PDF/HTML Page 21 of 57
single page version
dharma hoy to tenI prabhAvanA kare ne? ahIn to antaramAn potAnA shuddhAtmAno
anubhav karIne nishchayadharma sahitanA vyavahAranI vAt chhe. ahA, vItarAganA satya
mArgane bhUlIne agnAnathI kumArganA sevanavaDe jIvo potAnun ahit karI rahyA chhe,
teo gnAnavaDe sAcho mArga pAme ane potAnun hit kare–evI bhAvanAthI dharmIjIv
prabhAvanA kare chhe. dharmIne AvA AThaangarUp vyavahAr hoy chhe, chhatAn te vyavahAranA
avalambane kAI shuddhinI vRuddhi ke mokShano mArga nathI, mokShano mArga to antaramAn je
shuddha samyagdarshan–gnAn–chAritra varte chhe te ja chhe; te ja mukhya chhe, ne bIjAne mokShamArga
kahevo te to upachAr chhe.–A rIte nishchay–vyavahAr banne ekasAthe chhe, AgaL–
pAchhaL nathI.
vANI ne rAg–dveShathI pAr thaIne, bhedavikalpothI paN pAr thaIne, antaramAn potAnA
shuddha ekatvasvarUpamAn svasanmukhadraShTi karatAn samyagdarshan thAy chhe, te mokShamahelanun
nAshanA upAyamAn pahelun ja samyagdarshan chhe; enA vagaranun badhuy jANapaNun ne badhI
kriyAo nirarthak chhe. koI puNyathI–shubharAgathI Avun samyagdarshan thatun nathI;
antaramAn shuddhatattva chhe tene gnAnamAn–anubhavamAn laIne nishank shraddhA karatAn
samyagdarshan thAy chhe. AvA nishchay samyagdarshananI sAthe sAchA dev–guru–dharmanI
oLakhAN, navatattvanI oLakhAN, tathA nishankatAdi AThaguN–vagere vyavahAr kevo
hoy chhe te batAvyun. A jANIne mumukShu jIvoe AThaang sahit shuddhasamyakatvane
dhAraN karavun, ne shankAdik doShone chhoDavA.
tAro AtmA sAdhavA bIjAnI madad mAgIsh mA.
tArI sagavaD khAtar bIjAnA prAN dubhAvIsh mA.
PDF/HTML Page 22 of 57
single page version
AchAryadev ‘samay’ eTale jIv nAmanI vastu, tenun svarUp oLakhAve chhe.
te badhAy jIvomAn jANavAnI ane pariNamavAnI banne kriyA ek sAthe sadAy hoy chhe.
have te kriyA dharmIne kevI hoy chhe ne agnAnIne kevI hoy chhe–te banne prakAr paN A
bIjI gAthAmAn oLakhAvyA chhe. TIkAmAn pratham sAt bolathI jIvanun alaukik svarUp
batAvIne, pachhI tenI avasthAnA be prakAr (svasamayapaNun ne parasamayapaNun) kyA prakAre
chhe te samajAvyun chhe.
pariNamIne potAnI paryAyamAn Avyo chhe tethI te darshan–gnAn–chAritramAn sthit chhe. AvI
paryAyarUpe pariNamelo AtmA te svasamay chhe; te dharmAtmA chhe.
par sAthe ekatvabuddhithI mithyAtvabhAvarUpe je pariNamyo te parasamay chhe.
PDF/HTML Page 23 of 57
single page version
jANIne svabhAvamAn ekatvapaNe pariNamIne te jIv pote svasamay thayo chhe.
paryAyarUpe pariNamyo chhe temAn ja te sthit chhe.–Avo svasamayarUp jIv te sAcho jIv chhe.
gnAnadarshanachAritrarUp AtmAno je satsvabhAv hato te svabhAvamAn ekatvapaNe AtmA
potAnA svabhAvanA samyakbhAvarUpe pariNamyo, eTale samyagdarshan–gnAn–chAritraparyAy
pragaTI, te paryAyamAn sthit AtmA svasamay chhe; te sundar sushobhit chhe.
jinashAsan kahyun, A rIte AtmA potAnA je shuddhabhAvarUp pariNamyo te–rUpe ja te chhe,
eTale temAn ja te sthit chhe; tene svasamay kahIe chhIe.
te rAgAdi parabhAvamAn sthit na rahyo, potAnA svarUpamAn ja tanmay sthir rahyo, tethI te
svasamay chhe. AvA svasamayapaNe AtmA shobhe chhe, te ja ekatvamAn shobhato thako sundar
chhe. AvA AtmAthI bhinna badhA parabhAvone pudgalakarma sAthe tanmay gaNIne,
mithyAtvAdi agnAnabhAvamAn sthit jIvane ‘pudgalakarmanA pradeshamAn sthit’ kahIne
‘parasamay’ kahyo chhe. AvA svasamayane tathA parasamayane bannene jANIne, pote potAnA
AtmasvabhAvamAn ekatvapaNe samyagdarshan–gnAn–chAritrarUpe pariNamavun te tAtparya chhe.
* je svamAn ekatvapaNe pariName ne svane ekatvapaNe jANe te svasamay chhe.
* je paramAn ekatva mAnIne rAgAdirUpe pariName ne parane ekatvapaNe jANe te
svarUp barAbar jANavun joIe.
