: ફાગણ: ૨૪૯૬ આત્મધર્મ : ૩ :
આચાર્યભગવાન અનુગ્રહપૂર્વક આપે છે –
આત્માના આનંદની ભેટ
અહો, આનંદમય નિજપદને સાધવાની રીત આચાર્યદેવે
આ સમયસારમાં બતાવીને જગત ઉપર મહાન ઉપકાર કર્યો
છે. તેઓ કહે છે કે–અમારા ગુરુઓએ પ્રસન્ન થઈને અમને
શુદ્ધઆત્મા દેખાડ્યો, તે અમે અનુભવમાં લઈને શુદ્ધાત્મા
પ્રગટ કર્યો; તે જ શુદ્ધઆત્મા હવે હું તમને દુખાડું છું. ને તમે
પણ તમારા સ્વાનુભવથી તે પ્રગટ કરજો.
* * * * *
આત્માનું પરથી વિભક્ત, અને સ્વભાવથી એકત્વ એવું શુદ્ધ સ્વરૂપ બતાવતાં
આચાર્ય કુંદકુંદસ્વામી કહે છે કે મારા આત્માના સ્વાનુભવપૂર્વક અત્યંત આનંદરૂપ જે
નિજવૈભવ મને પ્રગટ્યો છે તે નિજવૈભવથી હું શુદ્ધઆત્મા દેખાડું છું.
તે આત્મવૈભવ પ્રગટવામાં નિમિત્ત કોણ? કે જેઓ રાગદ્વેષનો નાશ કરી, સર્વજ્ઞ
થયા છે એવા અરિહંતદેવની વાણી નિજવૈભવને દેખાડનારી છે, તેની ઉપાસનાથી
નિજવૈભવ પ્રગટે છે. ઉપાસના એટલે કે તેમાં જેવો સ્વભાવ કહ્યો તેવો સ્વભાવ પોતે
લક્ષમાં લઈને પ્રગટ કર્યો,–તેનું નામ જિનવાણીની ઉપાસના છે.
પૂર્ણ આત્મવૈભવને પામેલા એવા સર્વજ્ઞ પરમાત્મા, અને તેમના પ્રતિનિધિ એવા
અનુભવી જ્ઞાની સંતો, તેમની જ વાણી આત્માના અનુભવમાં નિમિત્તરૂપ હોય.
અજ્ઞાનીઓનાં કહેલાં કુશાસ્ત્રો તે આત્માના અનુભવમાં નિમિત્ત ન થાય. એટલે સત્ય
વાણી કઈ? ને વિપરીત વાણી કઈ? તેનો નિર્ણય કરવો જોઈએ. વીતરાગની વાણી
રાગથી લાભ થવાનું કહે નહીં. રાગ ટાળીને જેઓ વીતરાગ થયા, તેઓ રાગ કરવાનો
ઉપદેશ કેમ આપે? રાગના પોષણનો ઉપદેશ આપે તે વાણી વીતરાગની નહીં
સર્વજ્ઞ સ્વભાવના વૈભવથી પરિપૂર્ણ આત્મા છે; તે સ્વભાવને સિદ્ધ કરનારી
યુક્તિ તે જ સાચી યુક્તિ છે. રાગથી ધર્મ મનાવે, જડ–ચેતનને એક મનાવે તે તો ફોતરા
જેવી કુયુક્તિ છે; તેવી મિથ્યા કુયુક્તિઓનું ખંડન કરવામાં જે સમર્થ છે એવી નિસ્તુષ
નિર્દોષ નિર્બાધ યુક્તિ વડે આત્માનો વૈભવ પ્રગટ્યો છે.