PDF/HTML Page 1 of 45
single page version
PDF/HTML Page 2 of 45
single page version
PDF/HTML Page 3 of 45
single page version
PDF/HTML Page 4 of 45
single page version
Aso vad amAsanun paroDhiyun....
Akhuny bhArat Aje anerA AnandathI A dIpotsav UjavI rahyun chhe. sheno chhe
mokShagamananun smaraN karI rahyA chhe ne te pavitrapadanI bhAvanA bhAvI rahyA chhe. ahA,
bhagavAn mahAvIr Aje sansArabandhanathI chhUTIne abhUtapUrva siddhapadane pAmyA, atyAre
teo siddhAlayamAn birAjI rahyA chhe. pAvApurInA jalamandiranI upar–TheTh upar lokAgre
prabhu siddhapadamAn birAjI rahyA chhe.
gnAnAdi chAr svabhAv chhe, akShay, anAsh, achhedya chhe.
anupam, atIndriy, puNya– pApavimukta avyAbAdh chhe,
punarAgamanavirahit, nirAlamban, sunishchaL nitya chhe.
PDF/HTML Page 5 of 45
single page version
jethI janamamaraNAdihIn ne aShTaguN sanyukta chhe.
asharIr ne avinAsh chhe, nirmaL atIndriy shuddha chhe,
jyam lok–agre siddha, te rIt jAN sau sansArIne.
dIvaDAvaDe Akhun ya bhArat Aje paN Ujave?
sudhI AtmagnAn na kare tyAn sudhI anek bhavamAn sansArabhramaN kare chhe. e rIte
bhavachakramAn bhamatAn bhamatAn te jIv ekavAr videhakShetramAn punDarIkiNI nagarInA madhuvanamAn
pururavA nAme bhIlarAjA thayo; tyAre sAgarasen nAmanA munirAjane dekhIne pratham to
mAravA taiyAr thayo paN pachhI temane vanadevatA samajIne namaskAr karyA ne temanA shAnta
vachanothI prabhAvit thaIne mAnsAdinA tyAganun vrat grahaN karyun. vratanA prabhAve pahelA
svargano dev thayo ne pachhI tyAnthI ayodhyAnagarImAn bharatachakravartIno putra marIchI thayo;
chovIsamA–antim tIrthankarano jIv pratham–tIrthankarano pautra thayo. tyAre teNe potAnA dAdA
sAthe dekhAdekhIthI dIkShA to lIdhI parantu vItarAg–munimArganun pAlan karI shakyo nahi
tethI bhraShTa thaIne teNe mithyAmArganun pravartan karyun. mAnanA udayathI tene em vichAr thayo
ke jem bhagavAn RuShabhadAdAe tIrthankar thaIne traNalokamAn AshcharyakArI sAmarthya prApta
karyun chhe tem hun paN bIjo mat chalAvIne teno nAyak thaIne temanI jem Indra vaDe pUjAnI
pratIkShA karIsh; hun paN mArA dAdAnI jem tIrthankar thaIsh. (bhAvi tIrthankar thanAr dravyamAn
tIrthankaratvanA koD jAgyA!)
bharatakShetramAn antim tIrthankar (mahAvIr) thashe. prabhunI vANImAn potAnA tIrthankaratvanI
vAt sAmbhaLatAn marIchIne ghaNun Atmagaurav thayun. to paN hajI sudhI te dharma pAmyo na
hato. are, tIrthankaradevanI divyadhvani sAmbhaLIne paN eNe samyakdharmanun grahaN na karyun.
AtmabhAn vagar sansAranA keTalAy bhavomAn te jIv rakhaDayo.
PDF/HTML Page 6 of 45
single page version
ante mithyAmArganA tIvrasevananA kuphaLathI samasta adhogatimAn janma dhAraN karIkarIne,
tras–sthAvar paryAyomAn asankhyAt varSho sudhI tIvra dukho bhogavyA e paribhramaN
karIkarIne te AtmA bahu ja thAkayo ne khedakhinna thayo.
vyartha hatun. mithyAtvanA sevanapUrvak tyAnthI marIne dev thayo, ne pachhI rAjagRuhImAn vishvanandI
nAmano rAjaputra thayo ane tyAn mAtra ek upavan mATe sansAranI mAyAjAL dekhIne te
virakta thayo ne sambhUtasvAmI pAse jainadIkShA lIdhI; tyAn nidAnasahit maraN karI
svargamAn gayo, ne tyAnthI bharatakShetranA podanapur nagaramAn bAhubalIsvAmInI vansh–
paramparAmAn tripRuShTha nAmano ardhachakrI (vAsudev) thayo; ane tIvra Arambh–parigrahanA
pariNAm sahit atRuptapaNe marIne tyAnthI sAtamI narake gayo. are, e narakanA ghor
dukhonI shI vAt! sansArabhramaNamAn bhamatA jIve agnAnathI kayA dukh nahi bhogavyA
hoy!!!