PDF/HTML Page 24 of 57
single page version
TakIne potAnA pariNAmasvarUpamAn te varte chhe. pariNAmathI judo nathI vartato, potAnA
pariNAmamAn ja sadAy varte chhe. AvA svarUpe jIvanun satpaNun chhe. A rIte sauthI pahelAnn
ja jIvanun satpaNun nakkI karyun.
jIvatattvane je jANe chhe te potAmAn ekatvapaNe gnAn ane pariNaman karIne svasamayarUp
thAy chhe. ahIn sarvagnadeve sAkShAt joyelA jIvatattvanun svarUp sAt bolathI samajAve chhe.
ekAnt dhurav, ke ekAnt kShaNik evun koI sat tattva nathI. sat tene ja kahevAy ke je
sadAy potAnA utpAd–vyay–dhrauvyasvabhAvamAn rahelun hoy. utpAd–vyay ne dhurav evA
traN bhAvavALu jIvanun astitva chhe; temAnthI ekkey bhAvane kADhI nAnkhatAn astitva ja
nathI rahetun. utpAd–vyay–dhuravasvabhAvarUpe mArun astitva chhe, ne mArA svarUpamAn kAyam
rahIne hun ja mArA pariNAmasvabhAvamAn rahelo chhun–em dharmI jANe chhe. kAyam Takavun ne
paryAyarUp pariNamavun–e banne mAro svabhAv ja chhe; te koI bIjAne lIdhe nathI. Am
sauthI pahelAnn jIvanun svAdhIn utpAd–vyay–dhuravarUp astitva nakkI karyun. have te astitva
kevA prakAre chhe te batAve chhe. kemake astitva to jIv sivAyanA bIjA ajIv padArthomAn
paN chhe, tethI jIvanA astitvamAn shun visheShatA chhe te batAvIne jIvane bIjA padArthothI
judo oLakhAvyo chhe.
je svayam prakAshamAn chhe te jIv chhe. AvI gnAnajyotamAn rAg na Ave, karma na
Ave, sharIr na Ave. gnAnadarshanamay chaitanyaprakAshapaNe mArun astitva chhe–em dharmI
anubhave chhe. ekalA
PDF/HTML Page 25 of 57
single page version
chhe; AtmA sadAy chaitanyapaNe prakAshamAn chhe.
svarUp ja chhe. vikalpa ane rAg hoy te kAI jIvanun svarUp nathI. chaitanyapaNun te rAgane
lIdhe nathI. rAgathI judun chaitanyapaNun chhe, rAganA abhAvamAn paN te prakAshe chhe. A rIte
chaitanyasattArUp jIv chhe.
vyApIne vistarelun ek dravya chhe. guNo ne paryAyo anant chhe, te anant dharmomAn
ekapaNe AtmA rahyo chhe eTale dharmIdravya ek chhe, potAnA anantadharmomAn ekasAthe
rahevA chhatAn ekadravyapaNe ja te rahyo chhe. anantadharmomAn rahevAthI AtmA kAI
khanDakhanDarUp thaI gayo nathI, ekadravyapaNe ja te pragaT chhe. pote ek, chhatAn anant
dharmomAn ek sAthe rahevAnI jenI achintya tAkAt chhe,–evo AtmA chhe. nityapaNun
teno dharma chhe ne pariNaman paN teno dharma chhe,–em anantadharmasvarUp ek vastu chhe.
ahA, potAnA anantadharmane ekapaNe lakShamAn lye tyAn AtmA rAgathI chhUTo paDI jAy
chhe ne guNabhedanA vikalpothI paN pAr thaIne abhed AtmA anubhavamAn Ave chhe.
‘mArAmAn anant dharmo chhe’ evo svIkAr svasanmukh gnAnavaDe ja thAy chhe. anant
dharmone ekasAthe (guN–bhedanA vikalpa vagar) lakShamAn–pratItamAn laI lye te gnAnanI
tAkAt keTalI? rAgamAn aTakelun gnAn anant dharmano sAcho svIkAr karI shake nahIn.
rAg jeTalo hun chhun–evI buddhimAn aTakelun gnAn rAgavagaranA anant guNone kyAthi
svIkArI shakashe? anantA jIv, ekek jIvamAn potAnA anant guNo svAdhIn, te
vAt jainashAsanamAn ja chhe, ne teno svIkAr karanAr jIvane apUrva bhedagnAn thAy chhe.
oLakh.
PDF/HTML Page 26 of 57
single page version
kahIne anantadharma temAn samADyA; ahIn guN–paryAyapaNun kahe chhe. guNo ane paryAyo te
banne, AtmAno svabhAv ja chhe. krame thatI paryAyo te paN AtmAno svabhAv ja chhe;
potAnA svabhAvathI ja te kramavartI paryAyarUpe pariName chhe, ne anant guNarUpe kAyam rahe
chhe. ek vastumAn dravya–guN–paryAy evA bhedano vichAr AtmAnun svarUp nakkI karavA
mATe hoy chhe, paN AtmAnI sAkShAt anubhUtimAn dravya–guN–paryAy e traNano bhed
nathI, eTale vikalpa nathI; tyAn to potAnI Anandamay chaitanyapariNatirUp pariNamIne
temAn AtmA abhedapaNe Tharyo chhe. te svasamay chhe.
sthit thAy chhe, ane tene svasamay kahevAmAn Ave chhe. Avun svasamayapaNun te sundar
chhe, temAn ekatvapaNe AtmA shobhe chhe. AtmAmAn potAnA dravya–guN–paryAyonI,
sAmAnya–visheSh bhAvonI achintya gambhIratA bharI chhe. tenI oLakhAN karavAnI
A vAt chhe.
