: shrAvaN : Atmadharma : 31 :
mAtra 14 ke 1p varShanI temanI umar hatI. AvaDI nAnI ummaramAn temaNe lakhelI
adhyAtmashAstranA marmathI bharelI chiThThi batAve chhe ke teo keTalA vidvAn ane
adhyAtmarasik hatA.
san. 1811 nI AsapAsamAn eTale ke 14–1p varShanI vaye ja teo jayapurarAjyanA
sidhANA gAme jaIne ek sheThane tyAn nokarI karavA lAgyA. te daramiyAn sAdharmI bhAI
rAyamal–ke jeo 13–14 varShanI vayamAn ja shAstrAbhyAsI hatA ne dharmanun rahasya samajavAnI
jignAsAthI anek jagyAe ghUmI rahyA hatA, teo pt.. ToDaramallajIne maLyA, ane temanA
parichayathI prasanna thaIne temaNe lakhyun ke– ‘टोडरमल्लजीके ज्ञानकी महिमा अद्भुत देखी’
tyArabAd bhAI rAyamallajIe temane gommaTasAr vagere shAstronI TIkA lakhavAno Agrah
karyo, ane pt.. shrI ToDaramallajIe hindIbhAShAmAn TIkA lakhavI sharU karI. TIkA teo lakhatA
jatA hatA tem tem bhAI rAyamallajI vagere te vAnchatA jatA hatA. san. 181p sudhInA traNek
varShamAn eTale mAtra 1p thI 18 varShanI nAnI vayamAn to temaNe gommaTasAranA 38 hajAr
shlok, labdhisAr–kShapaNAsAranA 13 hajAr shlok ane trilokasAranA 14 hajAr shlok, em
kUl 6pa000 pAnsaTh hajAr shlok pramAN (samyaggnAnachandrikA) TIkA rachI. mAtra 1p varShanI
vaye gommaTasAr jevA mahAn shAstranI TIkA lakhavI te shrutAbhyAsano asAdhAraN prem ane
vidvattA batAve chhe. bhAI rAyamallajI lakhe chhe ke ‘atyAre A kaniShTa kALamAn ToDaramallajInA
gnAnano kShayopasham visheSh chhe. gommaTasAr granthanun vAnchan pAnchaso varSha pahelAn hatun paN
tyArapachhI buddhinI mandatAne lIdhe bhAvasahit vAnchan aTakI gayun; have pharI (ToDaramallajI
dvArA) teno udyot thayo. vartamAnakALamAn ahIn dharmanun nimitta chhe tevun anyatra nathI.’
A uparathI spaShTa chhe ke pt.. ToDaramallajI keTalA pratibhAshALI hatA ane dharmaprachAranI
temane keTalI lagan hatI. te vakhate jayapuramAn IndradhvajapUjAno moTo utsah thayelo, A
utsav jayapuranA ItihAsamAn ghaNo bhavya hato, temAn chabUtaro (pUjananI vedI) 64 gaj
(lagabhag savAso phUT) lAmbo pahoLo hato, (eTale atyAre panchakalyANakamAn ApaNe jenA
par manDal karIe chhIe tenA karatAn lagabhag 100 gaNo moTo!) ne temAn trilokasAr–
granthaanusAr rachanA karavAmAn AvITIkA hatI. e utsavanI nimantraN–patrikAmAn (san.
1821 nA mAh vad nome) lakhyun chhe ke ahIn bhAIjI ToDaramallajInA gnAnano kShayopasham
alaukik chhe, temaNe gommaTasArAdi anek granthonI pUrA lAkh shlokapramAN TIkAo banAvI
chhe, ane hajI bIjA pAnch sAt granthonI TIkA banAvavAno vichAr chhe, te AyunI adhikatA
hashe to banashe. vaLI dhavalamahAdhavalAdi granthone pragaTamAn lAvavAno udyam temaNe karyo chhe,
tathA te dakShiNadeshathI bIjA pAnchasAt grantho tADapatramAn karNATakI lipimAn lakhelA ahIn padhAryA
chhe tene ‘malajI’ vAnche chhe. ane tenun yathArtha vyAkhyAn kare chhe temaj karNATI lipimAn lakhI lye
chhe. ItyAdi nyAy, vyAkaraN, gaNit, chhand, alankAr