા ક્યારેક શાસ્ત્રોની રચના કરીને જગત ઉપર ઉપકાર કરે છે. ધરસેનસ્વામી,
પુષ્પદંતસ્વામી, ભૂતબલીસ્વામી, યતિવૃષભસ્વામી, વીરસેનસ્વામી વગેરે સંતોએ
સિદ્ધપદને સાધતાં સાધતાં