jANatAn te jaDarUp thaI jato nathI, rAgane jANatAn rAgarUp thaI jAy evo nathI, paN
jaDane ke rAgane jANavA chhatAn chaitanyabhAv pote to ek chaitanyabhAvarUp ja rahe chhe.
anek padArthone jANavA chhatAn chetanA potAnA ekatvane chhoDatI nathI. AvA sva–
paraprakAshak chaitanyasAmarthyavALo padArtha te jIv chhe.
ghaNA padArthone jANe chhatAn pote chetanAsvarUpamAn ja tanmay raheto hovAthI AtmA
ekarUp ja chhe, anekane jANatAn pote anekarUp thaI jato nathI. sarvane jANe evA
PDF/HTML Page 27 of 57
single page version
sarvagnaparyAyarUpe thayo chhe; te paN jIvano svabhAv chhe. anant svabhAvothI gambhIr evun
jIvadravya chhe. hun ja evI tAkAtavALo chhun ke jenun gnAn sva–parane jANavArUp pariName chhe,
ane chhatAn potAnA ekatvane chhoDato nathI. Avo vishvaprakAshI ajoD chaitanyadIvaDo jIv
chhe. paryAyane–rAgane–jaDane jANavun te kAI doSh nathI, tene jANatAn kAI chaitanyaparyAy
melI thaI jatI nathI. sarvane jANavun e to chaitanyanI nirmaLatAnun sAmarthya chhe, sahaj
svarUp chhe.–AvA tArA jIvane tun jAN!
chaitanya te jIvano asAdhAraN svabhAv chhe. bIjA pAnchadravyonAn je asAdhAraN–visheSh–
guNo te jIvamAn nathI, ne jIvano asAdhAraN chetanAguN koI bIjAmAn nathI; A rIte
jIv bIjA pAnche prakAranAn ajIvadravyothI atyant judo chhe. parathI tene atyant bhinnapaNun,
ne potAnA gnAnasvabhAv sAthe ekapaNun chhe. AvA svabhAvathI ekatva–vibhaktapaNe te
shobhe chhe. AvA asAdhAraN chaitanyasvarUp jIvane oLakhatAn rAgathI paN bhinna
pariNaman thAy chhe.
chhe. AvA potAnA bhinna astitvane oLakhIne bhedagnAn karanAr jIv svadravyanI
sanmukh samyagdarshanAdi nirmaL paryAyarUp pariName chhe.
hovA chhatAn jIv potAnA chaitanyasvarUpathI kadI chhUTato nathI, pote chaitanyapaNe ja rahe
chhe, chaitanya maTIne jaD kadI thato nathI; mATe jIv sadA potAnA TankotkIrNa
chaitanyasvarUpamAn rahelo chhe.
PDF/HTML Page 28 of 57
single page version
AnandasvabhAvano ekkey ansh ochho thayo nathI, TankotkIrNa evo ne evo birAjI rahyo
chhe. ekakShetre rahevA chhatAn te par sAthe bheLaseL thayo nathI, temaj paryAyamAn vikRuti chhatAn
mUL svabhAvano nAsh thayo nathI, svabhAv anyathA thayo nathI. ahA, jIvano svabhAv
to juo! AvA potAnA jIvasvabhAvane oLakhavo te ja kharUn karavA jevun chhe. bAkI
sansAramAn to bIjun badhuy asAr chhe.
bhinna asAdhAraN chetanAguNarUp chhe, ane je sadA potAnA svarUpamAn TankotkIrNa rahel chhe,
–AvA visheShaNovALo je jIvapadArtha chhe tene ja
chhe : gnAnI potAmAn chaitanyasvarUp AtmAne ja svapaNe jANe chhe ane svamAn ja
ekatvabuddhithI samyagdarshanAdirUp pariNamIne temAn sthir thAy chhe tethI te svasamay chhe;
ane agnAnI svane bhUlIne, parane ekatvapaNe jANe chhe tathA mohAdi parabhAvomAn
ekatvapaNe pariNamIne temAn sthir thAy chhe tethI te parasamay chhe; A rIte jIv nAmanA
samayane svasamay ane parasamay evA be prakAr hoy chhe. te oLakhIne svasamayapaNun
pragaT karavun ne parasamayapaNun chhoDavun; kemake svasamayarUp ekatvapaNe ja AtmA shobhe chhe,
temAn ja AtmAnI sundaratA chhe, parasamayapaNun te AtmAne shobhatun nathI, temAn to
visamvAd chhe, bandhan chhe.
nishchalapariNatirUpe
PDF/HTML Page 29 of 57
single page version
bhedagnAnajyoti to trilokaprakAshak kevaLagnAnadIvaDAne pragaT karanArI chhe. aho, je
kevaLagnAnane Ape evA bhedagnAnanI tAkAtanI shI vAt? ekakor potAno
gnAnadarshanamay svabhAv, ne bIjI kor badhAy par dravyo (–dev–guru–shAstro–tIrtho–
vikalpo vagere badhuy), em atyant judApaNun jANe tyAre paradravyamAn ekAkAratA chhoDIne
svadravyamAn ekatA kare, eTale tene svasamayapaNun thAy. potAnA chaitanyasvabhAvathI adhik
jagatanA bIjA koI padArthano ke koI rAgAdi parabhAvano mahimA Ave, to te jIv te
parapadArthathI chhUTIne svatattvamAn vaLI shakashe nahIn; tene sAchun bhedagnAn nahIn thAy. ahIn to
bhedagnAn karIne svasamay thaIne kevaLagnAn taraph javA mAnDyo chhe tenI vAt chhe.