gayo...ne tyAnthI nIkaLI jambudvIpanA himavan parvat upar dedIpyamAn sinh thayo....
mahAvIrano jIv A sinhaparyAyamAn AtmalAbh pAmyo. kaI rIte pAmyo? te prasang
joIe:
tIrthankaranA vachananun smaraN karIne, dayAvash AkAshamArgethI nIche UtarIne te sinhane
dharmanun sambodhan karyun: he bhavya mRugarAj! A pahelAn tripRuShTha vAsudevanA bhavamAn ten ghaNA
vAnchhit viShayo bhogavyA ne narakanA anek prakAranA ghor dukho paN asharaNapaNe
Akranda karIkarIne ten bhogavyA, tyAre dashe dishAmAn sharaN mATe ten pokAr karyo paN kyAy
tane sharaN na maLyun. are! hajI paN krUratApUrvak tun pApanun upArjan karI rahyo chhe? tArA
ghor agnAnane lIdhe hajI sudhI ten tattvane na jANyun. mATe shAnt thA...
PDF/HTML Page 7 of 45
single page version
ne A duShTa pariNAm chhoD. munirAjanA madhur vachano sAmbhaLatAn ja sinhane pUrvabhavonun
gnAn thayun, ashrudhArA TapakavA lAgI...pariNAm vishuddha thayA...tyAre munirAje joyun ke A
sinhanA pariNAm shAnt thayA chhe ne te mArA taraph AturatAthI dekhI rahyo chhe, tethI
atyAre jarUr te samyaktva grahaN karashe.
bhIlathI mAnDIne tenA anek
bhavo batAvIne kahyun ke he
shArdUl! havenA dashamA bhave tun
bharatakShetrano tIrthankar thashe,
shrImukhathI ame sAmbhaLyun chhe.
mATe
AtmahitakArI evA
samyakmArgamAn pravRutta thA.
raudrarasane badale turat ja shAntaras pragaT karyo ne te samyaktva pAmyo...eTalun ja nahi,
teNe nirAhAravrat angIkAr karyun. ahA, sinhanI shUr–vIratA saphaL thaI. shAstrAkAr kahe
chhe ke e vakhat vairAgyathI teNe evun ghor parAkram pragaT karyun ke, jo tiryanchagatimAn mokSha
hot to jarUr te mokSha pAmyo hot! te sinhaparyAyamAn samAdhimaraN karIne sinhaketu
nAmano dev thayo.
gayo. tyAnthI sAketapurI (ayodhyA)mAn harisen rAjA thayo ne pachhI sanyamI thaIne
svargamAn gayo. tyAnthI dhAtakIkhanDamAn pUrvavidehanI punDarIkiNInagarImAn priyamitra nAmano
chakravartI rAjA thayo; kShemankar tIrthankar samIp dIkShA lIdhI ne sahasrAr svargamAn sUryaprabhadev
thayo. tyAnthI jambudvIpanA chhatrapuranagaramAn nandarAjA thayo, ne dIkShA laI, uttam sanyam
pALI, 11 anganun gnAn prApta karI, darshanashuddhi vagere 16 bhAvanA vaDe tIrthankaranAmakarma
PDF/HTML Page 8 of 45
single page version
puShpottaravimAnamAn Indra thayo.
priyakAriNImAtAnA e varddhamAnaputre chaitra sud terase A bharatabhUmine pAvan karI.
e vIr varddhamAn bAlatIrthankarane dekhatAn ja sanjay ne vijay nAmanA muniono
sandeh dUr thayo tethI prasannatAthI teoe ‘sanmatinAth’ nAm Apyun. sangam
nAmanA deve bhayankar sarpanun rUp dhAraN karIne e bALakanI nirbhayatAnI ne vIratAnI
parIkShA karIne bhaktithI ‘mahAvIr’ nAm Apyun. trIs varShanA kumArakALamAn to
emane jAtismaraN thayun ne sansArathI virakta thaIne (kAratak vad dashame) svayam
dIkShit thayA. temane uttam khIravaDe pratham AhAradAn phUlapAkanagarInA phUlarAjAe
karyun. UjjainanagarInA vanamAn rUdre temanA par ghor upadrav karyo paN e vIr
munirAj nijadhyAnathI jarApaN na DagyA te na ja DagyA...tethI namrIbhUt thaIne rudre
stuti karI ne ‘ativIr’ (mahAtimahAvIr) evun nAm Apyun.
