: ચૈત્ર : ૨૫૦૧ આત્મધર્મ : ૪૭:
ગમે ત્યારે થાય ને આનંદ પમાડે એવું મજાનું કામ–
“સ્વાધ્યાય”
આત્મધર્મ અંક–૩૭૫ માં જે કામ શોધી કાઢવાનું પૂછેલ, તે
ઉત્તમ કામ છે ‘સ્વાધ્યાય’. તે તમે એકલા પણ કરી શકો છો;
સ્વાધ્યાય વખતે તો આપણે આપણી વહાલી જિનવાણીમાતાના
ખોળામાં બેઠા હોઈએ એવી શાંતિ થાય છે, ને આપણો થાક ઊતરી
જાય છે. આપણે એકલા હોઈએ ત્યારે ‘સ્વાધ્યાય આપણો ખાસ
સાથીદાર બની જાય છે ને આપણને આનંદ આપે છે. સ્વાધ્યાય
વખતે ‘પાનું ફરે ને શાંતિ ઝરે’ છે. જિનવાણીની સ્વાધ્યાયથી
આત્માને લાભ જ થાય છે, તેનાથી નુકશાન થતું નથી, તેથી તો
જિનવાણીને ‘હિતોપદેશી’ કહેલ છે. એક નિર્વિકલ્પધ્યાન સિવાય
સ્વાધ્યાયને સર્વોત્તમ કાર્ય ગણીને સર્વે સંતોએ તેનો ઉપદેશ કર્યો છે;
સ્વાધ્યાયને પરમ તપ કહેલ છે. દરેક મુમુક્ષુ દરરોજ સ્વાધ્યાય કરે
છે, એ તેનું પ્રિય અને નિર્દોષ કાર્ય છે. તેમાં કોઈ આરંભ કરવો
પડતો નથી; મુનિઓ પણ તે કાર્ય કરે છે; સ્વાધ્યાય રાત્રે પણ થઈ
શકે છે....અને જ્યારે તમે આ વાંચી રહ્યા છો ત્યારે તમે પણ
‘સ્વાધ્યાય’ જ કરી રહ્યા છોને?
જેમ જિનમંદિરે જવું તે દરરોજનું કર્તવ્ય છે, તેમ સ્વાધ્યાય
કરવી તે પણ તેટલું જ (અથવા તેથી પણ વધારે) ઉપયોગી
દરરોજનું કર્તવ્ય છે.
આત્મતત્ત્વનું જ્ઞાન કરવા.....સ્વાધ્યાય કરો.....સ્વાધ્યાય કરો.
મોહભાવનો નાશ કરવા.....સ્વાધ્યાય કરો....સ્વાધ્યાય કરો.
(સાક્ષી: પ્રભુ કુંદકુંદદેવની પ્રવચનસાર ગાથા ૮૬ માં)
શાસ્ત્રોવડે પ્રત્યક્ષ–આદિથી જાણતો જે અર્થને,
તસુ મોહ પામે નાશ નિશ્ચય, શાસ્ત્ર સમધ્યયનીય છે.
હે મુમુક્ષુ! કદાચ ખાધા વગર રહેજે પણ સ્વાધ્યાય વગરનો
દિવસ ગુમાવીશ મા! થોડાક જિનવચનની સ્વાધ્યાયથી પણ તને જે
શાંતિ મળશે–તે શાંતિ દુનિયામાં બીજે ક્્યાંય નહીં મળે.