PDF/HTML Page 1 of 45
single page version
PDF/HTML Page 2 of 45
single page version
PDF/HTML Page 3 of 45
single page version
pUrAn thAy chhe, AvatA ankathI 24 mun varSha sharU thashe.
gurudev mangalavANIthI ApaNane jainadharmanun satya
svarUp samajAvIne Atmahitano je mArga darshAvI
rahyA chhe teno sarvatra khUb prachAr thAy e
‘AtmadharmanI bhAvanA chhe. gurudevanI kRupAthI ane
saunA premabharyA sahakArathI Aje Atmadharma vadhu ne
vadhu vikAs sAdhI rahyun chhe.
AtmAne shAnti denArA A parvaprasange jainamAtramAn kShamAbhAvanAnI je ati shItalachhAyA
sarvatra prasarI jAy chhe te jinavIranI vItarAgIkShamAno prabhAv chhe...ke je kShamA jinamArga
sivAy bIje hoI shake nahi. AvA kShamAvaNI prasange, AtmadharmanA samasta pAThako–
sAdharmIo tathA vaDIlo pratye je koI aparAdho thayA hoy, koInun man dubhAyun hoy to
ati namrabhAve hArdik vAtsalyapUrvak sau pratye kShamApanA chAhun chhun. keTalAk bAlabandhuo
taraphathI kShamAvaNIpatra maLel chhe, temanA pratye paN premapUrvak kShamApanA.
RuShabhadevano chAlu lekh, temaj ‘vividh vachanAmRut’ A anke ApI shakyA nathI. “tattva
charchA” nI je chAlu lekhamALA hatI te “vAnchako sAthe vAtachIt” nA vibhAgamAn joDI
devAmAn AvI chhe, eTale tattvacharchAne lagatA jignAsu pAThakonA prashno tathA tenA uttar
paN e vibhAgamAn apAshe. A sivAyanI je chAlu lekhamALAo chhe te thoDA vakhatamAn
pUrI thaye bIjA navIn sudhArAvadhArA karIshun. jignAsu pAThako temaj vaDIlo taraphathI
AtmadharmanA vikAs mATenA sUchano premapUrvak AvakAravAmAn Ave chhe.
PDF/HTML Page 4 of 45
single page version
vArShik
A kShamAdi uttam dharmo e samyagdarshanapUrvakanI chAritradashA chhe,
munine A dharmo hoy chhe. tethI ahIn kArtikeyAnuprekShAmAn kahe chhe
ke je ratnatrayayukta chhe, nirantar kShamAdi bhAvarUp pariNamyA chhe
ane sarvatra madhyastha chhe evA sAdhu te pote dharma chhe. munidharma
dash dharmo vanchAy chhe. AchAryadev kahe chhe ke aho, A vItarAgI
dharmanun svarUp paramabhaktithI ane uttam dharmapratyenA premathI
jANavA yogya chhe, AdarapUrvak tenI upAsanA karavA jevI chhe.
PDF/HTML Page 5 of 45
single page version
PDF/HTML Page 6 of 45
single page version
(3) uttam Arjav (saraLatA) dharmanun svarUp
(4) uttam shauchadharmanun svarUp
PDF/HTML Page 7 of 45
single page version
(pa) uttam satya dharmanun svarUp
(6) uttam sanyamadharmanun svarUp
(7) uttam tapadharma
PDF/HTML Page 8 of 45
single page version
(8) uttam tyAgadharmanun svarUp
(9) uttam Akinchanyadharmanun svarUp
PDF/HTML Page 9 of 45
single page version
(10) uttam brahmacharyanun svarUp
PDF/HTML Page 10 of 45
single page version
बीजं विदेहनिष्पत्तेरात्मन्येवात्मभावना।।७४।।
deharahit evA videhI siddhapadanun kAraN chhe.
rAgathI jeNe lAbh mAnyo tene te rAganA phaLamAn je je sanyog maLashe temAn paN te
Atmabuddhi karashe. ne tethI navA navA dehane dhAraN karIne sansAramAn rakhaDashe. paN are! hun to
rAgathI pAr, ne dehathI pAr chaitanyatattva chhun–evI AtmabhAvanA karavI te mokShanun kAraN chhe.