AhAradAn karyun. sADAbAr varSha munidashAmAn rahIne, vaishAkh sud dasamanA roj,
sammedashikharajI tIrthanthI dashek mAIl dUr jARumbhikagAmanI RujukUlA saritAnA kinAre
kShapakashreNI mAnDIne prabhue kevaLagnAn pragaT karyun. e arhantabhagavAn rAjagRuhInA
vipulAchal par padhAryA. 66 divas bAd, aShAD vad ekamathI divyadhvanidvArA
dharmAmRutanI varShA sharU thaI; te jhIlIne IndribhUti–gautam vagere anek jIvo pratibodh
pAmyA. vIranAthanI dharmasabhAmAn 700 to kevaLIbhagavanto hatA; kUl 14000 munivaro
ne 36000 arjikAo hatA, ek lAkh shrAvako ne traNalAkh shrAvikAo hatA, asankhya
devo ne sankhyAtA tiryancho hatA. trIsavarSha sudhI lAkho–karoDo jIvone pratibodhIne
vIraprabhujI pAvApurI nagarImAn padhAryA; tyAnnA udyAnamAn yoganirodh karIne birAjamAn
thayA, ne Aso vad amAsanA paroDhiye param siddhapadane pAmI siddhAlayamAn jaI
birAjyA.....te siddhaprabhune namaskAr ho.
upadesh paN em ja karI, nivRutta thayA; namun temane.
PDF/HTML Page 9 of 45
single page version
siddhi varyA, namun temane, nirvANanA te mArgane.
bhagavAnanA mokShano moTo mahotsav karyo. amAsanI andhArI rAt karoDo dIpakothI
jhagamagI UThI. karoDo dIpanI AvalIthI ujavAyelo e nirvANamahotsav dIpAvalI parva
tarIke bhAratabharamAn prasiddha thayo...ne IsvIsananI pahelAn pa27 varSha pUrve banelo e
prasang Ajey ApaNe sau AnandapUrvak dIpAvalI parva tarIke AnandathI UjavIe chhIe.
dIpAvalI e bhAratanun sarvamAnya AnandakArI dhArmik parva chhe.
AtmasAdhanAne yAd karIne ApaNe paN e vIramArge
sancharIe ne AtmAmAn ratnatrayadIvaDA pragaTAvIne
apUrva dIpAvalIparva UjavIe...e ja bhAvanA.
PDF/HTML Page 10 of 45
single page version
Atmadharmano chAlu vibhAg: lekhAnk 3: vividh vachanAmRutano A vibhAg
pravachanomAnthI, vividh shAstromAnthI temaj rAtricharchA vagere prasango uparathI taiyAr
karavAmAn Ave chhe.
* trikALI tattvanI shAnti bahAramAn shodhIne agnAnIo AkuLatA kare chhe paN
ne antarano Ashray kare nahi tene dharma thAy nahIn bahAranI sAmagrI svayamev tenA kAraNe
bahAranA sAdhanone kAraNe rAg thato nathI. bhUmikAnusAr ashubh rAg TALIne shubh
thAy, paN mArA rAgathI hun bahAranun meLavun chhun–evI ekatvabuddhi na karavI. shubharAg te
chAritrano vikAr chhe; kShetrAntar te pradeshatvanI kriyA chhe. ekane lIdhe bIjAnun thatun nathI,
IchchhAne AdhIn gaman nathI, ane sharIranI kriyA to tadna judI ja chhe. karmane ke sharIrane
AdhIn to AtmA nathI ja, paN IchchhAne AdhIn paN AtmAnun gaman nathI ane
IchchhAne AdhIn sharIranI kriyA nathI. bIjA tattvothI to AtmAmAn kAI thatun nathI. ne
potAmAn paN rAgane lIdhe dharma thato nathI. agnAnI potAnA svabhAvane shodhato nathI ne
bahAranA padArthone shodhe chhe. jo svabhAvane shodhe to nimitta paN svayamev hoy ja chhe,
(103) traN prakAranA karma
* karma traN prakAranA chhe: 1 –shuddhakarma; 2 –vikArIkarma; ane 3 –jaDakarma.
AtmAnA rAgAdi rahit jANanAr svabhAvanA pariNAm te AtmAnun shuddha karma chhe.
kartavya, pariNAm, paryAy; rAgAdi te paramArthe AtmAnun karma nathI, te vikArI karma chhe.
jaDakarmo pudgalamay chhe, te AtmAthI bhinna chhe; temAn AtmA pahonchI vaLato nathI paN
paramANu pahonchI vaLe chhe, tethI. teno kartA AtmA nathI. rAgAdi vikArane potAnun kharUn
PDF/HTML Page 11 of 45
single page version
kArya mAne te paN agnAn chhe; vikAr rahit
gnAnabhAve pariName te AtmAnun kharUn karma
chhe te dharmakArya chhe.
* bhogane bhogavyA vinA ja ane
tyAgapariNAmathI samasta viShayone jemaNe
potAnI anantavAranI enTh samAn gaNyA
chhe, ne ene chhoDIne chaitanya taraph vaLyA chhe
namaskAr ho.
