જ્ઞાનમાં જણાય અને અનુભવમાં વેદનમાં આવે. અનંત ગુણના આનંદથી ભરેલા એ
આત્મવેદનનું વર્ણન શબ્દોમાં કે વિકલ્પમાં ન આવી શકે. આત્મામાં ઉપયોગ જોડવા
માટે તેની સર્વોત્કૃષ્ટ પ્રીતિ અને તેમાં એકત્વબુદ્ધિ થવી જોઈએ.
વૈભવનું સુખ તે ખરેખર સુખ જ નથી, એટલે શૂન્ય સાથે જેમ સંખ્યાની સરખામણી ન
થઈ શકે તેમ ઈન્દ્રિસુખ (અર્થાત્ સાચા સુખની શૂન્યતા) વડે અતીન્દ્રિય મહાન સુખનું
માપ કાઢી શકાય નહિ. અતીન્દ્રિય સુખનું માપ અતીન્દ્રિયસુખ વડે જ કાઢી શકાય. હવે,
ઈન્દ્ર સમ્યગ્દ્રષ્ટિ હોય છે, ને તે ઈન્દ્રને સમ્યગ્દર્શનના પ્રતાપે જે આત્મસુખ હોય છે તે
અતીન્દ્રિય છે, ને તેના કરતાં ભગવાનનું આત્મસુખ અનંતગણું છે.
આપી શકાય નહિ. છતાં તીર્થંકર ભગવંતો સાથે સંબંધ ધરાવતા તીર્થો વિશેષપણે
બિહાર પ્રાન્તમાં છે. કેમકે તીર્થંકરોનો વિહાર એ પ્રદેશમાં ખૂબ થયો હોવાથી તે પ્રદેશનું
નામ વિહાર પડ્યું છે. બાકી મધ્યપ્રાન્તમાં પણ ઘણા તીર્થો છે. દક્ષિણદેશમાં તીર્થો ઓછા
છે પરંતુ ત્યાં જૈનધર્મનો વિપુલ વૈભવ ઠેરઠેર ભર્યો છે. ઉત્તર–