sva ane paranI bhinnatAne ja je na jANe te to agnAnabhAvarUp pariName chhe, tene
samyakatvAdimAn vartavArUp svasamayapaNun nathI hotun. ene to karmapudgalanA pradeshamAn sthit
kahyo chhe. chetanAmAn je sthit nathI te karmamAn ja sthit chhe. be bhAg pADIne vAt karI chhe.
je potAnA gnAnasvabhAvamAn sthit chhe tene karma taraphanA koI paN bhAvamAn ekatAbuddhi
rahetI nathI; ane jene parataraphanA koI paN bhAvamAn ekatAbuddhi chhe te jIv potAnA
gnAnasvabhAvamAn ekatva karI shakato nathI.
vAnane jeNe AtmAmAn sthApyA tene sva–paranun Avun bhedagnAn thAy ja. siddhamAn karmano ke
rAgano jarAy sambandh nathI tem A AtmAno svabhAv paN karma ane rAg vagarano chhe;
AvA potAnA AtmAne jANIne pote potAmAn ekatvapaNe pariNamatAn samyagdarshan–
gnAn–chAritrarUpe AtmA svayam pariNamI jAy chhe;je–rUpe pariNamyo temAn te sthit thayo;
samyakatvAdi svabhAvarUpe pariNamIne temAn sthit thayo te svasamay thayo. te AtmA pote
potAnA svabhAvane ja svapaNe jANe chhe ne temAn ja ekatvapaNe pariName chhe. AvI dashA
bhedagnAnavaDe ja thAy chhe. mATe jIvanun yathArtha svarUp oLakhIne parathI bhinnapaNun
oLakhavun joIe. Avun bhedagnAn te kevaLagnAnavidyAne utpanna kare chhe.
PDF/HTML Page 30 of 57
single page version
samyakatvAdi jeTalI shuddhaanubhUti varte chhe temAn sthit AtmA svasamay chhe. ahA,
AtmA anubhUtimAn Avyo temAn to anantA guN samAI jAy chhe. svasanmukh
anubhUtimAn Akho AtmA samAI jAy chhe. sva–paranun bhedagnAn karIne, shuddhapariNati
sAthe ekatvarUpe pariNamelo AtmA te svasamay chhe. jevo gnAnasvabhAv chhe tevun
gnAnasvabhAvathI viruddha evA mohAdi parabhAvarUpe pariNamavun te parasamayapaNun chhe, temAn
AtmAnI shobhA nathI.
chhe; ane A samayasAramAn AchAryadeve AtmAnA adbhut vaibhavathI te ekatvasvarUp
dekhADIne teno svAnubhav karAvyo chhe. shuddhaAtmAnI svAnubhUti mahA Anandamay chhe ne te
gnAnabhAve pariNamato AtmA te sAcho AtmA chhe; ane krodhAdi parabhAvomAn tanmay
thaIne agnAn–bhAvarUpe pariNamato AtmA te anAtmA chhe, AtmabhAvanI tene prApti
nathI thaI. –Am jIvane ek svasamayapaNun ane bIjun parasamayapaNun–evI be
svasamayapaNun thAy–evI vAt A samayasAramAn batAvI chhe. tene he bhavya jIvo! tame
bahumAnapUrvak sAmbhaLIne lakShamAn lejo.
* tArAmAnthI to alaukik AnandanA tarang UThe evo tun chho.
* tArAmAnthI rAganA ke dukhanA tarang UThe evo tun nathI.
* antarmukh thatAn svatattva gnAn–AnandanA tarangarUpe pariName chhe.
* AvA Anandamay tattvanun mAp vikalpothI thaI shake nahIn;
enun mAp to chetanAvaDe ja thAy.–evun mahAn Atmatattva chhe.
PDF/HTML Page 31 of 57
single page version
ahA, mumukShujIv jagatathI keTalo virakta hoy chhe! ne svakAryane sAdhavA
mATe antaramAn ekalo–ekalo kevo mashagul hoy chhe! te ahIn evA
saras bhAvathI batAvyun chhe ke AtmAne paN tevI sAdhanAnun tAn chaDe chhe;
kyAy thoDIghaNI paN DhIlAs hoy to te khankherI nAnkhIne AtmAne
sAdhavAnI shUravIratA jAge chhe. jagatanA lokamat sAme joIne besI
rahenArA jIvo AtmAmAn UtarI shakatA nathI; AtmAmAn UnDe UtaranArA
jIvone jagat sAme jovAnI phUrasad hotI nathI. vAh! kevo saras
nirapekSha mArga chhe!