AchArya–upAdhyAy ne sAdhu e pAnchano virah paDyo, ne anek jIvo svachchhand poShanArA
virAdhak pAkyA...shAstranA paN
PDF/HTML Page 11 of 45
single page version
PDF/HTML Page 12 of 45
single page version
sonA jevun thaI jAy chhe...pachhI to te vratadhArI shrAvak thAy chhe......ne svargamAn jAy chhe.
ahIn to em batAvavun chhe ke kAI te pakShInA sharIrathI AhAradAnanI kriyA nahotI thaI,
paN tene tenA anumodananI bhAvanA karI, to te bhAvanAnun phaL Avyun. te to
mukti pAme chhe, ne jene rAganI tathA dehAdinI bhAvanA chhe, temAn ja Atmabuddhi chhe te
jIv dehane dhAraN karIne janma–maraN kare chhe. A rIte je jIv shuddhAtmAne jANIne tenI
bhAvanA bhAve chhe te shuddhAtmadashAne pAme chhe, ane je ashuddhaAtmAne (rAgAdine tathA
dehAdine) bhAve chhe te ashuddha AtmAne ja pAme chhe eTale ke mithyAdraShTipaNe bhavabhramaNamAn
rakhaDe chhe. A rIte potAnI bhAvanA–anusAr bhav ke mokSha thAy chhe. paN bhAvanA shraddhA–
anusAr hoy chhe. shuddhagnAnAnandasvarUp AtmA hun chhun–evI jene shuddhAtmAnI shraddhA chhe te
jIv tenI ja bhAvanAthI mukti pAme chhe, ane deh te ja hun–rAgAdi te hun’ evI jenI
mithyAshraddhA chhe te jIv te rAgAdinI ja bhAvanAthI bhavamAn rakhaDe chhe. jene shuddhaAtmAnI
chhe, tethI te dehane ja dhAraN kare chhe. gnAnI to shuddhaAtmAne ja potAno jANIne,
shuddhAtmAnun ja sevan karIne mukti pAme chhe.
shuddhasvarUpanI bhAvanA mumukShue karavI.
paDe ke bhAI! tame ATalun karo ne! paN sangh upar,
Avyo ne jarUr paDI tyAn dharmAtmA potAnI sarva
shaktithI taiyAr ja hoy. jem raNasangrAmamAn
dharmAtmAno utsAh chhAno na rahe. evo sahaj
PDF/HTML Page 13 of 45
single page version
teno virah nathI. jem trikALane jANanArA evA
sarvagnano traNakALamAn kadI virah nathI, tem
AtmAnA shuddhasvarUpano kadI virah nathI, draShTi
kholIne dekh eTalI ja vAr chhe; shuddhanayarUpI Ankh
UghADIne jo, to AtmA shuddhasvarUpe prakAshI rahyo
chhe. AvA AtmAnA anubhavanI kriyA ahIn
AchAryadeve samajAvI chhe. A anubhUtinI kriyAmAn
mokShamArga samAy chhe.
samasta sankalpa vikalpanI jALano jyAn vilay thaI gayo chhe–AvA AtmasvabhAvane
prakAshamAn karato thako shuddhanay uday pAme chhe. juo, AvA AtmAnI anubhUti ane
pratIt te samyagdarshan chhe.
chhe, te svabhAvane shuddhanay prakAshe chhe. paradravyo, tenA bhAvo tathA tenA nimitte thatA
rAgAdi vikAro e badhAy AtmasvabhAvathI anya hovAthI parabhAvo chhe; te parabhAvothI
to judo; ane nijasvabhAvathI paripUrNa,–evo shuddhaAtmA chhe. AvA shuddhAtmAno
anubhav shuddhanayavaDe thAy chhe. Ane ja shuddhajIvatattva kahevAy chhe.
paramagnAnasvabhAve vartato je bhUtArthasvabhAv, tene anubhavanAro ‘shuddhanay
PDF/HTML Page 14 of 45
single page version
avisheSh, aNasanyukta, tene shuddhanay tun jANaje.
PDF/HTML Page 15 of 45
single page version
PDF/HTML Page 16 of 45
single page version
svabhAvanI samIp jA (temAn tanmay thaIne ekatvabuddhi kar) ne vikArathI dUr thA–tene
bhinna jAN, to shuddhaAtmA tane anubhavamAn Avashe.
