Atmadharma magazine - Ank 356
(Year 30 - Vir Nirvana Samvat 2499, A.D. 1973).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 29 of 43

background image
: ૨૬ : આત્મધર્મ જેઠ : ૨૪૯૯ :
કરે છે, જ્ઞાની પોતાના અસલી ચેતનસ્વરૂપનું વેદન કરે છે.–આવા જ્ઞાનસ્વરૂપ
જીવને ભાવવો ને તેનો અનુભવ કરવો–એવો ઉપદેશ છે. જ્ઞાનરૂપ થઈને તું
જ્ઞાનસ્વભાવને ભાવ.... તે રૂપે પરિણમીને તેને ભાવ.–આવી ભાવનાથી તને
મોક્ષસુખ થશે.
જ્ઞાનસ્વભાવ એક પ્રકારનો છે તેની સમ્યક્ અવસ્થાના મતિ–શ્રુત વગેરે પાંચ
પ્રકાર છે. આવા પાંચ પ્રકારે એક જ્ઞાનસ્વભાવને જ તું ભાવ! જ્ઞાનસ્વભાવને કોઈની
અપેક્ષા નથી, એવા નિરપેક્ષ જ્ઞાનસ્વભાવમાં દ્રષ્ટિ મુકીને તેની ભાવનાથી મતિ–શ્રુત–
કેવળજ્ઞાન પ્રગટી જાય છે. જ્ઞાયકસ્વભાવ ચૈતન્યથી ભરેલો છે–અનંત ગુણ–પર્યાયથી
ભરેલો છે, તેમાં તન્મય પરિણતિ કરીને, બહારથી જુદો પડવાથી, શરીરથી જુદો પડીને,
વિભાવથી જુદો પડીને, જ્ઞાનપદની એકની ભાવનાથી કેવળજ્ઞાન અને મુક્તિ થાય છે:–
મતિ–શ્રુત–અવધિ–મન:– કેવળ તેહ પદ એક જ ખરે,
આ જ્ઞાનપદ પરમાર્થ છે–જે પામી જીવ મુક્તિ લહે.
આવા જ્ઞાનપદની ભાવના તે તો ખરી રીતે મોક્ષની જ દાતા છે; તે
કાંઈ સ્વર્ગની દાતાર નથી, પણ અધૂરાશ રહી જાય ત્યાં વચ્ચે રાગના ફળથી સ્વર્ગ
મળે છે. જ્ઞાનસ્વરૂપની ભાવના તો મોક્ષની જ દાતાર છે.
ચૈતન્યપદમાં અનંત–અનંત આનંદની ખાણ ભરી છે, અનંતકાળ સુધી કાઢતાં–
કાઢતાં પણ તે ખૂટતી નથી; આવું અદ્ભુત ચૈતન્યસ્વરૂપ છે. આવા મારા ચૈતન્યસ્વરૂપે
હું છું ને બીજારૂપે હું નથી–આવું સ્વ–પરનું ભેદજ્ઞાન તો સાધકદશા શરૂ થઈ ત્યારથી જ
થઈ ગયું છે.–પછી તે ચૈતન્યસ્વરૂપમાં એકાગ્રતારૂપે પરિણમતા–પરિણમતા ક્ષપકશ્રેણી
માંડીને કેવળજ્ઞાન થયું ત્યારે આખા લોકાલોકને, તેના અનંતા ગુણ–પર્યાયને, અનંત
અવિભાગ પ્રતિચ્છેદોને બધાયને પ્રત્યક્ષ જાણે છે એવી તેની અદ્ભુત તાકાત છે.
ચૈતન્યસ્વરૂપની ભાવનાથી આવું અદ્ભૂત કેવળજ્ઞાન પ્રગટે છે. માટે હે જીવ! તું એક
જ્ઞાયકભાવની ભાવના કર. વસ્તુના તળિયે પહોંચીને, તેના અસલી સ્વરૂપને ગ્રહણ
કરજે, અધૂરે અટકીશ નહીં.
અહા, આવા ચૈતન્યસ્વરૂપની પ્રાપ્તિ તે જ શાસ્ત્ર પઢવા–સૂણવાનું તાત્પર્ય છે.
ભાવરહિત ગમે તેટલા શાસ્ત્રો પઢવા–સાંભળવાથી શું ફળ છે? અરે, ચૈતન્યસ્વરૂપની
જેમાં પ્રાપ્તિ ન થઈ, સમ્યક્ત્વાદિ ભાવ જેમાં ન પ્રગટ્યો એવા પઢવા–સાંભળવાથી શું
કાર્ય છે? જેનાથી ભવનો અભાવ ન થયો–તે શું કામનું? જો સ્વરૂપની પ્રાપ્તિ થઈ,