: અષાઢ : ૨૫૦૦ આત્મધર્મ : ૩૧ :
• સાધકદશા તે જીવની ભરયુવાનદશા છે. જેમ લોકો યુવાનદશામાં કમાઈને પછી
શાંતિથી રહે છે તેમ હે જીવ! અત્યારે આ તારે ધર્મની કમાણીનો સરસ મજાનો અવસર છે, ખૂબ
ઉદ્યમપૂર્વક તું ધર્મની કમાણી કરી છે...પછી મોક્ષમાં બેઠોબેઠો અનંતકાળ સુધી શાંતિથી તેનું
ફળ ભોગવજે.
• બે સાધર્મી ચર્ચા કરતા હતા:–
એકે પૂછયુંં–આત્મા પોતાની પર્યાયનો કર્તા છે એ વાત સાચી છે?
બીજાએ કહ્યું–હા; કર્તા–કર્મના સ્વરૂપની અપેક્ષાએ તે સત્ય છે, કે આત્મા પોતાની
પર્યાયને કરે છે. પણ અભેદઅનુભૂતિનું વર્ણન હોય ત્યારે તેમાં કર્તા–કર્મના ભેદ ન આવે; તેમાં
તો દ્રવ્ય–ગુણ–પર્યાયના એક અભેદ સત્ત્વરૂપ શુદ્ધઆત્મા જ આવે.
• પ્રશ્ન:– દુઃખપ્રસંગે કે વૈરાગ્યપ્રસંગે શું વિચારવું?
ઉત્તર:– વૈરાગ્યપ્રસંગે અને સત્સંગને પોતાના હિતનું નિમિત્ત બનાવવું તે કર્તવ્ય છે.
દેહથી આત્મા જુદો છે ને જુદો પડવાનો જ છે. પણ તેવો પ્રસંગ આવ્યા પહેલાંં, અત્યારથી જો
તેનું થોડુંક પણ લક્ષ રાખ્યું હોય તો જીવનું ઘણું હિત થાય, ને નજીવી બાબતોમાં મમતાથી
સંસારમાં જે કલેશ ઉભા થાય છે તે બધા મટી જાય, જીવનમાં કોઈ અનેરી શાંતિ અનુભવાય.
કોઈ પણ પ્રસંગે પોતાની શાંતિનું ધ્યેય મુમુક્ષુએ ચૂકવું નહીં.
દેહ અને આત્મા જુદા થવાના છે એ તો નક્કી જ છે, તો એવું કાંઈક કરીએ કે જેથી
આત્માને લાભ થાય, ને આપણું જૈનપણું શોભી ઊઠે.
* શ્રુતના શબ્દો આત્માના વાચક છે,–પણ ક્્યારે?
“ હે ચૈતન્યપ્રભુ! તારો મહિમા શું લખ્યે પાર પડે તેવો છે? ”–જોકે એકલા શબ્દોથી
પાર ન પડે....પણ–હા! સંતોએ દ્રવ્યશ્રુતમાં એનાં રહસ્યો ભર્યા છે, તે દ્રવ્યશ્રુતના વાચ્યની સંધિ
ભાવશ્રુતજ્ઞાન વડે કરે તો જીવને ચૈતન્યનો પરમ ગંભીર મહિમા અલ્પ શબ્દ દ્વારા પણ વાચ્યરૂપ
થઈ જાય છે. ‘વાચ્ય’ તરફ જ્ઞાનને લંબાવ્યા વગર એકલા વાચક શબ્દો કાંઈ કાર્યકારી નથી, તેને
ખરેખર ‘વાચક’ સંજ્ઞા પણ મળતી નથી. વાચ્ય સાથે સંધિ હોય તેને જ ‘વાચક’ કહેવાય. એટલે
ભાવશ્રુત–સાપેક્ષ દ્રવ્યશ્રુત તે જ ખરું દ્રવ્યશ્રુત છે.
* તું જ તારો સદાનો સાચો સાથીદાર
આત્મા સૌથી સુંદર મહાન વસ્તુ છે–એ પોતાની સાચી મૂડી છે, એ જ પોતાનો સાચો
સગોને સાથીદાર છે ને એ જ એક સાચો આનંદ દેનાર છે. એનું ચિંતન શાંત ભાવથી કરો.
“જીવને નથી કંઈ ધ્રુવ...
ધુ્રવ ઉપયોગ–આત્મક જીવ છે.”