Atmadharma magazine - Ank 318
(Year 27 - Vir Nirvana Samvat 2496, A.D. 1970)
(English transliteration).

< Previous Page   Next Page >


Combined PDF/HTML Page 2 of 3

PDF/HTML Page 21 of 48
single page version

background image
: chaitra : 2496 Atmadharma : 19 :
teno niShedh nathI. paN gnAnathI viruddha evI je krodhAdi parabhAvonI kriyA te AtmAnun
svarUp nathI, te bandhanun kAraN chhe, tethI mokShanA mArgamAn te kriyAno niShedh chhe.
puNyavant hAthI vagerenA kapALamAn muktAphaLanAn motI (gajamotI) pAke chhe.
laDAImAn jyAre te hAthI mare ane tenA sharIranA mAns sAthe muktAphaLanAn motI paN
verAI jAy, tyAre kALA kAgaDA to te muktAphaLane chhoDIne mAns thAy chhe; paN
mAnasarovaranA dhoLA hansalA to sAchA motIno chAro chare chhe. tem chaitanyaprabhu AtmA
AnandathI bharapUr samudra, temAn anant pavitra guNarUpI ratno chhe; sharIr to mAnsano
pinDalo chhe ne krodhAdi parabhAvo paN malin vikArI bhAv chhe; tyAn samyagdraShTi hansalA to
vivek vaDe chaitanyaguNarUpI ratnone angIkAr kare chhe; paN mithyAdraShTi jIvo kAgaDAnI jem
avivekathI krodhAdi parabhAvo rUpe ja potAne anubhave chhe ne jaD sharIranI kriyAone
potAnI mAne chhe. AchAryadev tene bhedagnAn karAvIne jaDathI judun parabhAvothI paN judun
shuddha chaitanyasvarUp samajAve chhe. evA svarUpane draShTimAn letAn ja rAg vagaranA atIndriy
Anandanun vedan thAy chhe.
AtmAno svabhAv to gnAnabhavanarUp chhe, gnAnarUpe thaIne sva–parane jANe evI
gnAnapravRutti te to AtmAnun svarUp chhe; paN potAnA evA svabhAvarUpe na pariNamatAn,
rAgAdi parabhAvo sAthe ekatAbuddhirUp agnAnane lIdhe jIv krodhAdi parabhAvomAn pravarte
chhe; te ja dukh ane sansAranun kAraN chhe.
te kyAre chhUTe? e vAt AchAryadeve A samayasAramAn samajAvI chhe. AtmA
shun? eno svabhAv shun? ane enAthI viruddha evA rAgAdi parabhAv shun? tenI
oLakhAN ane judApaNAno vivek karIne, parabhAvathI bhinna vartavun–te mokShano
upAy chhe.
[jain uparAnt ajain jignAsuo paN pravachanano lAbh levA AvatA hatA.
madhyapradeshanA bhUtapUrva mukhyapradhAn shrI bhagavantarAv manDaloI paN gurudevanA darshan tathA
pravachanano lAbh levA AvyA hatA; ne gurudevanA haste temane jainabALapothI vagere
pustako bheT ApavAmAn AvyA hatA.)
phAgaN vad ekamanA divase dhULeTInA kAraNe chArekor ranganA chhanTakAvanI
dhamAl hovAthI savAranun pravachan bandh hatun. A bAju madhyapradeshamAn hoLInun gAnDapaN
visheSh dekhAy chhe. nagarImAn chArekor lAl–lIlA rang ane kAdavathI jyAre malinatA
chhavAyelI

PDF/HTML Page 22 of 48
single page version

background image
: 20 : Atmadharma : chaitra : 2496
hatI, tyAre gurudevanA utAre vItarAgI gnAnagangAno pavitra pravAh vaheto hato ane
AdhyAtmik charchAothI senkaDo mumukShuonun dil dharmasanskArothI rangAtun hatun.
khanDavAmAn di. jainasamAjanA 700 ghar chhe, temAn vAtAvaraN utsAhI ane sampIlun chhe;
shrAvikAsangh paN sAro abhyAs dharAve chhe. ahIn chAr divasano kAryakram pUro thatAn
sAnje pAnch vAge ratalAm javA mATe prasthAn karyun. vachche sImarol gAme rAtre mukAm
karIne phAgaN vad bIjanI savAramAn ratalAm shaher taraph prasthAn karyun; vachche
badanAvar, jenun asalI nAm vardhamAn hatun te gAme baso jeTalA jignAsu bhAI–
beno rastAmAn darshan mATe UbhA hatA. ahIn shve. samAjanA 12p ghar ane di.
samAjanA 4 ghar chhe. prAchIn jinAlay chhe. samasta jainasamAje utsAhathI gurudevanun
sanmAn karyun. ane pAnch miniTanA mangaLamAn AtmAnA AnandanI vAt sambhaLAvatAn
gurudeve kahyun ke–bhagavAn arihant ane siddha paramAtmAne je pUrNa Anand pragaTyo te
AtmAmAnthI pragaTyo chhe ane darek AtmAmAn evo atIndriy Anand chhe. AtmAnA
AvA atIndriy AnandasvabhAvanI pratIt karIne te pragaT karavAnI bhAvanA karavI
ane rAgAdinI bhAvanA chhoDavI te mangaL chhe.
e rIte badanAvaramAn mAngaLik sambhaLAvIne ratalAm padhAryA.
*
A jIvan brahmacharya–pratignA
pU. gurudev vaDhavAN padhAryA tyAre, phAgaN
vad 9 nA roj vaDhavANanA maNiyAr dharamashI
harajIvananA suputrI shAntAbene AjIvan brahmacharya
pratignA gurudev samakSha angIkAr karI hatI temanI
ek moTIbahen (bra. lalitAben) lagabhag
pachIs varShathI sonagaDh brahmacharyAshramamAn rahe chhe.
shAntAbenanI ummar 30 varShanI chhe, teo sushikShit
chhe ne skulamAn bhaNAve chhe; avAranavAr sonagaDh
AvIne satsangano lAbh lye chhe. A shubhakArya
mATe temane dhanyavAd. potAnI vairAgya–bhAvanA
puShTa karIne, gnAnanA abhyAsavaDe teo Atmahit
sAdhe–evI shubhechchhA.

PDF/HTML Page 23 of 48
single page version

background image
: chaitra : 2496 Atmadharma : 21 :
ratalAm shaheramAn be divas
[pU. gurudev ratalAm shaheramAn pahelI ja vAr padhAryA; jain samAjano utsAh
paN anero hato. ek lAkhanI vastImAn di. jainonA 12p ghar, ane shve. jainonA kul
1pa00 (doDh hajAr) jeTalA ghar chhe; gurudev phAgaN vad bIjanI savAramAn ratalAm
padhAratAn samasta jain samAje ek thaIne utsAhathI bhAvabhInun svAgat karyun. shve.
samAjanI benDapArTI paN svAgatamAn sAmel thaI hatI. sauthI AgaL dharmadhvaj, pachhI
108 kumArikA baheno mangaL kaLash sahit hatI, yuvAno utsAhathI bhajan ane
jayajayakAr karatA hatA. ratalAmanA jainasamAjane mATe dhanyavAd apAve evI sundar
vyavasthA ne sundar svAgat hatun. chAndanI chokamAn jinamandir pAse vishAL manDap
shrotAjanothI bharachak bharAI gayo hato. svAgatavidhi bAd mangalapravachanamAn gurudeve
kahyun ke –
bhagavAn AtmA AnandasvarUp chhe; shaktimAn pUrNa Anand chhe, tenA Ashraye te
Anand pragaTe chhe. jinendradev paramAtmA kahe chhe ke AtmA atIndriy AnandarUp chhe.
bhagavAnane je anant atIndriy Anand pragaTyo te kAI bahArathI nathI Avyo; andar
AtmAmAn hato te ja pragaTyo chhe. rAgathI pAr vItarAgI AnandathI bharelo darek
AtmAno svabhAv chhe.
aho, AtmAnA AvA vItarAgasvabhAvano mahimA Aje sAmbhaL‌yo, ane te
svabhAvanI laganI lAgI. dharmI jIv duniyAnI darakAr ane lokalAj chhoDIne AtmAnI
ja laganI kare chhe. duniyA to duniyA pAse rahI, duniyA pAsethI amAre kAI levun nathI,
amane to amArA AtmAnA AnandanA anubhavanI laganI lAgI chhe; te laganI have kadI
chhUTavAnI nathI. AtmAnI laganI ADe duniyAnun lakSha chhoDI dIdhun chhe.
AtmAnI AvI laganI lagADIne tenI sanmukh thatAn je Anandano svAd Ave
tenun nAm dharma chhe, ane te apUrva mangaL chhe. potAnA AtmAnA svabhAvanI sanmukh thatAn
je samyaggnAn ane atIndriy AnandanI kaLA khIle te dharma chhe.
vibhAvathI vimukh thaIne svabhAvanI sanmukhatA ek kShaN paN jIve karI nathI.
AtmA pote sat vastu chhe, te pAse AnandathI bharapUr chhe. jem sugandhI kasturImRuganI
DUnTImAn ja bharI chhe paN bahAr DhUnDhe chhe, kasturImRuganI jem AtmAmAn AnandanI kasturI
bharI chhe, paN potAnI nidhine bhUlIne te bahAramAn shodhe chhe. andaranA svabhAvane