bIjAne samajAvavA mATe ke jainadharmanI prabhAvanA mATe paN sankalpa–vikalpo karavAmAn
aTakavun–te kAI mumukShunun kartavya nathI, mumukShunun kartavya vikalpothI pAr thaIne bAhya
sangarahit ekalA chaitanyane antaramAn sAdhavun–te ja chhe. AvI sAdhanA te ja mokShamATe
kartavya chhe. AvI sAdhanA karatAn–karatAn vachchenA rAganI bhUmikAmAn vyavahAr
prabhAvanA vagere saheje thaI jAy chhe, paN sAdhakane te rAgamAn kartRutvabuddhi nathI,
rAganI honsh nathI; ene to mokSha mATe shuddharatnatrayarUp svakAryane sAdhavAnI ja honsh
chhe, temAn ja tatparatA chhe. dharmIjIv potAnA sahaj tattvane kaI rIte ArAdhe chhe tenun
tyam gnAnI parajanasang chhoDI gnAnanidhine bhogave. 157
PDF/HTML Page 32 of 57
single page version
guptapaNe te nidhine bhogave chhe; tem sahaj gnAnasvarUp jIv potAnA svarUpane
bhUlIne anAdikALathI sansAramAn rakhaDato dukhI thayo; te jIv, kyArek sahaj
vairAgyavant thaI shrIgurunI paramabhaktivaDe, temaNe jevo paramasvabhAv kahyo tevo
lakShagat karIne, potAnA sahaj gnAnanidhine pAmyo, tenA samyaktvAdi guNanI
pavitratAno uday thayo, ne andar nirvikalpa shraddhA–gnAn–shAntimAn potAnA
paramaAnandamay gnAnAnidhAn potAmAn ja pAmyo...bhAn thayun ke aho! hun to AvA
paramashAnt chaitanyanidhAnano bhanDAr chhun, mArA A nidhine shrIgurupratApe men mArAmAn
dekhyo chhe. –em sahaj paramatattvagnAnI thayelo A jIv potAnA sahaj gnAnanidhine
potAnA svarUpamAn guptapaNe ekalo–ekalo bhogave chhe. gambhIr UnDA
chaitanyanidhAnanA bhogavaTAmAn magna te jIv agnAnI–laukikajanonA sangane dhyAnamAn
vighnanun kAraN samajIne chhoDe chhe.
jovun? gnAnInA antaramAn chaitanyanA kevA nidhAn chhe tenI jagatane kyAn khabar chhe?
jagatane potAnA nidhAnanI paN khabar nathI, ne gnAnInA nidhAnane te oLakhatun nathI.
are, jene potAnA svarUpanI khabar nathI evA agnAnI jIvonA sanganun mAre shun kAm
chhe? hun to jagatathI virakta thaIne, sahaj vairAgya–sampattivALo thaIne mArI pariNatine
antaramAn vALIne mArA sahaj gnAnanidhine pAmyo chhun. mArA shrIgurue paN mane e ja
batAvyun hatun ke vikalpathI pAr thaIne andar tArA gnAnasvabhAvanI sanmukh thA. A rIte
gnAnasvabhAvanI sanmukh thavun te ja gnAnIdharmAtmAnI kharI sevA chhe. AvA gnAnanI shraddhA
vagar gnAnInI gnAnachetanAne oLakhAy nahIn eTale gnAnInI kharI sevA thAy nahIn.
gnAnInA gnAnanI oLakhAN vagar, ekalA sharIranI sevA kare temAn bahu to shubhabhAv
hoy, paN tenAthI gnAnanidhAn na pragaTe. gnAnanidhAn to andaramAn jevo gnAnIe
batAvyo tevo gnAnasvarUp potAno AtmA anubhavamAn lye tyAre ja pragaTe chhe. paramaguru
paN evA ja chhe ke je andaramAn gnAnapunj–chaitanyarasane sevavAnun batAve chhe. rAganA rasathI
pAr ekalo gnAnarasano Dhagalo te AtmA chhe, tenI sanmukh thatAn bhAn thayun ke aho!
AvA anantaguNanA nidhAnathI pUro gnAnathI pUro, AnandathI pUro, shAntithI pUro–evo hun
chhun. AvA chaitanyanun bhAn thatAn temAn ja ras rahe chhe ne paranA sangano ras chhUTI jAy chhe,
rAgano ras UDI jAy chhe, ekalA
PDF/HTML Page 33 of 57
single page version
bhogave chhe.–ahA, enA anrtavedananI shI vAt! loko ene kyAthi dekhI shake?
gnAnInAn gupta chaitanyanidhAnane jagat dekhI shakatun nathI. paN jagatane dekhADavAnun shun
kAm chhe? jagat na dekhe tethI shun? hun to mArA nidhAnane mArAmAn pragaTapaNe
anubhavI ja rahyo chhun.–em dharmI nishankapaNe potAnA guptanidhAnane potAmAn bhogave
chhe, tenI rakShA kare chhe. chaitanyanA agAdh nidhAn pAse jagatanI vibhUtine te taraNAn
samAn dekhe chhe, eTale mumukShue jagatathI asang thaIne pote potAnA param
AnandanidhAnane ja sAdhavA jevun chhe; bIjA mATe kyAy rokAvA jevun nathI; bIjAnA
sange to tArun chitta chanchaL thashe ne AkuLatA thashe eTale dhyAnamAn vighna thashe. mATe
chaitanyanA Anandamay dhyAnanI siddhiarthe mumukShujIv parasang chhoDe chhe, ne guptapaNe
ekalo potAnA gnAnanI rakShA karIne svakAryane sAdhe chhe. A rIte mumukShue param
vairAgyathI, chaitanyanA sange svakAryane sAdhavun. potAne maLelA param gnAnatattvane
potAmAn barAbar sAchavavun. viparIt janonA sangathI dUr, potAmAn gUDh thaIne
gambhIr gnAnatattvamAn rahevun–jemAn koI vikalpanoy sang nathI.
gnAnI! tun tArAmAn ja bhogav. tArA amUlya gnAnanidhAnanI tun rakShA karaje.
