બતાવ્યા છે. અહીં સમયસારના પરિશિષ્ટમાં જ્ઞાન સાથેની ૪૭ શક્તિના પરિણમનનું
વર્ણન છે–એમાં અશુદ્ધતા ન આવે, એમાં તો જ્ઞાન સાથે વર્તતી શુદ્ધતા જ આવે.
ચૈતન્યત્વ જાગ્યું ને પોતાના સ્વભાવરૂપ પરિણમ્યું તેમાં અપાર પ્રભુતા ખીલી નીકળી
છે...દ્રવ્યસ્વભાવમાં પ્રભુતા તો બધા જીવોમાં છે, અહીં તો તે પ્રભુતા પર્યાયરૂપ પરિણમી
તેની વાત છે. ધર્મીની પર્યાયમાં કર્મની પ્રભુતા ચાલતી નથી, ધર્મીનો આત્મા પોતે
પ્રતાપવંત સ્વતંત્રતારૂપી પ્રભુતા વડે શોભી રહ્યો છે, તેનો પ્રતાપ કે તેની શોભા કોઈથી
હણી શકાય નહીં. અહા, ચૈતન્યપ્રભુની તાકાતની શી વાત? એના પ્રતાપની, એની
શોભાની શી વાત? ચૈતન્યની પ્રભુતામાં રાગ–વિકલ્પો કેવા? ચૈતન્યની અખંડ
શોભામાં રાગનું કલંક કેવું? ચૈતન્યપ્રભુ સ્વપર્યાયમાં સ્વાધીનપણે શોભે છે, તેની શોભા
માટે કોઈની પરાધીનતા નથી. સ્વાધીનપણે શુદ્ધતારૂપે પોતે પ્રભુ થઈને પરિણમે છે. તે
પરિણમનમાં કર્મ સાથે સંબંધનો અભાવ છે. અહો, આવી પ્રભુતાના સંસ્કાર આત્મામાં
નાખતાં એકવાર તારી પ્રભુતા ખીલી નીકળશે. પ્રભુત્વશક્તિ જીવમાં પારિણામિકભાવે
ત્રિકાળ છે–સહજ સ્વભાવરૂપ છે. તેનો સ્વીકાર કરનારને પર્યાયમાં તેનું વ્યક્ત
પરિણમન થવા માંડે છે એટલે ક્ષાયિકાદિભાવરૂપ પ્રભુતા પ્રગટે છે. આમ ગુણ–પર્યાયની
અલૌકિક સંધિ છે. ગુણનો સ્વીકાર કરીને પરિણમે, અને ગુણ જેવી શુદ્ધ પર્યાય ન થાય–
એમ બને નહીં. સ્વભાવના ભરોસે એની પર્યાયનું વહાણ તરવા માંડ્યું. તેનું ચૈતન્યતેજ
ખીલવા માંડ્યું...તેના ચૈતન્ય–તેજની પ્રભુતા સામે કોઈ જોઈ શકે નહિ, તેના પ્રતાપને
કોઈ હણી શકે નહીં.
આવી પ્રભુતાના સંસ્કાર પર્યાયમાં પાડ, તો અનાદિના કષાયના સંસ્કાર તારી
પર્યાયમાંથી છૂટી જશે. તારી પર્યાયમાં પ્રભુતાનો મોટો દરિયો અનંત ગુણથી ભરિયો છે,
તે સ્વાધીનપણે શોભે છે.