* he jIv, jo tAre AtmArtha
judo chhe. he jIvo, A anant anant
dukhamay janma–maraNathI chhUTavA mATe tame
satvar jAgo, param puruShArtha karIne
gnAnInA samAgame AtmAne oLakho re
oLakho.
(1) shrI jinendradevanI sevA,
shrI satshAstronI svAdhyAy, (4) sanyam,
(pa) tap ane (6) supAtradAn–A chha
kAryo gRuhasthoe pratidin karavA yogya chhe.
ane namrIbhUt thavun chhe. mane madhuratA ane
namratA shIkhav.
alipta rahetAn shikhav.
shikhav.
banatAn shikhav.
karavun chhe ke te sarva padArthonA antarang hArdane
vIndhI tenA svabhAvano pAr pAmI jAy.
ekatvane chhedIne bhinnabhinna karavA mATe
mAre tArI jem mArI gnAn–pragnAchhINI
bhagavatIne prApta karavI chhe.
* paramAn potApaNAnI buddhi thavI
svamAn ja potApaNAnI buddhi thavI e ja
samyaktva chhe, ane e ja mokShapanthanun mUL
chhe.
samAn koI Ag nahIn hai; aur gnAn ke
samAn koI sukh nahIn hai; svAnubhUtise
baDhakar koI dharma nahIn hai.
PDF/HTML Page 12 of 45
single page version
paradravyamAn to chhe nahi, ane paradravya tane koI guN–doShanun dAtA chhe nahi,
to pachhI tenA upar rAg–dveSh sho? ane gnAnamAny rAg–dveSh kevA? mATe
taraph je vaLyo te jIv potAnA gnAnadarshan–chAritranI nirmaLatAmAn ja
tanmayapaNe pariNaman karato thako, ane rAg–dveShAdi bhAvomAn tanmay
jarApaN nahi thato thako, te rAgAdine karato ja nathI. ane paradravya to
kAI rAgadveSh karAvatun nathI; A rIte bhedagnAnanA baLe rAg–dveSh nirmUL
thaIne vItarAgatA ne kevaLagnAn thAy chhe.
gnAnanun samasta paradravyothI atyant bhinnapaNun samajAvIne AchAryadev kahe chhe ke
aparAdh kare to tenA gnAnAdino ghAt thAy, paN kAI tethI deh–vANI vagere achetanano
tethI kAI achetan dehAdimAn vikAs thato nathI. koI kahe ke jUThun bolavAmAn jo pAp hoy
to jUThun bole tenI jIbh kem kapAtI nathI? –are bhAI! jUThun bolavAnA bhAvanun pAp
jIvamAn thAy, ane tenA phaLamAn ajIvano (jIbhano) ghAt thAy–e nyAy kyAthi
lAvyo? hA, AtmAe pApabhAv karyAn to tenA gnAnAdi guNamAn ghAt thayo; paN
aparAdh kare AtmA, ne ghAt thAy jIbhano–evo nyAy nathI.
agnAnI viparItabhAv sevato hoy chhatAn sharIr sArUn rahe, ne koI gnAnI dharmAtmA anek
AvatI nathI. AtmAno ekey guN paramAn nathI, to pachhI AtmAnA koI guNanun ke
doShanun phaL paramAn
PDF/HTML Page 13 of 45
single page version
kem Ave? bhAI, jyAn paradravya tane tArA guN–doShanun dAtA nathI tyAn tenA upar rAg–
dveSh sho? gnAnamAnthI rAgadveSh nathI AvatA, temaj achetan viShayomAn paN rAgadveSh
nathI, paN agnAnIne je agnAnabhAv chhe te ja rAgadveShanI khAN chhe. agnAn TaLyun ne
samyagdarshan pragaTyun tyAn te samyagdraShTine rAgadveShano abhAv ja gaNyo chhe, kemake teno je
gnAnabhAv chhe temAn rAgadveSh nathI.
ekavastupaNun chhe to temAnthI ekano nAsh thatAn bIjAno paN nAsh thAy chhe; parantu je
ghaDAmAn dIvo rAkhyo hoy te ghaDAno nAsh thatAn kAI dIpakano nAsh thaI jato nathI, kemake
te ghaDAne ane dIvAne ekavastupaNun nathI paN bhinnatA chhe. tem AtmA chaitanyadIvo
ane tenA gnAnAdi prakAsh–te bannene ekavastupaNun chhe. parantu A ghaT arthAt sharIr, ane
andar rahelo gnAnadivo (AtmA) te bannene ekavastupaNun nathI, tethI sharIrAdi
pudgalano ghAt thavA chhatAn gnAnAdiguNono ghAt thaI jato nathI, ane gnAnAdiguNo
agnAnIne haNAy tethI kAI pudgaladravyamAn ghAt thaI jato nathI. A rIte jIvanA
gnAn–darshan–chAritra vagere jeTalA guNo chhe athavA te guNonI jeTalI paryAyo chhe te koI
paN guN ke paryAy paradravyamAn nathI.
