Atmadharma magazine - Ank 315
(Year 27 - Vir Nirvana Samvat 2496, A.D. 1970).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 27 of 45

background image
: ૨૪ : : પોષ : ૨૪૯૬
જીવને જે તદ્ભાવરૂપ હોય એટલે કે જીવના અસ્તિત્વમાં જે હોય તે જ
બંધ–મોક્ષનું કારણ થાય. પણ જીવને જે અતદ્ભાવરૂપ હોય એટલે કે જીવના
અસ્તિત્વમાં જે ન હોય, તે જીવને બંધ–મોક્ષનું કારણ થાય નહીં. પરને મારવા–
જીવાડવાની બુદ્ધિરૂપ જે અધ્યવસાય છે તે જ બંધનું કારણ છે.
પર જીવનું મરણ કે જીવન તે આ જીવથી જુદું છે, તે જીવને બંધનું કારણ
નથી.
આમ જાણીને પરવસ્તુ સાથે એકતાબુદ્ધિ છોડવી, એટલે પરના
આશ્રયની બુદ્ધિ છોડવી ને પરથી અત્યંત ભિન્ન પોતાના જ્ઞાનસ્વરૂપને જાણીને
સ્વદ્રવ્યનો આશ્રય કરવો–તે મોક્ષનો ઉપાય છે.
મરણથી બચવું હોય તો મોક્ષના ઉપાયમાં લાગ
(બહારની કોઈ પણ પરિસ્થિતિ મનુષ્યને મરણથી બચાવી શકતી નથી
એમ બતાવનારા આ વૈરાગ્યમય કાવ્યદ્વારા કવિ પ્રેરણા આપે છે કે હે જીવ! તું
અમર થવા માટે મોક્ષમાર્ગમાં લાગ.–એ કવિરાજ છે શ્રીમદ્ રાજચંદ્ર.)
મોતી તણી માળા ગળામાં મૂલ્યવંતી મલકતી, હીરા તણા શુભ હારથી બહુ કંઠ કાંતિ ઝળકતી;
આભૂષણોથી ઓપતા ભાગ્યા મરણને જોઈને, જન જાણીએ મન માનીએ નવ કાળ મૂકે કોઈને. ૧
મણિમય મુગટ માથે ધરીને કર્ણ કુંડળ નાખતા, કાંચન–કડાં કરમાં ધરી કશીએ કચાશ ન રાખતા;
પળમાં પડ્યા પૃથ્વીપતિ એ, ભાન ભૂતળ ખોઈને, જન જાણીએ મન માનીએ નવ કાળ મૂકે કોઈને.

દશ આંગળીમાં માંગળિક મુદ્રા જડિત માણિક્યથી, જે પરમ પ્રેમે પે’ રતા પોંચી કળા બારીકથી;
એ વેઢ વીંટી સર્વ છોડી ચાલિયા મુખ ધોઈને, જન જાણીએ મન માનીએ નવ કાળ મૂકે કોઈને. ૩
મૂંછ વાંકડી કરી ફાંકડા થઈ લીંબુ ધરતા તે પરે, કાપેલ રાખી કાતરા હર કોઈના હૈયાં હરે;
એ સાંકડીમાં આવિયા છટક્યા તજી સૌ સોઈને, જન જાણીએ મન માનીએ નવ કાળ મૂકે કોઈને. ૪
છો ખંડના અધિરાજ જે ચંડે કરીને નીપજ્યા, બ્રહ્માંડમાં બળવાન થઈને ભૂપ ભારે નીપજ્યા;
એ ચતુર ચક્રી ચાલિયા હોતા નહોતા હોઈને, જન જાણીએ મન માનીએ નવ કાળ મુકે કોઈને. પ
જે રાજનીતિનિપુણતામાં ન્યાયવંતા નીવડયા, અવળા કર્યે જેના બધા સવળા સદા પાસા પડ્યા;
એ ભાગ્યશાળી ભાગિયા તે ખટપટો સૌ ખોઈને, જન જાણીએ મન માનીએનવ કાળ મૂકે કોઈને. ૬
તરવાર બહાદુર ટેક ધારી પૂર્ણતામાં પેખિયા, હાથી હણે હાથે કરી એ કેસરી સમ દેખીયા;
એવા ભલા ભડવીર તે અંતે રહેલા રોઈને, જન જાણીએ મન માનીએ નવ કાળ મૂકે કોઈને. ૭