PDF/HTML Page 24 of 48
single page version

background image
: 22 : Atmadharma : chaitra : 2496
lakShamAn lye to Anandano samudra madhyabinduthI ullase chhe, te Anandane mATe bahAranA koI
sAdhananI ke rAganI jarUr paDatI nathI. AvA AtmAne ja ‘bhagavAn’ kahevAy chhe.
AvA bhagavAn AtmAne oLakhavo. tenI ruchi karavI, teno anubhav karavo te apUrva
mangaL dharma chhe.
gurudevano utAro shivAjI koThImAn hato. gurudevanA darshan–pravachanano lAbh levA
ujjain–bhopAl–Indor vagerethI hajAro jignAsuo AvyA hatA. madhyapradeshanA mantrIjI
paN AvyA hatA. ahIn kul pAnch di. jinamandiro chhe. pravachanamAn 4–pa hajAr shrotAjano
jignAsAthI shravaN karatA hatA. samayasAranI 73 mI gAthA vanchAtI hatI; ane
sampradAyanA haTh–vikalpothI pAr chidAnandasvarUp AtmA jineshvaradeve kevo kahyo chhe te
gurudev samajAvatA hatA.
AtmAno svabhAv rAgathI bhinna ane potAnA gnAn–darshan svabhAvathI paripUrNa
chhe. AvA potAnA AtmAno antaramAn nirNay karavo joIe. AtmA kevo chhe? ke svayam
prakAshamAn pratyakSha gnAnajyoti chhe. Indriyo vagar, rAg vagar, potAnA gnAnathI ja
svasamvedanapratyakSha chhe. ‘AtmA Avo chhe’ em pahelAn nakkI to karo, pachhI temAn antarmukh
thatAn anubhav eTale ke samyagdarshan thAy chhe. nirvikalpa AnandanI sharUAt chothA
guNasthAnathI thAy chhe. te kem pragaTe tenI A vAt chhe.
AtmAno gnAnasvabhAv pote sukhathI bharelo chhe, tenI jene khabar nathI ne
bahArathI sukh levAnun mAne chhe, potAnA sukh mATe bahAranI vastu mAnge chhe, te jIv
mAngaN chhe, bhikhArI chhe. anantI sukhanidhi potAmAn bharI chhe tene to bhogavato nathI,
jANato nathI, ne bIjA mane sukh Ape. paisA hoy to mane sukh maLe, ghar hoy, vastra
hoy, strI–putra hoy to mane sukh maLe–em mAnanAro jIv dIn parAdhIn chhe.
nijanidhAnane jANanAr gnAnI to jANe chhe ke jagatanA koI padArthano ansh paN mAre
joIto nathI, mArun sukh to mArAmAn chhe. e rIte te jagatathI udAs chhe. parathI bhinna
evA nijasvabhAvane oLakhyA vagar jagat pratye sAchI udAsInatA ke sAcho vairAgya
thAy nahIn.
AtmAnA anubhav vagar jIve anantakALamAn shubhAshubh bhAvo ja karyA chhe, paN
dharma to shubhAshubhathI judI jAt chhe; AtmAnun samyagdarshan rAg vagaranun chidAnand–
svabhAvanI shraddhArUp chhe. A vAt UnchI chhe; paN UnchIno evo artha nathI ke na thaI shake.
AtmAnA avalamban vagar divyadhvaninun shravaN paN jIvane dharmane mATe lAbhakArI

PDF/HTML Page 25 of 48
single page version

background image
: chaitra : 2496 Atmadharma : 23 :
na thayun. samyagdarshan divyadhvaninA Ashraye nathI, samyagdarshan to AtmAnA bhUtArtha
svabhAvanA ja Ashraye chhe. AvA svabhAvano Ashray karanArA samakitI ja jagatamAn
sukhIyA chhe. bAkI AtmabhAn vagaranA devo paN dukhiyA chhe, ne rAjA paN dukhiyA chhe.
bhAI, AvA avasaramAn tArA AtmAnI oLakhAN nahIn kar to jIndagI pUrI thatAn kyAn
jaIne utArA karIsh? AtmAnA gnAnasvabhAv sivAy bIje kyAy shAnti ke visAmAnun
sthAn nathI.
samyagdarshan thatAn jIv jANe chhe ke mAro AtmA A dehathI pAr chetanarUp,
siddhasamAn chhe, tenun bhAn thatAn mArI gnAnachetanA jAgI chhe. je vyAvahArik–ashuddhabhAvo
teno svAmI hun nathI, temAn tanmay hun nathI.–AvI anubhavakaLA vaDe alpakALamAn janma–
maraN maTI jAy chhe.
aho, jagatamAn AtmAne jANanArA jIvo thoDA viralA ja chhe. ghaNA jIvo
AtmAnA gnAn vagar dharmanA nAme vikhavAd Ubho kare chhe. AtmA shun chIj chhe teno
sAcho nirNay to pahelAn karo. sAcho nirNay kare to rAgamAn dharmanI buddhi na rahe. are
bhAI! ekavAr AvA AtmAnI oLakhAN to kar. jaD dehano sparsha arUpI AtmAne
nathI, rAgano paN sparsha chaitanyasvarUpamAn nathI. chaitanyabhAv rAgarUp nathI, ne rAg
chaitanyabhAvarUp nathI, banne atyant bhinna chhe. Avun bhedagnAn karatAn gnAnaprakAsh pragaTyo
ane mohano nAsh thayo, have pharIne moh thAy nahIn ne paravastuno ansh paN potArUpe
bhAse nahIn. Avo bhedagnAnaprakAsh pragaT karavo te mokShano upAy chhe.
ratalAm shaheranI ek lAkhanI vastImAn das hajAr jeTalA jaino chhe. pAnch
digambar jinamandiro chhe; ekamandir shaherathI be mAIl dUr chhe. pravachan pachhI jinamandiramAn
bhakti thatI; mandir bharachak bharAI jatun hatun. pahele divase tyAnnA utsAhI yuvakoe
bhakti karI hatI; ne bIje divase pU. benashrI–bene bhakti karI hatI. dharmacharchA paN banne
divase sArI chAlI hatI. banne divase pravachan ane charchAnA samaye ja AvIne ek
baLadiyAe thoDIk gaDabaD karI hatI. ratalAmanI janatAe ghaNA premathI pravachanAdino
lAbh lIdho hato; sundar adhyAtma–pravachanothI prabhAvit thaIne keTalAk shvetAmbar
bhAIoe to potAnA chokamAn paN Avun pravachan karavA vinantI karI hatI; paN tyAre
be divasano kAryakram pUro thaI gayo hato. trIje divase savAramAn ratalAmanA bhAIoe
AbhAr–vidhi karyA bAd gurudeve ratalAmathI dAhod prasthAn karyun.