uttar:– rAgadveSh achetanamAn nathI. rAgadveSh to jIvanAn ja ananya pariNAm chhe.
chhe, parantu gnAnI to potAnA guNone potAmAn ja dekhato thako, svAshrayadraShTithI gnAnAdi
guNone vikasAvato jAy chhe eTale tene rAgAdibhAvo sAthe tanmayatA nathI. –guNanA
vikAsathI ene to rAgadveShano ghAt thato jAy chhe.
thatI jAy chhe, temAn rAgAdi doShono abhAv chhe, mATe gnAnIne rAgAdi nathI. –e bIjI vAt.
PDF/HTML Page 14 of 45
single page version
kare chhe ne temAn tanmayapaNe varte chhe, –eTale tenun agnAn ja rAgAdibhAvonI khAN
chhe. agnAn nathI tyAn rAgAdinun kartRutva nathI. Am traN bolamAn AchAryadeve
adbhut bhedagnAn karAvyun chhe.
tArA doSh paN tArAmAn ja (tArI paryAyamAn ja) thAy chhe ne tArA guN tArAmAn ja
bharelA chhe. tArAthI bahAr tAro koI guN ke doSh nathI. vastusvarUpanI AvI
maryAdA chhe. potAnA guN–doSh potAmAn ja chhe ne paramAn nathI em je vAstavikapaNe
jANe te svAshrayabhAvathI guNone pragaT kare ne doShone TALe. enun nAm dharma ne e ja
mokShano panth!
thato nathI; sharIr moLun paDe, Indriyo shithil thAy, vRuddhAvasthA thaI jAy, rogAdi Ave,
ke tenA chhedAI–bhedAIne kaTakA thAy, to paN dharmAtmAnA samyagdarshanAdi guNo chhedAtA
nathI. jo te samyagdarshanAdine sharIr sAthe jarAy ekatA hot ke teno jarAy AdhAr–
madad hot to te sharIranI shakti haNAtAn samyagdarshanAdi paN haNAt; athavA agnAnIne
sharIranI puShTi thatAn shraddhA–gnAnanI paN puShTi thAt. paN evo koI sambandh nathI. tun doSh
kar to tArAmAn, ne tun guN pragaT kar to te paN tArAmAn; tArA doSh ke guN paramAn nathI;
mATe paradravyane tArA doSh–guNanun utpAdak na dekh. tAro antar svabhAv guNano bhanDAr
chhe te ja guN pragaTavAnI khAN chhe, temAn antaradraShTi karatAn samyagdarshanAdi guNo pragaTe chhe.
ne potAnA svabhAvane bhUlIne paramAn ke vikAramAn je ekatvabuddhi kare chhe tene te
ekatvabuddhirUp agnAn ja doShanI utpattinun mUL chhe.
nahi; ane have bhedagnAn vaDe svAshray karIne te samyagdarshanAdi bhAvone utpanna karanAr
paN hun ja chhun, temAn koI bIjo sahAyak nathI, ke bIjA koInI tAkAt nathI ke teno ghAt
karI shake. –Am svasattAmAn ja mArun sarvasva chhe. evo samyaknirNay karanAr jIv
potAnA
PDF/HTML Page 15 of 45
single page version
shuddha dravyane dekhe chhe ane rAgAdi ashuddhabhAvone ekatvapaNe potAmAn kadI karato nathI. A
rIte shuddhadraShTi vaDe te dharmAtmA rAgadveShane atyant kShay karato karato shuddha chaitanyatejathI
dIpI UThe chhe.
samyaktvAdi guNo pragaTe chhe, ne parasanmukhatAthI kadI samyaktvAdi pragaTatA nathI.
parasanmukh guN pragaTavAnun je mAne tene mithyAtvAdi doSh pragaTe chhe. mATe he bhAI!
parAshray chhoDIne svAshray taraph vaL...e ja dharmanI chAvI chhe. parathI potAnA guNadoSh
mAne tene par upar rAg–dveSh thayA vinA rahe nahi eTale upashamabhAv to thAy ja nahi.
dharmAtmA to A jANIne atyant upashamabhAvane pAme chhe, parapratye atyant madhyastha
udAsIn thaIne svadravyane ja te avalambe chhe. svAvalambI bhAv e ja vItarAgI
upashamabhAv chhe, emAn ja samyagdarshan–gnAn–chAritrarUp mokShamArga chhe.
