: મહા : ર૪૯૪ આત્મધર્મ : ૩૩ :
પ્રશ્ન:– ‘આત્માને રીઝવવા ખાતર જગતને વેચાય પણ જગતને રીઝવવા ખાતર આત્માને
ન વેચાય? –આનો અર્થ શો થાય છે તે લખશો. (K.J.Jain : લાઠી)
ઉત્તર:– ભાઈ, તમારો પ્રશ્ન મજાનો છે. તેનું વિવેચન તો ઘણું થઈ શકે, પણ આ
વિભાગમાં ટૂંકમાં જ ઉત્તર આપવા પડે છે. જ્યાં આત્માનું કલ્યાણ થતું હોય એવા પ્રસંગ
(ધર્માત્માનો સત્સંગ વગેરે) માટે જગતની ગમે તેવી પ્રતિકૂળતા આવે તો પણ ડગવું નહિ, અને
જગતની ગમે તેવી અનુકૂળતા આવે તોપણ તેનાથી લલચાઈ પોતાના આત્મહિતનો માર્ગ છોડવો
નહીં. મરણનો (એટલે કે દેહ છૂટવાનો) પ્રસંગ આવે તો મંજુર કરવો પણ આત્મહિતના માર્ગને
છોડવો નહિ. મુમુક્ષુને જે સંતો પાસેથી આત્મહિતનો માર્ગ મળતો હોય તે સંતો જગતમાં તેને
સૌથી વહાલા હોય.
ભગવાનના દર્શન કરતી વખતે બોલવાની એક સ્તુતિ છે તેમાં આવે છે કે–
જિનધર્મ વિનિર્મુક્તો મા ભવત્ચક્રવર્ત્યપિ સ્યાત્ચેટોપિ દરિદ્રોપિ જિનધર્માનુવાસિત:
એટલે કે, જૈનધર્મથી રહિત એવું ચક્રવર્તીપણું હોય તોપણ તે ઈચ્છનીય નથી. અને
જિનધર્મમાં અનુવાસસહિત કદાચ દરિદ્રસેવકપણું હોય–તોપણ તે ઈષ્ટ છે. મુમુક્ષુને આત્મા અને
ધર્માત્મા કરતાં વધારે વહાલી જગતમાં કોઈ ચીજ ન હોય. “જગત ઈષ્ટ નહિ આત્મથી મધ્યપાત્ર
મહાભાગ્ય! ”
मुख फेरना पडेगा–
(એક પંડિતજીની વાત)
સં. ર૦૦૬ના ફાગણ સુદ પાંચમે રાજકોટમાં પંચકલ્યાણક મહોત્સવમાં ઈન્દ્રપ્રતિષ્ઠા પ્રસંગે
ગુરુદેવ પ્રત્યે ઉલ્લાસ વ્યક્ત કરતાં પ્રતિષ્ઠાચાર્ય પં. મુન્નાલાલજીએ જણાવ્યું હતું કે– આપશ્રી જૈસા
પ્રભાવશાલી પુરુષ બહુત વર્ષોમાં હુઆ હો ઐસા મેરે ખ્યાલમેં નહીં હૈ! લોગ પૂછા કરતે હૈં કિ
આત્માકા ભાન કૈસે હો ઔર આત્માકા ધ્યાન કૈસે હો? મૈં ઉસે દ્રઢતાપૂર્વક કહતા હું કિ યદિ
આત્માકા જ્ઞાન ઔર ધ્યાન કરના હો તો તુમ્હારા મુખ સોનગઢકી સન્મુખ ફેરના પડેગા.
(પંચકલ્યાણકપ્રવચન: પૃ: ૧૭૯)
પ્રશ્ન:– જગતમાં કઈ વસ્તુ ઉપમારહિત છે? (V.K.Jain : અમદાવાદ)
ઉત્તર:– ચૈતન્યવસ્તુ અને તેનું સિદ્ધપદ. (સમયસારની પહેલી ગાથા વાંચજો.) જોકે
કેવળજ્ઞાન, મુનિદશા કે સમ્યગ્દર્શન તે પણ ઉપમારહિત છે, કેમકે બીજાની ઉપમાવડે તેને
ઓળખાવી શકાતા નથી.
પ્રશ્ન:– જગતમાં કઈ વસ્તુ એવી છે કે જે સદાય સુખ આપે?
ઉત્તર:– આપણો આત્મા પોતે જ