PDF/HTML Page 26 of 48
single page version

background image
: 24 : Atmadharma : chaitra : 2496
–– do din dAhodamen ––
[phAgaN vad chothe ratalAmathI prasthAn karIne dAhod AvyA; mahArAShTra ane
madhyapradeshano pravAs pUrNa karIne Aje punaH gujarAtamAn AvyA. dAhod AvatAn utsAhI
mumukShumanDaLe bhAvabhInun svAgat karyun. ahIn di. jainonA so jeTalA ghar ane kul chAr
jinAlayo chhe. bapore samayasAr nATak gA. 17–18 upar pravachan gujarAtI bhAShAmAn
thayA, Aje lagabhag ek mAs pachhI gujarAtI bhAShAnun vAtAvaraN prApta thayun. Aje
ratalAmathI dAhod pahonchatAn sanghanI chAre moTarone thoDoghaNo vilamb thayo hato.
gujarAt ane madhyapradesh–be rAjyanI had jyAn bhegI thAy chhe evA dAhod
shaheramAn chAlIs hajAr jeTalI vastImAn doDhahajAr jeTalA jaino chhe. pravachanamAn be–traN
hajAr shrotAjanonI sabhA utsukatAthI AtmasvarUpanun shravaN karatI hatI.)
samayasAr gA. 17–18 mAn shuddha jIvanI sevA–ArAdhanA kem karavI te vAt
rAjAnA draShTAnte samajAve chhe. jagatanA tattvomAn jIv te shreShTha chhe eTale tene ‘jIvarAjA’
kahe chhe. jem sansAramAn rAjAne oLakhIne tenI sevA karavAthI dhan–jamIn vagere maLe chhe;
tem anantaguNanA nidhAnathI bharelo A jIvarAjA, tene oLakhIne, shraddhA karIne,
ekAgratArUp anucharaN karavAthI mokShanI siddhi thAy chhe. mATe mokShArthI jIve AvA
AtmAne oLakhIne tenI sevA karavI.
ek sAdhAraN rAjAne bheTavAno prasang AvatAn kevo utsAh ne prem Ave chhe?
to jagatamAn sauthI shreShTha, sauthI uttam evo A chetanarAjA pote, tenI oLakhAN ane
prem karIne tene bheTavAno eTale ke anubhav karavAno ullAs Avavo joIe. ‘aho,
Avo gnAnasvarUp mAro AtmA! tene men Aje dekhyo. mArA bhagavAn AtmAnA Aje
mane bheTA thAy!’ em chaitanyano prem pragaTAvIne ane rAgano prem chhoDIne mokShArthI
jIv potAnA AtmAne anubhavamAn lye chhe.
jagatane jANanAro evo je chetanarAjA, tene jANyA vagar kalyAN kevun! AtmA
pote sukhano nidhAn chhe, e kAI garIb–rAnko–bhIkhArI nathI ke bIjA pAse potAnA
sukhanI bhIkh mAngavI paDe! rAg hoy to mane sukh maLe, lakShmI–strI vagere hoy to mane
sukh maLe–em potAnA sukh mATe je paravastunI bhIkh mAge chhe te jIv mAngaN chhe.
shubharAgathI ne tenA phaLarUp puNyathI mane sukh ke mokSha maLe em mAnanAr paN

PDF/HTML Page 27 of 48
single page version

background image
: chaitra : 2496 Atmadharma : 2p :
rAgano bhIkhArI chhe. dharmI jIv chaitanyabAdashAh, te to jANe chhe ke rAg ane puNya vagar
mArA svabhAvathI ja hun sukhI chhun; mArA sukh mATe rAganA ke puNyanA anshanI paN mAre
jarUr nathI. jagatanA koI padArthamAn mArun sukh nathI, eTale tenI pAsethI mAre kAI levun
nathI,–evA bhAnapUrvak dharmI jIvane AkhA jagat pratye udAsInatA chhe; ne antarmukh
thaIne potAnA svabhAvasukhane te anubhave chhe. AvA dharmI jIvo ja jagatamAn sukhiyA
chhe.
AtmA to sadAy gnAnasvarUpe ja anubhavAy chhe. moTA ke nAnA saunA AtmA
gnAnarUpe ja anubhavamAn Ave chhe. paN ‘gnAnano anubhav te hun chhun’ evI oLakhAN ne
shraddhA karavAne badale agnAnI potAne rAgarUpe anubhave chhe. rAg ane gnAnanA bhedagnAn
vaDe AtmAnI sAchI oLakhAN tathA shraddhA kare, tene ja AtmAnun vItarAgI chAritra
pragaTe chhe. jyAn rAgathI bhinna gnAnasvarUp AtmAnI oLakhAN ane shraddhA nathI tyAn
temAn ekAgratArUp chAritra kyAthi thAy?
jem rAjAne oLakhIne teno Adar–sevA kare to tene dhan–jamIn vagere maLe chhe.
paN rAjAne oLakhe ja nahIn to tenI sevA kyAthi kare? tem jene AtmA joIto hoy,
je AtmAno arthI hoy, te jIv pahelAn gnAnasvarUp AtmAne oLakhe chhe, shraddhA kare chhe
ne pachhI temAn ekAgra thaIne tenun sevan kare chhe.
AtmAnI sevA eTale ke tenI oLakhAN karyA vagar anantakALamAn vratAdi
shubharAg karIne svargamAn gayo chhatAn jIv leshamAtra sukh na pAmyo. sukh jarApaN na
pAmyo eTale ke ekalun dukh ja pAmyo, eno artha e thayo ke shubharAgamAn ke svargamAn
jarApaN sukh nathI. jo temAn sukh kinchit paN hoy to vratAdi shubharAg karavA chhatAn kem
leshamAtra sukh na pAmyo? rAgamAn sukh hoy to pAme ne! rAg to dukh chhe, tenun sevan
karI karIne agnAnathI ekalun dukh ja pAmyo. jenAmAn sukh bharyun chhe, je svayam sukhasvarUp
chhe tene jANyA vagar sukh kevun? sukhano bhanDAr evo A jIvarAjA, anant nijaguNonAn
vaibhavathI shobhAyamAn, tene oLakhIne, shraddhA karIne bahumAnathI temAn ekAgra thavun te
AtmAnI sevA chhe, te AtmAnI ArAdhanA chhe, te dharma chhe, ane tenAthI ja mokSha sadhAy
chhe.
AvA AtmAnI oLakhAN ATh varShanA bALakano jIv paN karI shake chhe. jo
AvA AtmAnI oLakhAN na karI to manuShya avatAr pUro thatAn tun kyAn utArA
karIsh, bhAI! sansAramAn kyAy AtmAne visAmo nathI; potAnun gnAnasvarUp