chhe? nA; jo em hoy to to, jyAre sinh sharIrane khAI jAy tyAre bhegA bhegA
ratnatray paN khavAI jAy. paN em nathI; UlTun sharIrane sinh khAto hoy, sharIr
to kShIN thatun hoy ne muni ratnatrayanI UgratA karIne kevaLagnAn pAmI jAy. Am
chetanaparyAyone achetanathI atyant udAsInatA chhe, bhinnatA chhe. sharIrano dAkhalo
Apyo e ja rIte rAg sAthe paN jIvanA guNone (nirmaL paryAyone) AdhAr
AdheyapaNAno jarAy sambandh nathI. rAganI to hAni thAy chhe ne guNanI vRuddhi thAy
chhe. agnAnI to jANe rAganA AdhAre dharma thashe em mAne chhe, shubharAganI vRuddhithI
jANe mArA guNonI vRuddhi thashe em te rAgamAnthI potAnA samyaktvAdi guNo
AvavAnun mAne chhe. paN bhAI, rAgamAn to tAro ekey guN nathI. tArA guNane
rAgathI atyant bhinnatA chhe–jevI dehathI bhinnatA chhe tevI. jem dehanA AdhAre guN
nathI tem rAganA AdhAre paN guN nathI. samyaktvAdi pragaTavAmAn rAganun
avalamban jarAy nathI; chidAnand svabhAvI shuddha dravyanun ekanun ja avalamban chhe.–
Am he jIvo! tame dekho! AchAryadev potAnI sAkShIthI kahe chhe ke paradravya A
AtmAne guNadoShanun jarApaN utpAdak nathI–em ame to dekhIe chhIe, ane he
jIvo! tame paN samyak prakAre em ja dekho...ne upashamabhAvane pAmo.
PDF/HTML Page 16 of 45
single page version
paramArthe gnAnane ane parane kAI lAgatumvaLagatun nathI, paraspar
ekabIjAnun atyant akartApaNun chhe. are, ‘AtmAnun gnAn chhe, athavA
gnAyak gnAyakano ja chhe’ –evA svasvAmItvanA bhedavikalparUp vyavahAr
paN jyAn paramArthaanubhavamAn poShAto nathI, e andarano vikalpa paN
paramArthasvabhAvane pakaDavAmAn kAm Avato nathI tyAn bahAranA par
sAthenA sambandharUp vyavahAranI to vAt ja shI? gnAnanun nirapekShasvarUp
samajAvIne par sAthe sambandh toDAvI ne paramArthasvabhAv taraph javAnun
mArgadarshan karanAr A pravachanono pahelo bhAg ‘Atmadharma’ nA
gatAnkamAn AvI gayo chhe; tyAr pachhIno bIjo bhAg ahIn ApavAmAn
Avyo chhe.
potAmAn je nathI, teno tyAg shun?
gnAnadarshanathI bharelo je AtmasvabhAv, te svabhAvamAn rAg ke paradravyo kadI
khaDImAn kALApaNAno abhAv ja chhe, to te khaDI kALAshane shun chhoDe? e to kALAshanA
abhAvarUp svabhAvavALI ja chhe. tem chetanAro AtmA, temAn achetan vagere paradravyono
abhAv ja chhe, to te chetayitA te paradravyone shun chhoDe? e to paradravyanA abhAvarUp
svabhAvavALo ja chhe. parano tyAganAr kahevo te to vyavahArathI ja chhe, ane AtmA
potAnA nirmaL bhAvone grahe chhe–emAn paN bhedarUp vyavahAr chhe. AtmA potAnA nirmaL
bhAvomAn tanmay ja chhe; enAthI kAI judo nathI ke ene grahaN kare. AtmA svabhAvathI
ja gnAnadarshanathI bharapUr chhe ne paranA tyAgarUp chhe, –AvA svabhAvane lakShamAn laIne
temAn ekAgra thayo tyAn
PDF/HTML Page 17 of 45
single page version
grahavAyogya badhun grahyun ne chhoDavA yogya badhun chhoDayun. jem khaDI bhIntarUp thatI nathI tem
gnAtAdravya kAI pararUp thatun nathI. pararUp thatun nathI eTale parane chhoDatun paN nathI, kemake
potAmAn je chhe ja nahi tene chhoDavun shun?
–nA; svabhAvamAn rAgano abhAv chhe. to jeno abhAv chhe tene chhoDavun kaI rIte?
gnAnamAn tanmayatA enun nAm rAgano tyAg
‘rAgano tyAg karyo’ eTale shun? ke jevo svabhAv chhe tevo jANIne temAn jyAn
rAg na thayo te apekShAe ‘rAgano tyAg’ kahyo, paN te samaye rAg hato ne chhoDayo–
evo eno artha nathI. svabhAvamAn to rAg hato ja nahi. jo svabhAvamAn rAg hoy to
gnAnanI jem rAg sAthe ya AtmA tanmay thaI jAy, ne rAg kadI chhUTI na shake; athavA
rAgane chhoDatAn gnAn paN chhUTI jAy. mATe gnAn to gnAn ja chhe, gnAnamAn rAg tanmay chhe
ja nahi. gnAn gnAnamAn tanmay thaIne pariNamyun–emAn ja rAgano tyAg chhe.
