: ૨ : આત્મધર્મ : આસો : ૨૪૯૬
આજે પણ આત્મધ્યાન થઈ શકે છે
ધ્યાન નથી તો ધર્મ નથી
(અષ્ટપ્રાભૃત–મોક્ષપ્રાભૃતનાં પ્રવચનોમાંથી)
સમ્યગ્દર્શન–જ્ઞાન–ચારિત્ર આત્માના ધ્યાન વડે જ પ્રગટે છે, ધ્યાન વગર ધર્મ
હોતો નથી કે મોક્ષમાર્ગ થતો નથી.
પ્રશ્ન:– આ કાળે આત્માનું ધ્યાન હોય?
–હા, આ કાળે પણ આત્માનું ધ્યાન થાય છે. આત્માના ધ્યાનમાં જ
સમ્યક્દર્શન પ્રગટે છે. આત્માના ધ્યાનની ના પાડવી તે સમ્યગ્દર્શનની જ
ના પાડવા જેવું છે. આત્માના ધ્યાનને જેઓ નથી સ્વીકારતા તેઓ
સમ્યગ્દર્શનરહિત છે, મિથ્યાદ્રષ્ટિ છે; આત્માની શુદ્ધિ પ્રગટ કરવાની
લાયકાત તેનામાં નથી.
તે મિથ્યાદ્રષ્ટિજીવ સંસારસુખમાં જ લીન વર્તે છે, એટલે કે રાગમાં જ લીન વર્તે
છે, તેથી રાગ વગરના આત્માના અતીન્દ્રિય સુખની કે ધ્યાનની તેને ખબર નથી.
રાગમાં જ લીન થઈને શુભરાગને જ ધર્મ માની બેઠા છે. તેમને રાગ વગરના
શુદ્ધોપયોગરૂપ ધ્યાન ક્યાંથી દેખાય? અરે ભાઈ! તારો આત્મા અત્યારે છે કે નહીં?
આત્મા છે તો તેનું ધ્યાન પણ થઈ શકે છે.
અરે જીવ! આત્માનું ધ્યાન નથી તો તું સમ્યગ્દર્શન કઈ રીતે પ્રગટ કરીશ? ને
સમ્યગ્દર્શન વગર વ્રત–તપ–સાધુપણું તું ક્યાંથી લાવીશ? આ કાળે મુનિપણું તો છે ને
આત્માનું ધ્યાન નથી–એ કેવી વાત? આત્માનું ધ્યાન નથી તો મુનિપણું ક્યાંથી આવ્યું?
એકલા શુભરાગથી સમ્યગ્દર્શન કે સાધુપણું કદી થતું નથી.
ધ્યાન નથી–એમ કહેનારને સમ્યગ્દર્શન જ નથી; એટલે જેમ અભવ્યને કદી
શુદ્ધતા પ્રગટતી નથી તેમ તેને પણ આત્માના ધ્યાન વગર કદી શુદ્ધતા પ્રગટતી નથી.
ત્રણેકાળે શુદ્ધઆત્માના નિર્વિકલ્પ ધ્યાન વડે જ મોક્ષમાર્ગની શરૂઆત થાય છે; તેના
વગર મોક્ષમાર્ગનો અંશ પણ હોતો નથી. પંચમકાળનું બહાનું કાઢીને મૂઢજીવ