PDF/HTML Page 28 of 48
single page version

background image
: 26 : Atmadharma : chaitra : 2496
e ja sukhanun ne visAmAnun sthAn chhe. AvA sArabhUt AtmAne jagatamAn shreShTha jANIne
tenI upAsanA (eTale shraddhA–gnAn–ekAgratA) karavA jevI chhe.
A AtmAmAn potAnA gnAn–Anand vagere anant guNo chhe; tenun pUrun svarUp
sarvagnabhagavAne gnAnamAn pratyakSha joyun chhe, paN vANImAn te pUrun Avatun nathI; svasamvedan
gnAnathI ja te anubhavagochar thAy chhe. vANImAn ke vANI taraphanA vikalpamAn evI tAkAt
nathI ke AtmAnA pUrNAnand svarUpano svAd laI shake. antarmukh gnAnamAn ja evI tAkAt
chhe ke te AtmAnA Anandano svAd lye chhe.
charchAmAn koIe pUchhelun ke AtmAne oLakhavAthI shun thAy? to kahyun ke AtmAne
oLakhatAn Anand thAy. andaramAn chaitanyanidhAn AnandathI bharelo chhe, tene jANyA vagar
tenI mahattA kadI karI nathI ne rAgAdinI ja mahattAmAn rokAI gayo chhe. ahIn AtmAne
oLakhIne tenI sevAno upadesh de chhe.
bhAI! jem lokomAn rAjAne oLakhIne premathI tenI sevA kare chhe, tem jagatamAn
shreShTha evo chaitanyarAjA tun pote chho, tArA AtmAne oLakhIne tenI shraddhA kar, teno prem
kar ane temAn ekAgra thA.–em karavAthI tane pUrNAnandanI prApti thashe.
AtmAnA gnAn vagar kyAy Anand nathI. AtmAne tAravAnI kaLA jene
AvaDatI nathI ane lokanI bIjI anek kaLAmAn hoshiyArI batAve chhe, paN e badhI
hoshiyArI to panDitanI jem pANImAn javAnI chhe. ek panDite nAvaDiyAne pUchhayun–tane
sanskRit AvaDe chhe? tane vyAkaraN AvaDe chhe? tane vAnchatAn lakhatAn AvaDe chhe? abhaN
nAvaDiyo kahe–amane evun kAI AvaDatun nathI, ane to jIndagI AkhI pANImAn rahIe
ane taravAnun jANIe. tyAre panDit kahe–bhAI, tArI to AkhI jIndagI pANImAn ja
gaI!
pachhI AgaL jatAn madhadariye naukA tophAnamAn sapaDANI, ane DubavAnI taiyArI
thaI. tyAre nAvike pUchhayun–panDitajI sA’ba! naukA hamaNAn DubI jashe,–tamane taratAn AvaDe
chhe ke nahIn? panDitajI bhayabhIt thaIne bolyA–bhAI! mane bIjun badhun AvaDe chhe, ek
taratAn nathI AvaDatun. tyAre nAvik kahe–panDitajI! have juo ke konI jIndagI pANImAn
jashe! mane bhale bIjun kAI na AvaDe paN taratAn AvaDe chhe eTale hun to hamaNAn tarIne
kAnThe pahonchI jaIsh, paN tame bIjun badhun jANatA hovA chhatAn taravAnI kaLA nathI jANatA
eTale tame ane tamArun badhuy

PDF/HTML Page 29 of 48
single page version

background image
: chaitra : 2496 Atmadharma : 27 :
bhaNatar pANImAn DubI jashe. tem jIv bahAranAn bhale game teTalA bhaNatar bhaNe paN jo
sansArathI taravA mATenI bhedagnAn–kaLA na AvaDe to tenun badhun pANImAn jashe eTale ke te
sansAramAn ja rakhaDashe. ane bahAranA bIjAn bhaNatar ochhA hoy paN jo antaranI
chaitanyavidyAvaDe taravAnI kaLA AvaDe chhe to te jIv sansAramAn Dubashe nahIn, paN
alpakALamAn mokShapad pAmashe. AtmAno taravAno svabhAv rAgathI pAr chhe.
AtmAno gnAnasvabhAv samAdhAn karavAnI tAkAtavALo chhe. game te pratikUL
sanyog vakhate tenAthI bhinnatAnA bhAnavaDe gnAn pote samAdhAnasvarUp rahe chhe. ek sheTh
pAse karoD rUA. nI mUDI, ane ekano ek putra; putrane saTTo karavAnI nA pADelI, chhatAn
saTTo karIne dash lAkh rUpiyA khoyA. te sAmbhaLIne tenA pitA gusse thayA ane kahyun ke
bhale marI jAy paN dash lAkh rUA. hun nahIn chUkavun. tyAre te putrano ek mitra hato, te
samajadAr hato, teNe sheThane samajAvyun ke bApujI! tamArI je ek karoDanI mUDI hatI te
ante to tamArA putrane ja ApavAnI hatI ne! to ek karoDane badale tene have nevun
lAkh rUA. maLashe. dash lAkh tene ochhA maLashe. to have vichAro ke je dash lAkh gayA te
tenA gayA ke tamArA? jo rUA. nahIn Apo to putranun moDhun jovA nahIn pAmo.–tarat
pitAjI samajI gayA ke–hA! mArun mAnun to mane dukh chhe; paN te mUDI tenI hatI ne tenI
gaI.– Am gnAnanA baLe samAdhAn karavAnI AtmAnI tAkAt chhe. ek prasangamAn je
ATalun samAdhAn karI shake chhe, te jagatanA sarva padArthothI potAnI bhinnatA jANIne,
gnAnasvabhAvanA baLe sampUrNa samAdhAn ane sampUrNa vItarAgatA karI shake chhe; ane temAn
ja sAcho Anand chhe.
AtmAne oLakhatAn je Anand thAy chhe tevo Anand jIvane pUrve kadI thayo nathI.
jem ek ajANyo mANas dararoj maLato hoy, vAtachIt karato hoy, paN tenI
oLakhAN na hoy; paN jyAre khabar paDe ke A to mAro bhAI chhe.–tyAre
oLakhatAmvent Anand ane prem Ave chhe ke are, A to mAro bhAI! oLakhAN pahelAn
evo prem Avato na hato; oLakhAN thatAn ja prem Avyo. (e to jo ke rAgano prem
chhe, paN oLakhAN thatAn sAcho prem Ave chhe teTalun draShTAnt levun chhe.) tem
gnAnAnandasvarUp AtmA, potAno sAcho bandhu, sadA potAnI sAthe ja chhe, gnAnapaNe sadAy
anubhavamAn AvI rahyo chhe, paN oLakhAN na hovAthI potAnA AtmAno sAcho prem
ane Anand Avato nathI, paN parano prem Ave chhe. jyAn bhAn thayun ke A je gnAn chhe
te to hun ja chhun; tyAn oLakhAN thatAn ja potAne potAno prem Avyo, svAnubhavano
apUrva Anand Avyo. oLakhAN pahelAn kadI

PDF/HTML Page 30 of 48
single page version

background image
: 28 : Atmadharma : chaitra : 2496
evo Anand Avyo na hato, te apUrva Anand AtmAnI oLakhAN thatAn anubhavamAn
Avyo. mATe he bhAI! parano prem chhoDI, param ullAsathI AtmAne oLakhIne teno prem
kar, shraddhA kar ke A chaitanyasvarUpe je anubhavAy chhe te hun ja chhun.–AvI oLakhAN ane
shraddhA karIne AtmAnI upAsanA karavI te dharma chhe; te bhagavAnano hukam chhe, te mokShano
upAy chhe.
hun to AtmA chhun; svasamvedanathI pratyakSha thAun–evun mArun svarUp chhe. AvA
svarUpamAn rAg–dveShanAn bandhan nathI. AvA svarUpane je jANe te tenA shraddhA–gnAn–
AcharaNavaDe bandhanathI chhUTIne mukti pAme.
AkhA divasanI majurI pachhI potAnA ghare pAchhA pharatAn Dhorane paN utsAh hoy
chhe; athavA bandhAyelA vAchharaDAne pANI pAvA mATe bandhanathI chhoDatAn te vAchhaDun paN
chhUTakArAnI honshathI kudAkud thanagaNAT karI muke chhe. to he bhAI! santo tane tAro
apUrvasvabhAv batAvIne anAdinA bandhanathI chhUTakArAthI vAt sambhaLAve chhe. to te vAt
sAmbhaLatAn tane antarathI utsAh ane prem na Ave to vAchhaDA karatAn paN tun gayo!
ahA, AvA svabhAvanI prAptinA avasaramAn kone utsAh na hoy! rAgathI pAr evA
atIndriy gnAnarasano anubhav santo karAve chhe. sanyogI jaD vastuno svAd to koI
jIvamAn Avato nathI; agnAnI jIv parane potAnun mAnIne paN, mAtra potAnA rAg–
dveShano svAd lye chhe, parano svAd to te paN leto nathI. ne gnAnI to rAgathI pAr sahaj
chaitanyanA atIndriy Anandano svAd lye chhe, AtmAnI oLakhAN–shraddhA–anusaraN vaDe
ja Avo Anand ane mukti pragaTe chhe.
dAhodamAn rAtre tattvacharchA sArI chAlatI hatI ne jinamandiramAn bhakti thaI hatI.
gurudev chAre jinamandiramAn darshan karavA gayA hatA. sAnje dAhodathI prasthAn karI santaroD
rokAI, bIje divase phAgaN vad chhaThThe amadAvAd taraph prasthAn karyun.
––
ahA, gurudevanA pravachanamAn ek kalAk sudhI dhArAvAhI
adhyAtmasvarUpanun shravaN karatAn chitta evun ekAgra thAy chhe–
jANe ke koI bIjA ja agamya deshamAn vicharatA hoIe,
ne A sansArathI dUradUr kyAnk chAlyA gayA hoIe.