AvA svabhAvamAn ekatva karavun te ‘hukamano ekko’ chhe, koI parabhAv tene jItI shake nahi.
e to kShaNamAn chhUTI janAr chhe; svabhAvamAn vaLatAn e vikAr ke parasang bhinna rahI jAy
chhe. mATe te svabhAv sAthe ekamek nathI, paN judA ja chhe. atyAre paN shuddhanayavaDe te
judA ja anubhavAy chhe. Avo anubhav te shuddhanay chhe; te samyagdarshan chhe, temAn AtmA
satyasvarUpe prakAshamAn chhe.
nathI, tem AtmAnA shuddhasvarUpano kadI virah nathI. draShTi kholIne dekh, eTalI ja vAr
chhe shuddhanayarUpI Ankh UghADIne jo, to AtmA shuddha svarUpe prakAshI rahyo chhe–
vikArIbhAvo te svabhAvamAn praveshI gayA nathI, te to upar–upar tare chhe, svabhAvathI
bahAr ja rahe chhe. AvA AtmAnA samyaksvabhAvano tame anubhav karo em
AchAryadevano upadesh chhe.
antarmukh avalokatAn vilay thatAn nahi vAr.
bhUtArthasvabhAvanI draShTithI te abhUtArtha thatAn nahi vAr.
kem nathI mArato! santo to vAramvAr tane tArun AnandadhAm batAve chhe.
PDF/HTML Page 17 of 45
single page version
manthanathI pU. gurudeve pravachanamAn je khAs bhAvo
kahyA teno sAr ahIn ApavAmAn Avyo chhe.
lenArane AvA kram–akram svabhAvano nirNay paN thaI jAy chhe. sarvagnadeve traNakAL
jANyA mATe kramabaddhaparyAy thAy–em sarvagnatAnA AdhAre to kramabaddhaparyAyanI siddhi
thAy ja chhe, paN ahIn to AtmAnI ja shaktinA AdhAre kramabaddhaparyAyanI siddhi thAy
chhe, te vAt Aje baporanA manthanamAn AvI, te atyAre kahevAy chhe.
paryAy te paN pratItamAn AvI ja gayA. A rIte utpAdavyayadhruvatva shaktivaDe paN
kramabaddhaparyAy siddha thaI jAy chhe. Am to A kramabaddhaparyAyanI vAt ghaNA nyAyathI
AvI gayelI chhe, paN Aje A judI DhabathI kahevAy chhe. dravyamAn ja evI shakti chhe ke
paryAyo kramekrame pravarte, ne guNo ekasAthe akrame rahe. eTale dravyasvabhAvanI pratItamAn
enI pratIt paN AvI jAy chhe.
svabhAvanI draShTithI ja tenA dharmano sAcho nirNay thAy chhe. ekek guNanA bhedanA lakShe
yathArtha nirNay thato nathI. guN kono? ke guNIno; te guNI evA Atmadravya
PDF/HTML Page 18 of 45
single page version
nirNay thAy nahi. AtmA upar draShTi rAkhIne AtmAnA dharmano nirNay thAy, paN bIje
kyAy draShTi rAkhIne AtmAnA dharmano nirNay thaI shake nahi. AtmAne pratItamAn letAn
teno utpAd–vyayadhruvasvabhAv paN pratItamAn AvI jAy chhe, eTale temAn akramarUp guN
ne kramarUp vartatI paryAy paN pratItamAn AvI ja gaI.
dharmavALA AtmAne draShTimAn lIdho tene kramabaddhaparyAy paN bhegI pratItamAn AvI ja gaI,
kemake tevo svabhAv AtmAnI shaktimAn samAyelo chhe.
