Atmadharma magazine - Ank 371
(Year 31 - Vir Nirvana Samvat 2500, A.D. 1974).

< Previous Page   Next Page >


PDF/HTML Page 16 of 45

background image
: દ્વિ. ભાદ્ર : ૨૫૦૦ આત્મધર્મ : ૧૩ :
અનુગ્રહ કરવામાં સમર્થ છે. ભગવાનની વાણીની વાત અહીં ન લીધી. પણ
સીધી ભગવાનના આત્માની વાત લીધી; ભગવાનના આત્માને પ્રગટેલી
અનંતશક્તિરૂપ પરમેશ્વરતા જગત ઉપર ઉપકાર કરવા સમર્થ છે. એટલે તે
પરમેશ્વરતાને જે સમજે તેને તેવી પરમેશ્વરતા પ્રગટે, અને તેમાં ભગવાનનો ઉપકાર છે.
ભગવાન તો ત્રણલોકના જીવોને અનુગ્રહ કરવા સમર્થ છે,–એટલે જે કોઈ જીવો
ભગવાનની વીતરાગી પરમેશ્વરતાને ઓળખે છે તેને પોતાનો આત્મા સ્વસંવેદનપ્રત્યક્ષ
થઈને મોક્ષમાર્ગ પ્રગટે છે; એવો મોક્ષમાર્ગ પોતામાં પ્રગટ કરીને ધર્માત્મા કહે છે કે
અહો, અમારા ઉપર તો ભગવાનનો મહાન અનુગ્રહ છે; અમે સ્વસંવેદનથી આત્માને
પ્રત્યક્ષ કર્યો, ને ભગવાને તેમ કરવાનું જ કહ્યું, તેથી ભગવાનનો અમારા ઉપર પરમ
અનુગ્રહ થયો, આવો અનુગ્રહ કરનારા ભગવાનને નમસ્કાર કરું છું.
ભગવાન પોતે તીર્થસ્વરૂપ હોવાથી યોગીઓને તારવાને સમર્થ છે. ભગવાન
પોતે ભવથી તર્યા છે ને જે યોગીઓ નિજસ્વરૂપમાં ઉપયોગને જોડીને ભવથી તરી રહ્યા
છે તેમને તારવાને ભગવાન સમર્થ છે. સ્તુતિકાર કહે છે કે હે ભગવાન! તરવાનો ઉપાય
તો અમે કરીએ ને તમે અમને તારનારા કહેવાઓ–તેમાં તો શું નવાઈ! પરંતુ અમારા
પુરુષાર્થ કર્યા વગર તમે અમને તારી દ્યો–તો તારનારા ખરા! અમે પુરુષાર્થ કરીએ ને
અમે તરીએ–તેમાં શું આશ્ચર્ય!–એટલે કે ભગવાનને તારનારા કહેવા તે તો નિમિત્તનું
કથન છે. પોતાના સ્વરૂપમાં ઉપયોગને જોડે તેને માટે ભગવાન તારનારા છે. પણ જે
પોતાનો ઉપયોગ જિનસ્વરૂપમાં જોડતો નથી તે પોતે તરતો નથી, ને નિમિત્તપણેય
ભગવાન તેને તારનારા કહેવાતા નથી; ભગવાનને તે ઓળખતોય નથી. અહીં તો
ભગવાનની ઓળખાણપૂર્વકના નમસ્કારની વાત છે,–તેમાં પોતાની ઓળખાણ પણ
ભેગી જ છે. સૌથી પહેલાંં જ ‘સ્વસંવેદનપ્રત્યક્ષ જ્ઞાનસ્વરૂપ એવો હું’ એમ પોતાના
આત્માને પંચપરમેષ્ઠીની નાતમાં ભેળવીને શરૂઆત કરી છે.
વળી ભગવાન કેવા છે? કે ધર્મકર્તા છે; ધર્મ એટલે શુદ્ધ સ્વરૂપપરિણતિ–તેના
કર્તા છે. પોતાના આત્માની શુદ્ધપરિણતિના કર્તા છે; ને બીજા જીવોને પણ તેવી
શુદ્ધપરિણતિરૂપ ધર્મનો ઉપદેશ દીધો છે. તે ભગવાન પરમ ભટ્ટારક છે; કેવળજ્ઞાનરૂપી
સૂર્યનું તેજ જેમને ખીલી ગયું છે, તે કેવળી ભગવાનને ભટ્ટારક કહેવાય છે. વળી
ભગવાન મહાન દેવાધિદેવ છે, પરમેશ્વર છે, પરમપૂજ્ય છે; અને ‘વર્દ્ધમાન’ એવા સુંદર
નામના ધારક છે. ‘વર્દ્ધમાન’ એવું ખાસ નામ લઈને કુંદકુંદાચાર્યદેવે નમસ્કાર