PDF/HTML Page 31 of 48
single page version

background image
: chaitra : 2496 Atmadharma : 29 :
* amadAvAd shaheramAn be divas *

poSh vad amAse sonagaDhathI prasthAn karyA bAd jAmanagar, gIranAr vagere
thaIne, amadAvAd–pAlej–vyArA–edalAbAd–AkolA–kAranjA, shirapur–panchakalyANak,
jalagAmv–vedIpratiShThA, malakApur, khanDavA, ratalAm ane dAhod thaIne phAgaN vad chhaThThe
punaH pU. gurudev gujarAtanA pATanagaramAn padhAryA. jinamandiramAn AdinAth bhagavAnanI
vItarAgamudrAnAn darshan karyA. amadAvAdanun utsAhI mumukShumanDaL gurudevanA pharI pharI
padhAravAthI prasanna thayun, mangaLamAn gurudeve kahyun ke samayasAr evo je shuddhaAtmA temAn
namIne eTale ke antarmukh thaIne Anandano ansh pragaT karavo te apUrva mangaL chhe.
tyArabAd samayasAr gA. 73 upar pravachano thayA.
AtmAmAn sarvagna ane sarvadarshI svabhAv chhe; Avun Atmatattva potAnA gnAn–
AnandathI abhinna chhe ane dehathI–rAgathI bhinna chhe. AvA AtmAne oLakhIne temAn
ekAgra thatAn sarvagnadashA pragaTe chhe. AtmA potAnA svabhAvane bhUlIne krodhAdi parabhAvamAn
potApaNe vartato hato tethI dukhI thato hato. te dukhanI pravRuttithI chhUTavA mATe shiShya pUchhe
chhe ke prabho! A parabhAvanI pravRutti kem chhUTe? A dukhadAyak pravRutti kem chhUTe?
jaDanI kriyA to AtmAnI nathI, jaDamAn AtmA vartato nathI; eTale, jaDathI
AtmA kem chhUTe? evo prashna nathI; paN AtmAnI avasthAmAn parabhAvanI pravRutti chhe,
ane tenAthI AtmA chhUTI shake chhe, tethI tenAthI chhUTavAno upAy shiShya pUchhe chhe. tenA
uttaramAn AchAryadev shuddhaAtmAnun svarUp batAvIne kahe chhe ke AvA AtmAno nirNay
karIne temAn pravartatAn parabhAvanI pravRuttine AtmA chhoDI de chhe.–AtmAno kevo nirNay
karavo?–ke–
chhun ek shuddha mamatvahIn hun gnAnadarshan pUrNa chhun,
emAn rahI sthit, lIn emAn shIghra A sau kShay karun.
AtmAnA atyant AnandamAn jhUlanArA vItarAgI santamuninun A kathan chhe.
samyagdraShTi gRuhasthaney AtmAno Anand hoy chhe, paN munine to te Anand ghaNo vadhI
gayo chhe; muni to panchaparameShThI padamAn chhe; sarvagna paramAtmAnA pratinidhi, sAkShAt
sarvagnano jene bheTo thayo hato ne pote antaramAn svasamvedanathI sarvagnapadane sAdhI rahyA
hatA, evA kundakundaAchArya ane amRutachandraAchAryanun A kathan chhe.

PDF/HTML Page 32 of 48
single page version

background image
: 30 : Atmadharma : chaitra : 2496
aho! A to amRut chhe. AtmAnA AnandarUp amRutane batAvanArI A gAthA chhe.
‘A hun svasamvedanapratyakSha AtmA chhun’–te kevo chhun? gnAn–darshanarUp
chaitanyasvabhAvathI paripUrNa chhun, ‘A hun’–e pratyakShapaNun batAve chhe. sAme vastu paDI
hoy tene joIne em kahevAy ke ‘A vastu chhe.’ tem dharmI AtmAne svasamvedanathI
pratyakSha anubhavIne kahe chhe ke A gnAn–darshanathI sampUrNa mArA svasamvedanamAn Avato
AtmA ja hun chhun. vikalpamAn gney thAun evo hun nathI, svasamvedan vaDe jANavAmAn
Avun–evo ja hun chhun. vachche vikalpa nathI tethI dvait nathI, hun akhanD ekapaNe
anubhavamAn Avun chhun.
ahA, Avo mahimAvant AtmA pote bhagavAn chhe. te potAnun nijarUp
bhUlIne rAg–dveSh–krodh–mAnAdi parabhAvomAn pravarte te dukh ane sansAr chhe. ane
parabhAvathI bhinna evA potAnA akhanD chaitanyasvarUpamAn pravarte tyAre sukh ane
mukti thAy chhe.
AtmA pratyakShasvabhAvI chhe; parokShapaNun teno svabhAv nathI, anant
chaitanyasvabhAvathI pUro, anAdi–anant ekarUp AtmA chhe. vignAnaghan svabhAvanI
ekatA rAgavaDe bhedAtI nathI. AvI vastuno gnAnamAn nirNay karavo joIe. nirNay
karavAnI tAkAt gnAnamAn chhe, rAgamAn nathI.
hun kartA ne sharIranAn kAm mArI kriyA–em to kadI chhe ja nahIn. jaDanA chha kArak
mArAmAn nathI.
hun gnAnasvarUp AtmA kartA, ane rAgAdi bhAvo mArI kriyA–em agnAn–
bhAvathI chhe; paN AtmAnA gnAnasvabhAvamAn vikAranAn chha kArak nathI. gnAn kartA thaIne
rAgane kare evun tenun svarUp nathI.
have trIjo bol: gnAn kartA, ne gnAnarUp tenI kriyA, em potAnA je nirmaL
chha kArak, te chha kArakanA bhedano vikalpa paN AtmAnun svarUp nathI. chha kArakanA
vikalpathI pAr chaitanyanI shuddha anubhUtisvarUp AtmA chhe. AtmAnun Avun svarUp
nakkI kare to teno anubhav thAy. nirNayamAn ja jenI bhUl hoy tene sAcho anubhav
thAy nahIn.
anubhUtisvarUp bhagavAn AtmA chha kArakanA bhedavaDe khanDit thato nathI, eTale
chha kArakanA bhedanA lakShe ek anubhUtisvarUp AtmA anubhavamAn nathI Avato.