paramatattvanA je apUrva shraddhA–gnAn–shAnti pragaTyA chhe tenI rakShA karaje eTale game
tevA prasange paN temAn viparItatA thavA na daIsh. jagat tArI vAt na mAne, khoTI
kahe, virodh kare, nindA kare, ke rogAdi koI paN pratikULatA Ave topaN tArA
shraddhA–gnAn–shAntine chhoDIsh nahIn, amUlya nidhAnanI jem tene sAchavaje. tArA
shraddhA–gnAnanI rakShAne mATe he mumukShu! sansAranA anek prakAranA rAgI–dveShI–agnAnI
jIvonA sangathI tun dUr raheje. jagatanA sange tArI AtmashAntimAn bhang paDavA daIsh
nahIn; jagatathI viraktapaNe tArA svakAryane sAdhavAmAn tatpar raheje. hun mArA
chaitanyanA nidhAnanI sanmukh pariNamyo chhun–paryAyamAn te nidhAn pragaT thayA chhe, pachhI
jagatanA kolAhalanun mAre shun kAm chhe? bahAramAn bIjAnA sanganun mAre shun prayojan
chhe? hun to mArA AtmAnI ja bhAvanAmAn UnDeUnDe UtarIne mArA svakAryane sAdhI
rahyo chhun. garIbane sonAnI khAN maLe tem mane mArA achintya chaitanyanA nidhAn
mArAmAn maLyA chhe...param
PDF/HTML Page 34 of 57
single page version
maLI chhe, tenI pAse jagatanI shI kimmat?–A rIte chaitanyasampadA pAse gnAnI
jagatane tRuNavat samajIne, AtmaArAdhanArUp svakAryane sAdhe chhe. he mumukShu! A
ja tAre avashya karavAnun kArya chhe. A rIte mumukShujIv AnandathI potAnA svakAryane
sAdhe chhe.
nIkaLe tyAre parasang thAy ne chitta vyagra rAgI–dveShI thAy, te to janma–maraNanA roganun
ja kAraN chhe. parasang eTale tenA taraphano upayog, temAn chitta chanchaL thAy chhe. mATe he
mumukShu! bahAramAn parachIj hovA chhatAn tenAthI param virakta thaIne tArA chittane andar
shAntithI bharelA chaitanyatattvamAn ja joD, ne tArA svakAryane sAdh. buddhi–vaDe eTale ke
bhedagnAnavaDe parathI AtmAne judo anubhavyo chhe–evo gnAnI mahA Anandamay
chaitanyatattvamAn pariNAmamAn joDe chhe ne AtmA sivAy AkhI duniyAthI atyant udAsIn
rahe chhe. A rIte AtmAnA sahajasvarUpane sAdhe chhe. AtmasAdhanAnA mahAn Anand pAse
jagat sAme shun jovun?
gandh paN nathI. mArun svatattva lakShamAn letAn te to anAkuL shAntarasapaNe
anubhavAy chhe; enA vedan pAse jagat ras vagaranun taraNAnsamAn bhAse chhe.
chaitanyarasano ras chAkhyo tyAn kaShAyano ras kem game? are, chaitanyatattvanA
AnandamAn ek shubhavikalpanoy bojo kyAn pAlave chhe? AnkhamAn to kaNun kadAch
rahI shake, paN chaitanyanA shAntarasamAn kaShAyano kaIyo rahI shake nahIn, shubharAganoy
kaN temAn rahI shake nahIn. AvA shAntarasanA dhAm tArA chaitanyanidhAnane he mumukShu!
tun ekalo–ekalo sAdhaje, temAn jagatanA bIjA koInI apekShA rAkhIsh nahIn.
jagatanA panthathI chaitanyanA panth nIrALA chhe. chaitanyanA sukhano mArga andar potAmAn
ja samAy chhe, potAnI pariNati potAmAn ja ekAgrapaNe paramaAnandane anubhave
chhe, Anand mATe kAI bahAr jagat sAme jovun paDatun nathI. jyAn tArA agAdh
nidhAn bharyA chhe temAn jotAn tane param gnAn–AnandanA nidhAn pragaTashe. anAdithI
PDF/HTML Page 35 of 57
single page version
amArA A apUrva nidhAn maLyA, have A nidhAn pAse jagatane ame sadA tRuNavat
dekhIe chhIe.–Am potAne potAnA nidhAnano achintya mahimA Avyo chhe; te pote
paramavairAgyathI, shAntachittathI, guptapaNe potAnA AnandanidhAnane ekalo bhogave chhe;
AnandathI svakAryane karato–karato te mokShane sAdhe chhe. sarve tIrthankarAdi purAN puruShoe A
rIte AtmAnA anubhavarUp svakArya karIne AtmAnI ArAdhanA karI, te
AtmaArAdhanAnA prasAdathI teo kevaLagnAnI thayA; ane temanA mArge ame paN
AtmaArAdhanArUp svakArya karI rahyA chhIe.
nirdoSh sukhano abhilAShI thayo te jIv shrI gnAnIguru pAse thaIne dharma prApti kare
chhe–eTale ke shIghra paramAtmatattvamAn pravesh kare chhe. shrIgurue je paramatattva batAvyun te
samajIne param pramodathI temAn pravesh kare chhe eTale ke teno anubhav kare chhe: ahA!
mArun paramAtmatattva shrIgurue mane dekhADayun. mArun A tattva prApta thatAn mArun chint
param param shAnt thayun chhe. mArun tattva svayam nitya AnandavALun chhe, achintya guNothI
shobhatun chhe ane divya gnAnavALun chhe. shrIgurue Avun ja tattva batAvyun; sharIravALun ke
rAganI kriyAvALun Atmatattva na kahyun paN tenAthI bhinna tattva gnAn ne AnandasvarUp
batAvIne temAn pravesh karavAnun kahyun.–shrIgurunA upadeshaanusAr AvA paramatattvarUpe
potAne dekhatAn ja jIv temAn pravesh kare chhe eTale ke pariNAm temAn ja magna thAy chhe.
