ज्ञान विना शिव ना लहै
અહો, એવું અનુપમ આત્મસ્વરૂપ અંર્ત ઘટમાં જ શોભે છે કે જેના સ્મરણ અને
જાપ–ધ્યાનથી ભવ ભવનાં દુઃખ મટી જાય છે.
કેવળજ્ઞાન અને કેવળદર્શનમાં સ્થિરતાપણે જે પદ શોભે છે, અને જેની ઉપમા
આપી શકાય એવી કોઈ વસ્તુ ૫ણલોકમાં નથી, આવું અનુપમ પદ હે જીવ! તારા ઘટમાં
વિરાજે છે.
ભલે પરિષહનો ભાર સહન કરે અને મહાવ્રત પણ પાળે, પરંતુ આત્મજ્ઞાન
વગર જીવ મોક્ષ પામતો નથી, ને ઘણાં કર્મો ઉપાર્જે છે.
મોક્ષને માટે આવા આત્મસ્વરૂપના જ્ઞાન સિવાય બીજો કોઈ ઈલાજ
૫ણકાળ ૫ણલોકમાં નથી, તેથી કવિ પોતાને સંબોધન કરીને કહે છે કે हे द्यानत!
પોતાના સ્વાર્થ માટે, એટલે કે આત્મહિત માટે તું આવા આત્મસ્વરૂપને જાણ.....કે
જે તારા ઘટમાં જ બિરાજે છે.
(ઉપરના અર્થવાળું અધ્યાત્મપદ પં. શ્રી દ્યાનતરાયજીએ બનાવેલું છે, તે પદ
અહીં આપવામાં આવ્યું છે–)
આતમ રૂપ અનુપમ હૈ ઘટ માંહિ વિરાજૈ।
જાકે સુમરન જાપ સો, ભવ ભવ દુખ ભાજૈ હો ।। આતમ
૦ ।। ૧।।
કેવલ દરશન જ્ઞાન મૈં, થિરતા પદ છાજૈ હો।
ઉપમાકો તિહું લોક મેં કોઉ વસ્તુ ન રાજૈ હો।। આતમ
૦ ।। ૨।।
સહૈ પરીષહ ભાર જો, જુ મહાવ્રત સાજૈ હોા
જ્ઞાન બિના શિવ ના લહૈ, બહુ કર્મ ઉપાજે હો।। આતમ
૦ ।। ૩।।
તિહૂં લોક તિહૂં કાલ મેં નહિ ઔર ઈલાજૈં હો।
દ્યાનત તાકો જાનિયે, નિજ સ્વારથ કાજૈ હો।। આતમ
૦ ।। ૪।।