: ફાગણ: આત્મધર્મ :૧૯:
સાધકપણાની અને
સિદ્ધ થવાની ભૂમિકા
ફાગણ સુદ એકમે પૂ. ગુરુદેવ સોનગઢ પધારતાં જ
સુવર્ણધામના રળિયામણા વાતાવરણમાં, સાધકપણું થઈને સિદ્ધપદ
કેમ થાય, તેની મધુરી વાણી વહેતી થઈ.... સમયસારમાં (કળશ
૨૬૬થી) વાંચન અધુરું રહેલ, તે ફરી ચાલુ કરેલ છે.....
આજે માંગલિકમાં સાધકપણું પામીને સિદ્ધ થવાની વાત આવી. અનંત ચૈતન્ય–
શક્તિવાળો જે આત્મા, તેનો આશ્રય કરવાથી જ સાધકપણું થાય છે. જેઓ કોઈ પણ
પ્રકારે ઉદ્યમ કરીને મોહને દૂર કરી જ્ઞાનસ્વભાવનો આશ્રય કરે છે તેઓ સાધક થઈને
સિદ્ધ થાય છે.
જેણે આત્માનું હિત કરવું હોય તેણે કઈ ભૂમિમાં વસવું? કે આ ચૈતન્યભૂમિ, કે
જે અકંપ છે–તેનો આશ્રય કરવો. આ ચૈતન્યભૂમિકાનો જેઓ આશ્રય કરે છે તેઓ જ
સાધકપણાને પામે છે....ને એના જ આશ્રયે પછી સિદ્ધપણું પ્રગટે છે. આવી ચૈતન્ય–
ભૂમિકાના આશ્રયથી જ અનંતજ્ઞાનીઓએ માર્ગ સાધ્યો છે, સાધે છે ને સાધશે.–આ એક
જ માર્ગ છે, બીજો માર્ગ નથી.
ભાઈ, તારા તત્ત્વમાં બે મોજુદગી છે–એક તારું ત્રિકાળી તત્ત્વ ને બીજી તારી
વર્તમાન પર્યાય; પણ એ સિવાય પરની કોઈની મોજૂદગી તારામાં નથી. ભાઈ, તારે
સાધકપણું કરવું છે ને? તો કઈ ભૂમિકાના આધારે તું સાધકપણું પ્રગટાવીશ? તારી
સ્વવસ્તુ નિશ્ચલ છે, તે જ તને સાધકપણાનો આધાર થાય એવી દ્રઢભૂમિકા છે. પરનો
આધાર લેવા જઈશ તો એ કાંઈ તને આધાર નહિ આપે. ચૈતન્યભૂમિકાના આશ્રય
વગર સંસારભ્રમણ ટળી શકે નહિ.
અરે, તારી ચૈતન્યભૂમિકા.....તેનો તેં અનાદિથી કદી આશ્રય ન લીધો. બહારના
આશ્રયમાં દુઃખના ઢગલા છે–ત્યાં તું પ્રેમ કરી રહ્યો છે? ને સ્વભાવના આશ્રયમાં પરમ
અચિંત્ય સુખ છે એની સાથે તું પ્રેમ અને મિત્રતા કેમ નથી કરતો? હિતને માટે કંઈક
વિચાર કર....વિવેકચક્ષુ ખોલ.
સાધકપણાનું પરિણમન સ્વદ્રવ્યના આશ્રયે થાય છે. બાહ્ય પ્રવૃત્તિના શુભાશુભ
પરિણામના આશ્રયે કાંઈ સાધકપણું થાય નહિ. તારે સાધક થવું છે ને? તો સાધક થવા
માટે કઈ ભૂમિકા છે તે નક્કી કર. સાધકપણું એટલે શુદ્ધ સમ્યગ્દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્ર;
આત્માનો જે જ્ઞાનભાવ સમ્યગ્દર્શનાદિરૂપે પરિણમ્યો તે સાધકભાવ છે, ને તે જ
જ્ઞાનભાવ જ્યારે પૂર્ણદશારૂપે પરિણમે ત્યારે સિદ્ધપણું છે. આ રીતે સાધકપણું ને
સિદ્ધપણું એ બંનેરૂપે જ્ઞાન જ પરિણમે છે. માટે આ જ્ઞાનભૂમિકાનો જે આશ્રય કરે છે
તેને જ સાધકપણું અને સિદ્ધપણું પ્રગટે છે.