આત્મા અનુભવાય છે, ને બંધભાવો તે અનુભૂતિથી જુદા રહી જાય છે. અરે જીવ!
એકવાર રાગથી ભિન્ન ચેતનાવડે આત્માને લક્ષગત તો કર, તને પૂર્વે કદી ન થઈ હોય
એવી અપૂર્વ શાંતિનું વેદન થશે....મોક્ષના ભણકાર અત્યારે જ આવી જશે.
તીર્થંકર તરીકેનો જન્મ હતો; આ જન્મમાં કેવળજ્ઞાન પ્રગટ કરીને તેમણે જગતને
મોક્ષનો માર્ગ બતાવ્યો, તેથી ભગવાનનો જન્મ તે મંગળરૂપ છે, તે કલ્યાણક તરીકે
ઉજવાય છે. આ ભવ પહેલાંં ભગવાનને આત્માનું ભાન હતું ને તીર્થંકર નામકર્મ બાંધ્યું
હતું. પછી જ્યારે ત્રિશલામાતાની કુંખે પ્રભુ સ્વર્ગમાંથી અવતર્યા ત્યારે પણ આત્માનું
ભાન તેમ જ અવધિજ્ઞાન સહિત હતા. ભગવાનનો જન્મ થતાં ઈન્દ્ર આવીને
ભગવાનના માતા–પિતાની પણ સ્તુતિ કરે છે: અહો માતા! તું જગતની માતા છો, તારા
ઉદરમાં જગતના નાથ તીર્થંકર બિરાજે છે, તેથી તું રત્નકુંખધારિણી છો. ભગવાનનું તો
બહુમાન કરે, પણ તેમના માતાનું પણ બહુમાન કરે છે. હે માતા! વીરપ્રભુ તારો તો પુત્ર
છે પણ અમારો તો પરમેશ્વર છે; તારો ભલે પુત્ર, પણ જગતનો તે તારણહાર છે.
–આમ કહીને ઈન્દ્રો માતાને નમસ્કાર કરે છે.
સાધી લીધું. આત્મામાં અનંત સામર્થ્ય છે. આત્માનો પૂર્ણ વિકાસ તો બધા અરિહંત–
કેવળીભગવંતોને હોય છે, પણ તીર્થંકરના આત્માને પવિત્રતાની સાથે પુણ્ય પણ વિશિષ્ટ
હોય છે, તેમની દિવ્યધ્વનિ વડે જગતના લાખો–કરોડો જીવો ધર્મ પામે છે. ભરતક્ષેત્રમાં
એવા તીર્થંકરના અવતારનો આજે દિવસ છે. જીવો પોતાની ચૈતન્યસંપદાને પામે અને
મુક્તિના પંથે દોરાય–એવો ઉપદેશ તીર્થંકરોની વાણીમાં હોય છે. આવા ભગવાનના
જન્મને ઈન્દ્રો પણ ઊજવે છે. અહા, જેણે અનાદિ સંસારનો અંત કર્યો ને આત્માનું
પરમાત્મપદ પ્રગટ કર્યું, સાદિ–અનંત મુક્તદશા જેમણે પ્રગટ કરી–એવા આત્માનો જન્મ
તે સફળ છે, ને તેના ઉત્સવ ઉજવવામાં આવે છે. બાકી જન્મીને જેણે આત્માનું કાંઈ કર્યું
નથી એનો જન્મોત્સવ શો? એનો જન્મ તો નિષ્ફળ છે. જન્મીને રાગાદિમાં રખડે–
એનાં તે જન્મોત્સવ શા? જન્મ તો તેના ઉજવાય કે જેણે ફરીને જન્મવાનું બંધ