AtmA mAnyo ja nathI. AtmA upar draShTi jatAn tenA akramaguNonI ne tenI kramavartI
paryAyonI pratIt thaI ja jAy chhe. ane AvA dravyanI draShTinun phaL samyagdarshan chhe, temAn
rAganun akartApaNun paN samAI jAy chhe. ‘mArA dravyano Avo dharma chhe ke krame ane akrame
varte’–Am nakkI karavA jatAn draShTi dravya upar jAy chhe, ne dravyanI draShTithI samyagdarshan
thAy chhe. eTale samyagdarshan thatAn ja kramabaddhanI kharI pratIt thAy chhe; ne AtmA rAgAdi
parabhAvonA akartApaNe pariName chhe.
dravyanA badhA guNo anAdianant kram–akramarUp vartatA pratItamAn AvyA. paryAyarUpe krame
pariNamavun ne guNarUpe akrame rahevun–evo mAro svabhAv chhe,–em banne vAt dravyadraShTimAn
bhegI samAI ja gaI.
PDF/HTML Page 19 of 45
single page version
jenI paryAyo kramekrame utpAd–vyayarUp thAy; Avun utpAd–vyayadhruvasvarUp Atmadravya
draShTimAn levun te samyagdarshan chhe. AvA utpAd–vyay ne dhruvatArUp AtmAno ek
guN chhe. AvA guNasahit AtmA dharmIne anubhUtimAn Avyo; tyAn vikalpanun
kartRutva na rahyun. paryAyabuddhi na rahI. dravyadraShTimAn rAgathI bhinna nirmaL pariNaman
thayun, tyAn rAg te kALe hoy paN te kartRutvamAnthI bahAr rahI gayo te kALe tenun gnAn
rahI gayun paN kartRutva na rahyun. Avun dravyadraShTinun phaL chhe. AmAn apUrva dharma chhe.
vastunA svabhAvamAn ja evo dharma chhe ke te utpAd–vyay–dhruvatvarUp dharmanA AdhAre
kramabaddhaparyAyanI siddhi thaI jAy chhe, te batAvavun chhe. AtmAnI shaktinA AdhAre ja
tenI paryAyanun kramabaddhapaNun siddha thaI jAy chhe.
vastunI utpAd–vyay–dhruvatvashaktine khyAlamAn letAn A vAt khyAlamAn AvI jAy
chhe, kemake AtmAnI A shaktinun ja evun kArya chhe ke guNothI akramapaNe ne paryAyothI
kramapaNe varte.
paryAyo. AvA guN–paryAyasahit utpAd–vyay–dhruvasvabhAvavALA AtmAne draShTimAn
letAn samyagdarshan thAy chhe. AtmAne abhed draShTimAn lIdho temAn bhego A guN
AvI ja
PDF/HTML Page 20 of 45
single page version
anubhUtimAn samAI ja gaI. enA vagar AtmAne mAnyo ja na kahevAy.
vastumAn Avun akram ne kramavartIpaNun chhe.
tenun kartRutva gnAnamAn na rahyun. AvI akartRutvashaktithI AtmA rAganA akartApaNe shobhI
UThyo. samyagdarshan thatAn je anantashaktisampanna Atmadravya pratItamAn Avyun tenI sAthe
tenI AvI akartRutvashakti paN pratItamAn AvI, eTale rAganun akartApaNun pragaTyun.–
Avun akartRutvashaktinun kArya chhe. samyagdarshan thatAn badhAy guNo svakAryane kare chhe,
nirmaLapaNe pariNaman sharU thAy chhe.
kartRutva rahyun nathI, rAganA akartArUp pariNaman thayun chhe. AtmAnA svabhAvanI draShTi thatAn
AvA akartRutvarUp nirmaLaparyAyano kram sharU thayo te draShTinun phaL chhe. rAganun kartRutva
AtmAnA koI guNamAn nathI eTale AtmAnI pratIt thatAn koI guNamAn rAganA
kartRutvarUp pariNaman rahetun nathI. rAganun gnAn bhale rahe paN tenun kartRutva rahetun nathI.
dravya–guNamAn je akartRutva hatun te akartRutva (svabhAvadraShTi thatAn) paryAyamAn paN vyApI
gayun, eTale paryAy paN rAganA akartRutvarUp thaIne pariNamI. A rIte, dharmIne rAg
vakhatey akartRutvashakti ‘rAganA kartRutvathI uparAmarUpe’ pariNamI rahI chhe, rAganA
abhAvarUpe pote pariName chhe. Anun nAm ‘gnAn AsravothI nivartyun’ em kahevAy chhe.
Avun kArya thAy tyAre akartRutva