શ્રાવણઃ ૨૪૯૦ઃ ૧૭ઃ
જીવના પાંચ ભાવોનો પરિચય
જીવના પાંચ ખાસ ભાવો છે. અને પોતાના ઉપશમાદિ સર્વ
ભાવોનો કર્તા જીવ પોતે જ છે. પુદ્ગલકર્મની ઉદયાદિ સર્વ અવસ્થાનું કર્તા
તે પુદ્ગલકર્મ જ સ્વયં છે. જીવના પાંચ ભાવો સંબંધી સુંદર વિવેચન
પ્રવચનમાં આવેલું;–જે વિવિધ પ્રકારો જાણતાં જિજ્ઞાસુને જ્ઞાનનો ઉલ્લાસ
થાય છે. તે પાંચ ભાવોનો પરિચય ઉપયોગી હોવાથી ગતાંકમાં
આત્મધર્મના જિજ્ઞાસુ પાઠકો પાસે તે સંબંધી ૧૦૧ પ્રશ્નો આપવામાં
આવ્યા હતા. આ અંકમાં તે પ્રશ્નની સાથે ઉત્તર પણ આપવામાં આવ્યા છે;
તે જિજ્ઞાસુ પાઠકોને ઉપયોગી અને રુચિકર થશે.
(૧) જીવના ખાસ પાંચ ભાવો છે–તે કયા કયા?
–ઔપશમિક ક્ષાયિક, ક્ષયોપશમિક, ઔદયિક અને પારિણામિક–એ
જીવના ખાસ પાંચ ભાવો છે.
(૨) ચોથા ગુણસ્થાનથી ચૌદમા ગુણસ્થાન સુધીમાં હોય તે ક્યો ભાવ?
–ક્ષાયકભાવ.
(૩) ચોથાથી ૧૧મા ગુણસ્થાન સુધીમાં હોય તે ક્યો ભાવ?
–ઉપશમભાવ
(૪) પહેલેથી ૧૪મા ગુણસ્થાન સુધી હોય તે ક્યો ભાવ?
–ઉદયભાવ તેમજ પારિણામિકભાવ.
(પ) પહેલેથી ૧૨મા ગુણસ્થાન સુધી હોય તે ક્યો ભાવ?
–ક્ષયોપશમભાવ.
(૬) સંસારી અને સિદ્ધ બધાયમાં હોય તે ક્યો ભાવ?
–પારિણામિકભાવ.
(૭) સિદ્ધમાં ન હોય તે ક્યો ભાવ?
–ઉદયભાવ, ક્ષયોપશમભાવ અને ઉપશમભાવ.