PDF/HTML Page 33 of 48
single page version

background image
: chaitra : 2496 Atmadharma : 31 :
chaitanyatattva ane tenAn dravya–guN–paryAy kevAn chhe tenI oLakhAN jIve kadI karI nathI.
bhAI! A tArun tattva santo tane batAve chhe.
gnAnasvarUp AtmAne parabhAvonun svAmitva nathI. gnAnanI jAt judI chhe ne
rAgAdinI jAt judI chhe, bannenI jAt ja judI chhe; temAn rAganun svAmitva gnAnamAn nathI;
rAg te to gnAnanun paragney chhe. rAgAdi je anek parabhAvo–terUpe nahIn hovAthI AtmA
ek chhe; te potAnun ekapaNun chhoDIne anek parabhAvorUpe thato nathI. A rIte dharmI jIv
potAnA AtmAne shuddha ane ek jANe chhe.
amadAvAdanA bhavya jinAlayamAn AdinAth prabhunI sanmukh pU. benashrI–
bene bhakti karAvI hatI. kahAnagurue suvarNakaLash vaDe bhagavAn AdinAth
jinendradevano charaNAbhiShek karyo hato. rAtre tattvacharchA thatI hatI. tattvacharchAmAn ek
prashna thayo ke –
nirvikalpa anubhav thayA pachhI pharIne vikalpa thAy? uttaramAn gurudeve kahyun ke– hA,
thAy; paN te gnAnamAn tanmayapaNe na thAy, gnAnathI bhinnapaNe thAy; gnAn tenAthI judun ne
judun rahe. vikalpano ek ansh paN gnAnane potApaNe na bhAse eTale kharekhar gnAnamAn
vikalpa nathI thayo, gnAnathI judo ja rahyo chhe. A rIte ‘gnAn ane rAganI bhinnatAne’
jyAre oLakhe tyAre ja gnAnInI kharI oLakhAN thAy.
pravachanamAn AtmAno ras chakhADatAn be hajAr shrotAonI sabhAmAn gurudeve kahyun:
bhAI! AtmAnA atIndriy Anandano ras tAre chAkhavo hoy to tArI paryAyane temAn
vALIne tArI vastune nirNayamAn le. tArI ek ek samayanI paryAy ane trikALI
dhruvasvabhAv,–ek samayamAn Avo utpAd–vyay–dhruvarUp svabhAv chhe te sarvagna bhagavAne
joyo chhe. ek samayamAn utpAd–vyay–dhruv thAy e sUkShma vastusvarUp sarvagna sivAy
bIjA koInA shAsanamAn hoy nahi. ekalA utpAd–vyayanA anshane joyA kare to
shuddhasvabhAvano nirNay thAy nahIn.
chaitanyavastu potAnA gnAn–darshanAdi anant svabhAvothI bharelI paripUrNa chhe, te
ja hun chhun; e sivAy rAgAdi koI parabhAvo mArAmAn nathI, tethI tenun svAmIpaNun mane
nathI, te gneyapaNe bhale ho paN te mArA svabhAvapaNe nathI, gnAn sAthe ekapaNe nathI.
Avun bhedagnAn karIne nijasvarUpamAn nishchal rahetAn vikalpanA kallolo shamI jAy chhe ne
parabhAvanI pravRutti chhUTI jAy chhe.–Anun nAm dharma chhe ne A mokShamArga chhe.

PDF/HTML Page 34 of 48
single page version

background image
: 32 : Atmadharma : chaitra : 2496
* vaDhavAN shaheramAn be divas *

vardhamAn jinendranA nAm parathI jenun nAm paDyun chhe evun vaDhavAN, je pU. shrI
champAbenanun janmasthAn chhe, ane jenA gaDhamAn tem ja anyatra digambar jainadharmanA
prAchIn avasheSho najare paDe chhe, bajAr vachche digambar jinamandir chhe; evI A
prAchIn nagarImAn, phAgaN vad AThame amadAvAdathI prasthAn karIne gurudev padhAryA;
nagarIne shaNagArIne bhAvabhInun svAgat thayun. pachIsek hajAranI vastIvALA A
shaheramAn traN hajAr shrotAjanonI sabhAmAn mangal–pravachan karatAn gurudeve kahyun ke –
dharmIne potAnA AtmAno svabhAv ja IShTa chhe ne puNya–pAp vagere IShTa nathI.
parachIj to IShTa ke anIShTa nathI. paramArthe potAno gnAyak svabhAv te IShTa chhe–
mangaL chhe; ne vyavahArathI panchaparameShThI bhagavAn IShTa chhe. mithyAtva–rAgAdi
pariNAmo anIShTa chhe.– Am svabhAv ane parabhAvane bhinna oLakhIne, potAnA
IShTa svabhAvano Adar karavo ne anIShTa bhAvone chhoDavA te mangaL chhe.
apUrva IShTa, trikAL mangaL evo potAno svabhAv atIndriyagnAn ne
atIndriy AnandathI bharelo chhe, tenI sanmukh thaIne tenI prIti–oLakhAN karavA
te mangaL chhe. AvA AtmA sivAy bIjA badhAnI prIti chhoDavA jevI chhe.
jainashAsananA chAre anuyogano sAr vItarAgatA chhe. vItarAgatA te sAr chhe;
te IShTa chhe; te vItarAgatA kem thAy? ke potAnA shuddha chidAnandasvabhAvane dhyey
banAvatAn vItarAgatA thAy chhe. A rIte chidAnandasvabhAvanI prIti–oLakhAN–
anubhavathI vItarAgatA pragaT karavI te apUrva IShTa ane mangaL chhe.
pravachanamAn samayasAranI samvar adhikAranI sharUnI gAthAo dvArA bhedagnAnanun
svarUp samajAvatAn gurudeve kahyun ke bhagavAn AtmA upayogasvarUp chhe, temAn
pUrNagnAn ane pUrNa AnandanI tAkAt bharI chhe. ane rAg te upayogathI judA svarUpe
chhe. rAg te upayogamAn tanmay nathI, ne upayog rAgamAn tanmay nathI; bannenun svarUp
atyant bhinna chhe. AvA bhedagnAn vaDe je shuddha AtmAnun svarUp samaje tene ja
samvaradharma thAy chhe, eTale ke te ja sukhI thAy chhe; enA vagaranA badhA jIvo dukhI
chhe. shrImad rAjachandra kahe chhe ke–

PDF/HTML Page 35 of 48
single page version

background image
: chaitra : 2496 Atmadharma : 33 :
je svarUp samajyA vinA pAmyo dukh anant;
samajAvyun te pad namun shrI sadguru bhagavant.
potAnun svarUp na samajyo tethI jIv dukhI thayo, bIjA koI kAraNe nahIn. ane
potAnun satyasvarUp shrIguru pAsethI sAmbhaLIne samajyo tyAre ja dukh maTIne sukh thayun;
A ja sukhano upAy chhe, bIjo koI upAy nathI.
navatattvamAn shuddha jIvatattva to upayogasvarUp chhe. rAgAdi bhAvo Asrav tattva chhe.
upayog ane rAganun bhedagnAn te samvar tattva chhe. te samvar tattvanun svarUp batAvIne
AchArya bhagavAn tenI prashansA kare chhe. are jIvo! rAgathI bhinna evA chaitanyanun
bhedagnAn karIne tame Anandit thAo.
A vItarAgI santono sinhanAd chhe, parameshvaranI dhvanino nAd chhe ke he jIv!
tArA asankhyapradeshI chaitanyapadamAn rAgAdi parabhAvono pravesh nathI, tArI chaitanyavastu
rAgathI judI chhe.
[pravachan bAd manDapamAn jinendra bhakti thaI hatI; bhaktimAn gurudeve stavan
gavaDAvyun hatun. bIje divase savAre pravachan bAd kumArI shAntAben maNiyAre AjIvan
brahmacharya–pratignA lIdhI hatI.)
phAgaN vad 9: pravachanamAn chaitanyanI dhUnathI gurudev kahe chhe ke aho! AtmA
adbhut ratnothI bharelo chaitanyaratnAkar chhe; kevA ratno? jaD ratno nahIn, paN jemAnthI
kevaLagnAn–prakAsh khIle, jemAnthI anant Anand khIle, evA chaitanyaguNarUpI ratnonAn
nidhAn AtmAmAn bharyA chhe. AvA AtmAnA AdhAre rAg thAy nahIn. rAgano AdhAr
gnAn nathI, ne gnAnane rAganun Alamban nathI. aho, AvI Atmavastu, tene vichAramAn
lyo to te upayogasvarUp ja chhe. rAg karatAn karatAn Avo AtmA pamAI jAy em
nathI, kemake rAgamAn upayog chhe ja nahIn. rAgavaDe AtmAnI prApti karavA mAnge teNe
rAgathI judA AtmAne jANyo nathI. bhAI, gnAn ane rAganI vachche bhedagnAnarUpI karavat
mukIne atyant judA kar. judAne ek mAnIsh to tArun gnAn mithyA thashe. judAn chhe tene
judAn jAN to rAgano ansh paN tane tArA kAryarUpe bhAsashe nahIn. upayog paryAyamAn ja
dharmI potAnA AtmAne tanmay dekhe chhe; rAg sAthe jarAy potAnun tanmayapaNun nathI em
te anubhave chhe.