potAnun Avun paramAtmatattva jANe ne temAn jIvanAn pariNAm na Thare em kem bane?
paramAtmatattva pote sahaj gnAn–Anand vagere anantaguNanA nirmaLabhAve pariName
chhe. AvA svatattvanI prApti–anubhUti te ja mumukShunun jarUrI kArya chhe. AnAthI
bAhya bIjI koI shubhakriyAo te kAI mokSha mATe jarUrI nathI eTale ke te kAI
mokShanun kAraN thatI nathI. mokSha mATe jarUrI kriyA eTale ke nishchay Avashyak, te to
shubhavikalpothI viparIt chhe; vikalpo to paradravyanA Ashraye chhe, ne mokShanA kAraNarUp
AvashyakakriyA to shuddha svadravyanA Ashraye chhe. Am jANIne dharmIjIv svadravyamAn
praveshIne ekalo ekalo potAnA chaitanyanidhAnane anubhave chhe. AvA anubhavavaDe
mumukShujIv mokShane sAdhe chhe, te ja tenun svakArya chhe.
PDF/HTML Page 36 of 57
single page version
parichay chhoDI, premathI AtmAno parichay karI andar teno anubhav
karavA jevun chhe. AvA anubhavamAn param shAnti pragaTe chhe ne anAdinI
ashAnti maTe chhe. AtmAnA AvA svabhAvanun shravaN–parichay–
anubhav durlabh chhe paN atyAre tenI prAptino sulabh avasar
Avyo chhe. mATe he jIv! bIjun badhun bhUlIne tun tArA shuddhasvarUpane
lakShamAn le... ne temAn vas... e ja mangal–vAstu chhe.
samyagdarshanAdi bhAvarUpe pariNamelo jIv ja sundarapaNe shobhe chhe; agnAnarUpe pariName ne
karmathI bandhAy te jIvane shobhatun nathI. jagatanA badhAy padArtho potapotAnA svarUpamAn
ekatvapaNe shobhe chhe, to jIvane dvaitapaNun–parasamayapaNun kem shobhe? te vAt trIjI
gAthAmAn kahe chhe.
nAnAmAn nAnA sUkShma vikalpamAny potApaNun mAnIne temAn ekatvapaNe varte–to jIvane te
shobhatun nathI. are bApu! kyAn tArI chaitanyajAt! ne kyAn rAganI jAt! prabhu! tArI
achintya
PDF/HTML Page 37 of 57
single page version
vikalpanI vRutti, te paN chaitanyajAtamAn shobhatI nathI, tyAn bIjA rAganI shI vAt!
chaitanyatattva ekalun pote potAnI gnAnapariNatimAn shobhe chhe; temAn nirvikalpa shAntinun
apUrva vedan chhe. te shAntimAn rAgano kraNiyo praveshe nahIn. shAntinun ghar to Avo mAro
AtmA ja chhe–ke jemAn ashAntino pravesh nathI,–AvA nijagharamAn vasye ja sAchI shAnti
chhe.
chaitanyaprabhu vikAramAn rahe e te kAI ene shobhe chhe? jagatathI judun ne rAg–dveSh–
mohathI judun je sahajasvarUpe shobhatun chaitanyatattva, te potAnA ekatvasvarUpamAn
rahIne samyagdarshan–gnAn–chAritrarUpe pariName chhe, te pariNatimAn rAgAdibhAvo
nathI. jIv pote potAnA sva–dhyeyamAn ekatArUpe pariName to temAn rAgAdi bhAvo
thatA nathI, temAn to sundar AnandanI ja utpatti chhe. AvA sundar–shAnt–shobhatA
chaitanyatattvane jaDanI sAthe ek mAnavun ke rAgavALun mAnavun te to vikhavAd chhe,
ashobhA chhe, nindanIy chhe.
ekatvamAn svasamayapaNe shobhe chhe. jene potAnA chaitanyapaNAnI khabar nathI, te rAganI
vRuttimAn ja Akho AtmA mAnIne temAn ja potAne sthApe chhe; anAdithI e rIte
agnAnathI rAgamAn ja vartato thako jIv sansAramAn dukhI thAy chhe–e tene shobhatun nathI.
have AchAryadev–shrIguru tene shuddhasvarUp batAve chhe ke he AtmA! siddha jevo tAro
shuddhaAtmA, temAn rAg kyAthi Avyo? tArun tattva rAgathI pAr ekalA chaitanyabhAvamAn
tanmayapaNe shobhatun chhe, tene lakShamAn letAn, tAro AtmA rAgathI judo thaIne samyagdarshan–
gnAn–chAritrarUpe pariNamashe, temAn tanmayapaNe vartato AtmA shobhe chhe; tenA antargat
pariNAmamAn have dukhano abhAv thaI gayo, potAnA sahajasukh vagere anant–guNanI
nirmaLatAthI have te shobhe chhe.