jagatano abAdhit niyam chhe ke koI paN vastu anya vasturUpe rUpAntar thaI
nathI, ne parasvarUpe thatI nathI. AtmAnA gnAnasvarUpamAn bIjun koI praveshI jAy em
kadI banatun nathI. bhAI, tArA AtmAmAn paradravya praveshI gayun nathI ne tun kadI pararUp thaI
gayo nathI, sva ne par judA ne judA ja chhe.
siddhadashAmAn rAgano abhAv thayo chhe ne! jo rAg te svabhAvamAn hot to teno
gnAnano kadI nAsh thato nathI, tem rAg jo svabhAv hoy to teno kadI abhAv na thAy. jeno
abhAv thAy te svabhAv nahi. mATe, atyAre paryAyamAn rAg hovA chhatAn, svabhAvadraShTithI to
AtmA rAganA tyAgasvarUp ja chhe. evA svabhAvanI ArAdhanAthI ja paryAyamAn rAgano
abhAv thAy chhe. ‘rAgane chhoDun’ e paryAyalakShe chhe, akhanDasvabhAvane lakShamAn lyo
PDF/HTML Page 18 of 45
single page version
to ‘rAg chhe ne tene chhoDun’ evA prakAr temAn nathI. ne AvA svabhAvamAn ekAgratAthI ja
paryAyamAn rAganA abhAvarUp pariNaman thaI jAy chhe. svabhAv to rAganA abhAvarUp chhe
ne paryAy temAn vaLI tyAn te paN rAganA abhAvarUp thaI. –A sivAy bIjI rIte
rAgano abhAv thAy nahi, ne bandhanathI chhUTakAro thAy nahi.
are, tun tArA gnAnasvabhAvane to jo. gnAnasvabhAv upar koIno bojo chhe
kadI chhoDato nathI, ne parabhAvane potAmAn kadI grahato nathI. AtmasvabhAvamAn
parabhAvano bojo nathI. Avo AtmasvabhAv svAnubhavamAn letAn tane mokShamArgano
jo ke paramArthe to gnAn te gnAn ja chhe, gnAnane par sAthe sambandh nathI; gnAn
chhe ke sAmA padArthone potAmAn gney banAve chhe. pahelAn padArthene rAgadveShanun nimitta
pariNamyun tyAn padArtho gneyapaNe tene nimitta thayA; e to ThIk, paN A gnAn paN
gneyapadArthone nimitta thayun. pudgalAdi padArtho gneyapaNe pariName chhe to temanA
potAnA svabhAvathI ja, kAI gnAn temane nathI pariNamAvatun, paN tenA gneyapaNAmAn
A chetayitAnun gnAn nimitta thAy chhe. juo, A vyavahAr! ekabIjAnun kAI kare
evo to vyavahAr nathI. gnAtA–gneyapaNAno sambandh eTalo ja vyavahAr chhe. gnAn
parane jANe eTalo vyavahAr, paN gnAn parane jANatAn temAn kAI pheraphAr karI nAnkhe,
ke par chIj gnAnamAn jaNAtAn gnAnane kAI rAgadveSh karAvI de–em nathI. vyavahAramAn
paN bannenun svatantra pariNaman svIkArIne nimitta–naimittik sambandh batAvyo chhe.
gnAn–darshan–chAritranI je nirmaL paryAy khIlI temAn vyavahAr kevo hoy te
na rahyun, parantu UlTun te vikalpa gneyapaNe gnAnamAn nimitta thayun. pratikUL sanyog
AvatAn shun gnAnamAn pratikULatA
PDF/HTML Page 19 of 45
single page version
AvI gaI? to kahe chhe ke nA, e to mArA gnAnanun nimitta chhe; e mane dveShanun nimitta
nathI paN gnAnanun ja nimitta chhe. e ja rIte anukUL sanyog Ave tyAn paN gnAnI to
nijabhAvathI gnAnarUp ja pariNamato thako tene gnAnanun ja nimitta banAve chhe. gnAnI
gnAnarUpapaNAne chhoDIne anyabhAvarUpe pariNamato ja nathI. gnAn pote koI sanyogarUpe
pariNamatun nathI ne sanyogane potArUpe pariNamAvatun nathI. Avun gnAn te nijasvarUp chhe.
gneyo gnAnamAn jaNAy te to gnAnanA vikAsanI prasiddhi kare chhe. vikasatA gnAnamAn
pratibhAsatA gneyo kAI rAgadveShanun kAraN thatA nathI.
gnAn sharIrane jANe tyAn gnAn gnAnarUp pariName chhe, sharIr sharIrarUp pariName
gnAnamAn ghUsI jatAn nathI. dUranA padArtha ho ke najIkanA ho, gnAn to bannethI judun ne
judun rahIne ja jANe chhe. ahA, gnAnano svabhAv shun chhe–te jANe to keTalI shAnti!
