: ફાગણ : ર૪૯૯ આત્મધર્મ : ૧૩ :
બીજે ક્યાંય તેનું ચિત્ત ઠરતું નથી. સહજાનંદી જ્ઞાયકઆત્માની રમણતામાં મસ્ત રહેવા
સિવાય બીજી કોઈ આકાંક્ષા તેને નથી. સંસારના બાહ્ય વિષયોમાં કે પરભાવમાં તેને
ચેન પડતું નથી. જ્ઞાનસમુદ્રમાંથી આત્મજ્ઞાનનું અમૃત પીધુ તેને જ વધુ ને વધુ પીવાની
પીપાસા છે. અંતરમાં જ્ઞાન... જ્ઞાન... જ્ઞાન આનંદ... આનંદ... આનંદ જ મારું સ્વરૂપ છે,
તે જ હું છું–એવા ભણકારા વાગ્યા કરે છે. રાગ અને વિકલ્પ આવે તો તેને હંમેશાં
જ્ઞાનથી બહાર જ રાખે છે. વિકલ્પનું વેદન એને દુઃખરૂપ લાગતું હોય છે. વિકલ્પોને
પોતાનું સ્વરૂપ માનતા નથી તેથી તે વિકલ્પોથી ખસીને પોતાની શાંતચેતનાનો આશ્રય
લ્યે છે.
–બહારમાં વ્યાપાર–ધંધા વગેરે કરતા જણાય, અશુભરાગ પણ હોય, –તોપણ તે
વખતે સ્વતત્ત્વને તે બધાથી જુદા જ્ઞાયકભાવરૂપે જ જાણે છે. કુટુંબ કે સમાજની વચ્ચે
જણાય પણ તે સમાજ કે કુટુંબની સાથે આત્મહિતનો સંબંધ જરાય માનતા નથી. અરે,
પુણ્યની પણ જ્યાં રુચિ નથી ત્યાં બીજાની શી વાત! બહારમાં ભલે પુણ્યસામગ્રીના ગંજ
હોય, કે કોઈ કારણવશ મોટી પ્રતિકૂળતા આવી પડે, છતાં બંનેથી પાર અંદરની
ચૈતન્યશાંતિ છૂટતી નથી. તે જાણે છે કે જગતનો કોઈ પદાર્થ મારી શાંતિનો દાતાર કે
હણનાર નથી. મારું સુખનું વેદન મને અંતરમાંથી આવ્યું તે કોઈ સંયોગોમાં છૂટે નહિ,
કેમકે તે શાંતિનું વેદન કાંઈ બહારથી નથી આવ્યું. જેટલી બાહ્યવૃત્તિ જાય છે તેટલું દુઃખ
છે. આ રીતે દુઃખને દુઃખરૂપ જાણે છે, ને તેનાથી ભિન્ન અંતરાત્માને પકડી તેના આશ્રયે
અંતરમાં આનંદ–સુખનો સ્વાદ પણ લીધા જ કરે છે.
–આવી અપૂર્વ અંતરદશા સહિત ઉત્તમ વિચારધારા
તથા ઉત્તમ રહેણી–કરણી સમ્યગ્દ્રષ્ટિ જીવોની હોય છે...
તેમનું જીવન ધન્ય છે.
આ જીવને પોતાના શુદ્ધ ચિદ્રૂપની પ્રાપ્તિથી જે
સંતોષ થાય છે, તેવો સંતોષ આ જગતમાં કલ્પવૃક્ષ–
ચિંતામણિ–કામધેનુ–અમૃત કે ઈન્દ્રપદ વગેરે કોઈ પણ
પદાર્થની પ્રાપ્તિથી થતો નથી.