PDF/HTML Page 36 of 48
single page version

background image
: 34 : Atmadharma : chaitra : 2496
bhAI! tArA svagharane oLakhIne temAn tun Av, rAg to paraghar chhe; upayog
svarUp ja tArun svaghar chhe te svagharamAn rAgano–vikArano–dukhano pravesh nathI, svagharamAn
to anantA chaitanyanidhAn ane param Anand bharelAn chhe. gnAnasvarUp AtmA shemAn rahyo
chhe? ke potAnA svasamvedanarUp je jANanakriyA–anubhavakriyA, temAn te rahelo chhe; rAgAdi
je bandhananI kriyA chhe temAn AtmA rahelo nathI. AtmA to prabhu chhe, te rAgamAn vikAramAn
kem rahe? potAnI AvI prabhutAno pAno chaDavo joIe, tenA premano utsAh Avavo
joIe. jem putra pratye mAtAne prem Ave chhe tem potAnA chidAnandasvabhAv pratye dharmIne
param utsAh Ave chhe.
AtmAmAn antarmukh thatAn rAg vagaranI chaitanyadashA pragaTe chhe, te
chaitanyadashAmAn AtmA tanmay chhe, eTale tenA AdhAre AtmA chhe, tenA vaDe AtmA
anubhavamAn Ave chhe. rAgamAn AtmA tanmay nathI eTale tenA AdhAre AtmA
nathI, ne tenA vaDe AtmA jaNAto nathI. mATe rAgane ekakor mukIne jyAre
antarmukh gnAn vaDe anubhav kare chhe tyAre AtmA jaNAy chhe. AvI anubhavadashA
vagar AtmA jaNAy nahIn, anubhavadashA te paryAy chhe, tenA AdhAre AtmA chhe em
kahyun; eTale rAg ekakor judo rahI gayo. Avun bhedagnAn te mokShanun kAraN hovAthI
abhinandanIy chhe, ane te AnandanA anubhav sahit chhe. dharmAtmAnI AvI
anubhavadashAne yAd karIne gurudeve teno mahimA karyo hato.
rAgathI je dharma mAne chhe eTale ke rAgane AtmAnun svarUp mAnIne vede chhe te
jIvane rAganun ja vedan chhe; ekendriy jIvanA vedanamAn ane tenA vedanamAn pher nathI,
bannenA vedananI jAt ek ja chhe. rAgathI bhinna Anandanun jemAn vedan na hoy te
AtmAno dharma nathI. jem sharIr ane AtmA ek nathI, judI jAt chhe, tem rAg ane
gnAn banne ek nathI, bannenI judI jAt chhe. evun bhedagnAn karavun te dharma chhe.
[phAgaN vad 9 nI rAtre vaDhavAN–jain pAThashALAnI bALAo dvArA dhArmik
kAryakram raju thayo hato, temAn kAvya ane samvAd dvArA rAjamatInI vairAgyabhAvanA raju
thaI hatI; temaj bALakonI dhArmik bhAvanAo raju thaI hatI. pratham mangalAcharaNamAn
jain bALapothInun ek kAvya gavAyun hatun. jain–pAThashALA dvArA bALako kevA uttam
sanskAr meLavI shake chhe te joIne Anand thayo. sAthe thoDo ranj paN thAy chhe ke moTA
bhAganA gAmomAn hajI paN jain pAThashALA chAlatI nathI.–bALakonI unnati mATe
ApaNo samAj kyAre dhyAn Apashe?

PDF/HTML Page 37 of 48
single page version

background image
: chaitra : 2496 Atmadharma : 3p :
baporanA samaye surendranagar ane jorAvaranagaranA jinamandironA darshan karI
AvyA pachhI vaDhavANanI ma. ta. skulanA vidyArthIo samakSha das miniT gurudeve dhArmik
abhyAsanI preraNA ApI hatI ane sAchA gnAnano (AtmagnAnano) abhyAs e ja
kharI vidyA chhe em samajAvyun hatun. phAgaN vad dasamInA suprabhAte vIrapurI
(varddhamAnapurI) thI rAjapurI taraph prasthAn karyun.
* * *
rAjakoTamAn pandar divas
phAgaN vad 10 nA mangal prabhAte pU. gurudev rAjakoT shaheramAn padhAratAn
utsAhathI bhavya svAgat thayun. unnat jinAlayamAn birAjamAn bhagavAn sImandharanAth,
samavasaraN ane mAnastambhanA darshan bAd manDapamAn mangal–pravachan karatAn gurudeve
arihant paramAtmAnA dhyAnane yAd karIne kahyun ke–paryAyamAn arihantapaNun atyAre pragaT
na hovA chhatAn arihant jevA svarUpe potAnA AtmAne dhyAvatAn Anand thAy chhe; kemake
svabhAvathI potAmAn arihant jevun ja sAmarthya paripUrNa chhe, ne arihantadevanA upadesh vaDe
te lakShamAn lIdhun chhe. aho, prabho! Apanun svarUp dhyAvatAn, ApanA jevo sarvagna–
vItarAgabhAv mAro svabhAv chhe, ne rAgAdi mAro svabhAv nathI,–evo mAro shuddha
svabhAv mane mArAmAn bhAsyo, tethI te svabhAvano mahimA ane laganI lagADIne tene hun
dhyAvun chhun; te dhyAnamAn sAcho Anand thAy chhe. AvA svarUpanI laganI lAgI te have kadI
koInA kahevAthI ke lokalAjathI chhUTavAnI nathI. nijasvarUpanI AvI apratihat laganI
lAgI te apUrva mangaL chhe.
rAjakoTamAn hajAro jignAsuo lAbh letA hatA. savAre samayasAr gA. 320
upar (jayasenasvAmI rachit TIkAnAn) pravachano thatA hatA. agAu paN be vakhat
rAjakoT tathA sonagaDhamAn A gAthAnAn sundar pravachano thaI gayA chhe, ‘gnAnachakShu’ pustak
rUpe sarve grAhakone gat sAl bheT maLI gayA chhe. te pustak darek jignAsue vAnchavA jevun
chhe, temAn badhA paDakhAnnun sundar spaShTIkaraN chhe. A vakhatanA pravachanomAnthI paN keTalunk
dohan AtmadharmamAn pAnAnnI sagavaDatA mujab ApIshun. baporanA pravachanamAn pra. gA.
172 vanchANI hatI.
(rAjakoT tA. 8–4–70)

PDF/HTML Page 38 of 48
single page version

background image
: 36 : Atmadharma : chaitra : 2496
– rAjakoTanAn pravachanomAnthI –
*
pU. gurudev phAgaN vad 10 thI chaitra sud 9 sudhI rAjakoT
padhAryA; sa. gA. 320 upar tathA pravachanasAr gA. 172 upar
pravachano thayA; temAnthI prArambhanA divasonAn pravachanono namUno
ahIn ApIe chhIe. sthaLasankochane kAraNe visheSh ApI shakatA
nathI. gAthA 320 uparanAn pUrAn pravachano ‘gnAnachakShu’ pustakarUpe
prasiddha thayelAn chhe te vAnchavA sarve jignAsuone upayogI chhe. (san)

A samayasAranI 320mI gAthA chhe. agAu rAjakoT temaj sonagaDhamAn A
gAthA upar pravachan thaI gayA chhe ane ‘gnAnachakShu’ pustakamAn te chhapAI gayA chhe. A
pharIthI trIjIvAr vanchAy chhe.
chaitanyamUrti AtmAnA astitvamAn koI paN paradravyanun astitva nathI, eTale
sharIrAdi koI paN paradravyanI kriyAno kartA AtmA nathI; agnAnI paN parano kartA
nathI. kartA thAy to tanmay thaI jAy; ne tanmay thAy to jaD thaI jAy.–em kadI
banatun nathI.
have agnAnI AtmA potAnA chaitanyasvarUpane bhUlIne rAg–dveSh–krodhAdi
parabhAvarUp pariName chhe eTale agnAnathI te teno kartA chhe. paN te parabhAvane AtmAnun
kharUn svarUp kahetA nathI. mATe rAgAdimAn tanmay thAy te sAcho AtmA nahIn.
agnAnIno dravyasvabhAv kAI rAgAdirUp thato nathI, eTale dravyasvabhAv kAI
karmamAn nimitta nathI; tenI paryAyamAn je kShaNik moh ane yoganA kampanano vikArIbhAv
chhe te kShaNikabhAv ja karmamAn nimitta chhe. paN te kShaNik vikArI bhAvone AtmA kahetA
nathI. mATe jenI draShTi shuddha AtmA upar chhe evA dharmIjIv to nimittapaNe paN karmanA
kartA nathI.–e vAt samayasAranI 100mI gAthAmAn karI chhe.
karmanA bandhanamAn je nimitta thAy tene kharekhar AtmA kahetA nathI; UlTun karma te
gnAnInA gnAnamAn gneyapaNe nimitta chhe.