shobhe chhe. anant AkAsh te AkAshapaNe ja shobhe chhe, AkAsh maTIne te kadI
bIjArUpe thatun nathI; pudgal
PDF/HTML Page 38 of 57
single page version
dharmAstikAy vagere paN potapotAnA svarUpe ja shobhe chhe; jo tem na varte ne ekabIjAnA
rUpe thaI jAy to padArtha shobhe nahIn eTale ke tenA svarUpanun astitva ja na rahe,
bIjAmAn bheLaseL thaI jAy ke astitvano lop thaI jAy. e rIte jagatanAn badhA
padArtho jyAre potapotAnA nishchit svarUpamAn ja ekatvapaNe rahelA shobhe chhe, to pachhI
jIv paN potAnA chaitanyasvarUpamAn ja ekatvapaNe rahe te shobhe chhe; chaitanyasvarUp jIv
chaitanyapariNAmane badale dukhapariNAmamAn rahe ne pudgalakarmanA sangamAn rahe–evun dvaitapaNun
tene shobhatun nathI. parathI bhinna evA potAnA nishchit chaitanyasvarUpane jANIne temAn ja
ekatvabhAve pariName to to dukh na thAy, karmano sambandh na thAy, chaitanyabhAv
chaitanyapaNe chhUTo ne chhUTo ja rahe, tene bandhan thAy nahIn; eTale potAnA sahaj gnAn–
Anandamay svarUpathI te shobhe chhe. Avun shobhatun kalyAN–mangalamay nijaghar temAn vasavun
te vAstu chhe; AvA Anandamay svagharane badale rAganA dukhamay gharamAn rahevA koN jAy?
ane jaDanA gharane potAnun koN mAne? jaDathI judun, rAgathI judun Anandamay nijaghar te
ja tArun uttam raheThAN chhe, tene oLakhIne temAn vasatAn paramasukhathI AtmA shobhe chhe–te
ja sundar chhe. AvA svagharamAn AvatAn ja dukhanA dahADA dUr thAy chhe ne sukhanAn agAdh
nidhAn pragaTe chhe.
rahe chhe paN bIjArUpe kadI thatA nathI; tethI teo potAnA ekatvasvarUpe shobhe chhe; to A
jIvapadArtha paN potAnA anant jIvadharmomAn sadA antarmagna rahe, potAnA svakIy shuddha
guN–paryAyomAn svadharmane chumbIne–temAn tanmay rahIne varte, ne viruddhadharmarUpe (rAgAdi
parabhAvarUpe) na varte, temAn ja tenI shobhA chhe. chaitanyamay guN–paryAyarUp je potAnA
svadharmo temAn ja jIv shobhe chhe; parasAthe bheLaseL karavA jAy ne chetanane badale
rAgapaNe–dukhapaNe varte te jIvane shobhatun nathI.
teo ekabIjAmAn jarAy bhaLatAn nathI, sau judejudA potapotAnA svaguN–paryAyomAn ja
rahe chhe. AtmA ane sharIr anAdikALathI ekakShetre rahevA chhatAn,
PDF/HTML Page 39 of 57
single page version
sharIranA koI guN–paryAy AtmAmAn AvyA nathI. traNekALe atyant judejudA
potapotAnA svarUpamAn ja rahyA chhe. vastu potAnA svarUpamAn ja shobhe chhe.
sundar jIv, tene karmanA sambandhavALo kahevo ke vikArI kahevo te shobhatun nathI. chetanatattvane
jaDano sang shobhato nathI. AtmAne parasangavALo anubhavatAn to ashuddhatA ane
dukhano anubhav thAy chhe. AtmAnA anubhavamAn to param vItarAgIsukh ane shuddhatAno
anubhav hoy, ane te ja tene shobhe.
jevun chhe. AvA AtmAnA anubhavamAn ja mokShasukh pragaTe chhe ne sansAradukh maTe chhe.
AtmAnA AvA svabhAvanun shravaN–parichay–anubhav mahA durlabh chhe, paN atyAre tenI
prAptino sulabh avasar Avyo chhe, mATe he jIv! bIjun badhun bhUlIne tun tArA
shuddhasvarUpane lakShamAn leje.
rahe–evun ekatvapaNun to sArUn chhe, paN chaitanyatattva rAgAdi parabhAvamAn rahe evun
dvividhapaNun to jIvane kem shobhe? are jIv! tun chaitanya–Anandamay tattva, ne tane
rAgavikAr sAthe bhAIbandhI karavI kem game? tun potAnA ekatvasvabhAvamAn rahIne,
samyagdarshan–gnAn–chAritrarUpe pariNamato svasamayapaNe rahe te ja tane shobhe chhe, te
ja sundar chhe.
AchArya–dev AtmAnA alaukik vaibhavathI AtmAnun ekatvasvarUp dekhADI rahyA chhe to tun
antaramAn tArA svAnubhavathI pramAN karaje eTale tArun ekatvasvarUp tane sulabh thaI
jashe.–AvI shailithI samayasAranI rachanA chhe.
PDF/HTML Page 40 of 57
single page version
sImandhar bhagavAnanA shrImukhathI “kAradhvanimAn sAkShAt sAmbhaLelun ne jAte
chaitanyatattvanI apUrva vItarAgavArtA chhe; sarvagna paramAtmAnA alaukik panthanI A vAt
chhe. siddha jevA potAnA AtmAnI A vAt chhe. vItarAgI santoe jAte anubhavelun
AtmAnun shuddhasvarUp ahIn dekhADayun chhe. anAdisansArano ant Ave ne mokShasukhane
sAdhavAnI sharUAt thaI jAy evo A mArga chhe. tIrthankaro samavasaraNamAn je prakAshe chhe,
chaitanyasvarUp vItarAgI santo ahIn batAve chhe, mATe he jIv! param bahumAnathI,
AtmAnA premathI tun Avun svarUp tArA svAnubhavagamya karaje.
chhe. enun nAm chhe ‘AtmabhAvanA’ visheSh AvatA anke.