gnAnamAn paranI kAI ghAlamel nathI. AtmA jenA rUpe pariNamato nathI tenAthI
AtmAne lAbh ke nukashAn kem thAy? AtmA parane jANatAn kAI te padArthane
potAmAn lAvato nathI. gnAn gnAn ja chhe–e nishchay chhe, gnAn parane jANe chhe–evo
par sAtheno sambandh te vyavahAr chhe. vyavahAramAn paN AtmA gnAtA ne parachIj gney–
eTalo gnAtAgneyapaNAno ja sambandh chhe, ethI visheSh kAI sambandh nathI. gnAnano
svabhAv to jANavAno ja chhe, eTale te chhUTI shake nahi. jANanArI paryAy potAmAn
rahe chhe, paramAn jatI nathI. jANanAr jANanAr svarUpe ja rahe to tene sukh–dukh shun?
rAg–dveSh shun? gneyapaNe badhA sarakhA chhe, temAn AnAthI hun sukhI ke AnAthI hun dukhI
–evA be bhAg nathI; ne gnAnamAn ya evo svabhAv nathI ke padArthane jANatAn tenAthI
rAjI ke nArAj thAy. AvA gnAnasvabhAvane svIkAravo te pratham satno svIkAr chhe.
AtmA gnAnathI bharelo chhe, temAnthI pravAh Ave chhe. mArI avasthAmAn mokShadashA
svabhAvamAn bharelun chhe–em dharmIjIv antaradraShTithI svabhAv sAmarthyane anubhave chhe.
AvA svabhAvanI pratIt vagar mokShano puruShArtha upaDe nahi.
PDF/HTML Page 20 of 45
single page version
AtmA eTale sarvagnasvabhAvI paramAtmA; gnAnabhAvamAn tanmay thaIne
AvA AtmAne pratItamAn svAnubhavamAn lIdhA vagar gnAnaparyAyamAn nishchay shun ne
vyavahAr shun tenI khabar paDe nahi. bhinna gnAnanI jene khabar nathI te gnAn–gneyanI
ekabIjAmAn koI ne koI prakAre bheLaseL karI nAnkhe chhe. tene ahIn samajAve chhe ke
bhAI, gnAn gnAnamAn, ne gney gneyamAn, banne bhinna–bhinna potapotAmAn ja vartI rahyA
chhe, ekabIjAne kAI lAgatun–vaLagatun nathI. gneyomAn kAI chhedAy–bhedAy tethI gnAn
kAI chhedAtun–bhedAtun nathI. chaitanyavastuno darabAr koI anokho chhe,–jemAn koI
paragneyano pravesh nahi chhatAn badhAy gneyo jaNAy. gnAnanI sImA tUTe nahi chhatAn gney
temAn jaNAy evo vyavahAr chhe. gnAtA pote gnAnamay ja pariName chhe–te nishchay chhe,
temAn koI bIjAnI apekShA nathI. –Am gnAnanI jem shraddhA–chAritra vagere guNomAn
nishchay–vyavahAr yathAyogya samajavA.
tattvAnushAsan 192mI gAthAmAn kahe chhe ke: arihant ane siddhanun dhyAn karavun.
karavun e to jUTh–mUTh phogaT chhe! tyAre tenun samAdhAn karatAn kahe chhe ke he bhAI! thoDA
samay pachhI AtmAmAn je arihantapad ane siddhapad pragaTavAnA chhe te paryAyo sAthe A
Atmadravya atyAre sankaLAyelun chhe, AtmAmAn te paryAyo pragaTavAnI tAkAt bharI chhe;
sarvagnasvabhAv atyAre andar shaktipaNe bharelo chhe, tenun dhyAn karatAn tRupti–shAnti ne
nirAkuL Anand atyAre anubhavAy chhe. jo asat hoy to tenA dhyAnathI shAnti kem
thAy? jem koIne taras lAgI hoy ne mRugajaLamAn ‘A pANI chhe’ evI asat
kalpanAthI pANInun dhyAn kare tethI kAI tenI taras maTe nahi, parantu ahIn to amane
arhant ane siddhapadanA dhyAnathI AtmasvabhAvamAn sanmukhatA thAy chhe ne chaitanyanA
amRutapAnathI ashAnti maTIne shAnti thatI pratyakSha vedAy chhe, mATe te dhyAn asat nathI
paN sat chhe, sat–svabhAvamAn je sAmarthya paDyun chhe tenun dhyAn jarUr tRupti upajAve chhe.
are, Akhun svabhAvasAmarthya vartamAn vidyamAn bharyun chhe, tene antaramAn dekhe to mArga
khUlI jAy ne badhA samAdhAn thaI jAy.