PDF/HTML Page 39 of 48
single page version

background image
: chaitra : 2496 Atmadharma : 37 :
jagatanA padArtho jaD ke chetan te sau potapotAnI paryAyarUpe pariNamavAnA
svabhAvavALAn chhe; bIjo tene pariNamAve to te pariName–evA parAdhIn koI padArtha
nathI. je svayam pariName chhe–te padArthane hun pariNamAvun em agnAnI mohathI ja mAne chhe.
tene ahIn samajAve chhe ke bhAI! AtmA to chaitanyachakShu chhe. jem Ankh padArthone dekhe paN
temAn uthalapAthal na kare, tem jagatane dekhanArI chaitanyaAnkh, tene parapadArthanun kartApaNun
ke bhoktApaNun nathI; te to shuddhagnAnarUpe pariName chhe. A shuddhagnAn chhe te Anandasahit chhe.
gnAnanA svarUpathI rAg te judI chIj chhe. gnAnamAn ane rAgamAn bannemAn AtmA
ekasAthe tanmay thaI shake nahIn. ekasAthe banneno kartA thavA jAy to te potAnA
svarUpane bhUle chhe, gnAn ane rAganI bhinnatAne te bhUle chhe. rAgano kartA thaIne temAn
tanmay thavA jAy to rAgathI bhinna evA gnAnane te bhUle chhe, eTale ke agnAnI thAy chhe.
ane jo svasanmukh thaIne gnAnamAn tanmayapaNe pariName to temAn rAganun kartApaNun rahetun
nathI. aho, parabhAvothI pAchhA haThIne gnAnanA samudramAn Avavun te ek mahAn kArya chhe.
rAgamAn rahevun te mArun kartavya nathI. gnAnasamudra to AnandathI bharelo chhe temAn rAganun ke
karmanun kartA–bhoktApaNun nathI. AvA AtmAnI draShTithI shuddhagnAnapariNatirUpe pariNamelA
gnAnI dharmAtmA te rAganA kartA–bhoktA thatA nathI. gnAnIno AtmA ke gnAnInI
shuddhopayog– pariNati, temAn kyAy parabhAv nathI. AvI dashAnun nAm mokShamArga chhe.
vastumAn paryAyapaNe utpAd ne vinAsh thAy chhe, chhatAn dravyapaNe je dhruvatA chhe te
dhruvanun sadrashapaNun maTatun nathI. paryAy apekShAe visadrashatA hovA chhatAn dhruv apekShAe
sadrashatA chhe. paryAyanI visadrashatArUpe AtmA pote pariNamato hovA chhatAn, dhruvaapekShAe
tenun sadrashapaNun maTatun nathI.–Avo vastuno svabhAv chhe. vachche rAg thAy te gnAnanun kartavya
nathI jo te gnAnanun kartavya hoy to rAgamAn paN Anandanun vedan Avavun joIe; rAgamAn
to dukh chhe, te dharmI AtmAnun kArya kem hoy? sAtamI narakanA tIvra pratikUL sanyog
vachche rahelo samyagdraShTi jIv potAnI gnAnapariNatimAn dukhane vedato nathI; jarIk
aNagamAno je bhAv chhe te gnAnanA paragneyarUpe chhe, gnAn temAn tanmay nathI eTale te
gnAnanun kArya nathI.
bhAI! AvA gnAnasvarUp tArI vastu chhe. AvI vastunun gnAn te Anand sahit
chhe. ekalA rAgane jANanArun gnAn temAn Anand nathI. rAg ane gnAnanI bhinnatA
jANIne,

PDF/HTML Page 40 of 48
single page version

background image
: 38 : Atmadharma : chaitra : 2496
svasanmukh thayelun gnAn te param AnandanA vedan sahit chhe. aho, gnAtAdraShTA
svabhAvarUpI je Ankh temAn rAgano kaIyo samAy tem nathI. gnAn pote puNya–pAparUp
ke rAg–dveSharUp thatun nathI. AvA gnAnapaNe potAne anubhavatAn mokSha sadhAy chhe. A vAt
samajavAthI param kalyAN chhe.
sarvagnapaNun ane pUrNa Anand te AtmAnun svarUp chhe. AvA AtmAno anubhav
rAgathI pAr chhe. AtmA potAnA svasamvedanathI pratyakSha chhe. Avun potAnun svarUp chhe te
potAne samajAy tevun chhe. sUkShma ane apUrva chhe paN svAnubhavamAn Ave tevun chhe.
sarvagnaprabhue kahelI A mUL vAt chhe. nitya upayogarUp evun potAnun svarUp samajavA
mATe jagat sAme jovAnun nathI. potAnA antaranA svasamvedanarUp pratyakSha gnAnathI AtmA
oLakhAy chhe. vachche bIjA koI sanyoganI, vANInI ke vikalpanI AD nAnkhe to AtmA
dekhAshe nahIn.
aho, pratyakSha gnAnasvabhAvI vastu, tene IndriyonI ke rAganI apekShA kem hoy?
chaitanyavastune jyAn rAg sAthe samanvay (ekatA) nathI tyAn anya kumArga sAthe to
samanvay kyAthi hoy? atyAre to samanvayanA nAme ghaNA loko (upadeshako paN)
agnAnane poShe chhe, ahIn bhagavAne kahelI UnchAmAn UnchI vAt eTale ke AtmAnA
svAnubhavanI vAt chhe. AtmAno pratyakSha svAnubhav thayA vagaranun badhun thothAn chhe.
anant AtmAo svatantra ane potapotAnI paryAyasahit chhe–evA svIkAr–
pUrvak shuddha AtmAnI oLakhAN thAy chhe. paN, svatantra AtmA shun?–tenI paryAyo shun?
ene mAnyA vagar vedAntanI jem shuddha–shuddha kahe. e to mAtra kalpanA chhe. parabhAvothI
bhinna AtmAnun svasamvedan karIne tenI upAsanA kare tyAre tene ‘shuddha’ kahevAy.–e
vAt chhaThThI gAthAmAn AchAryadeve apUrva rIte samajAvI chhe.
jem AkAshanun kShetraapAr chhe, kyAy teno ant nathI, ene ek samayamAn sAkShAt
jANI lenArun je gnAn, tenun sAmarthya paN anant–apAr chhe. gnAnanI tAkAtanI koI
maryAdA nathI ke ATalun jANe ne pachhI na jANI shake. Avun to gnAnaguNanI ek paryAyanun
behad sAmarthya chhe; ne gnAn sAthe bIjA guNono vaibhav AtmAmAn bharyo chhe. aho!
AtmAnA mahimAnI shI vAt! rAgathI jeno pAr na pamAy, svAnubhavapratyakShathI ja jeno
pAr pamAy–evo apAr vaibhav AtmAmAn chhe. dharmI gRuhastha paN potAnA AvA AtmAne
anubhave chhe. jem dravyasvabhAvamAn rAg nathI, tem tenA anubhavarUpe pariNamelA dharmI
jIvanI pariNatimAn paN rAganun kartA–bhoktApaNun nathI. Indra potAne AvA