PDF/HTML Page 1653 of 1906
single page version
ముముక్షుః- స్వభావ-సే హీ అమూర్తిక పదార్థ ఆత్మా, ఉసకా లక్షణ అమూర్తిక. మూర్తిక పదార్థ తో ఇన్ద్రియ గోచర హోతా హై, ఇసలియే ఉసకా జ్ఞాన భీ హోతా హై ఔర ప్రతీతి భీ ఆయే. యే అమూర్తిక పదార్థ హై, ఉసకా లక్షణ భీ అమూర్తిక హై. అభీ తో లక్షణ పకడనేమేం దేర లగతీ హై, వైసేమేం ఉస లక్షణ పర-సే లక్ష్య పర జానా ఔర వహ భీ అనుభవ పూర్వ ఐసా నక్కీ కరనా కి మైం యహీ హూఁ, యే తో బహుత కఠిన లగతా హై.
సమాధానః- వహ మూర్తిక హై, యహ అరూపీ హై. అరూపీ హై లేకిన స్వయం హీ హై. వహ రూపీ హై లేకిన పర హై. వహ తో పర పదార్థ హై. ఉసకా వర్ణ, గన్ధ, రస సబ దిఖతా హై. రూపీ-దృృశ్యమాన హోతే హైం. పరన్తు యహ జో హై వహ, భలే స్వయంకో దృశ్యమాన హోతా నహీం, పరన్తు వహ ఉసే అనుభూతిమేం ఆయే ఐసా హై. ఉసకా స్వానుభవ-వేదన వహ అలగ బాత హై, పరన్తు ఉసకా లక్షణ అరూపీ హోనే పర భీ, అరూపీ లక్షణ భీ పహచాన సకే ఐసా హై.
జైసే అన్దరమేం స్వయంకో విభావకే పరిణామ హైం, వహ విభావ పరిణామ, జైసే యహ రూపీ దృశ్యమాన హోతే హైం, వైసే విభావ పరిణామ కహీం దృశ్యమాన నహీం హోతే హైం. ఉసే వహ వేదన- సే పహచాన లేతా హై కి యహ రాగ హై ఔర యహ కలుషితతా హై ఔర యహ క్రోధ హై. ఉసకే వేదన పర-సే పహచాన సకతా హై కి యే సబ భావ కలుషితతావాలే హైం. ఐసే పహచాన సకతా హై.
వైసే స్వభావకే లక్షణకో భీ ఉసకే లక్షణ-సే పహచానా జా సకతా హై కి యహ జ్ఞాన లక్షణ హై, యహ శాన్తివాలా లక్షణ హై. యహ కలుషిత లక్షణ హై. ఉస కలుషిత లక్షణకో వహ దేఖ నహీం సకతా హై. ఉసే వేదన-సే పహచానతా హై.
ముముక్షుః- వహ అచ్ఛా న్యాయ దియా. క్యోంకి కలుషిత పరిణామ భీ అమూర్తిక హై ఔర వహ దిఖాఈ నహీం దేతే, ఫిర భీ ఉసే నక్కీ కియా జా సకతా హై.
సమాధానః- హాఁ, వహ నక్కీ కరతా హై, ఉసకే వేదన-సే నక్కీ కరతా హై. వైసే జ్ఞాన లక్షణకో భీ పహచాన సకతే హైం, అరూపీ లక్షణ హై తో భీ. జాననేకా లక్షణ, వహ స్వయం జో జాన రహా హై కి యహ రాగ హై, యహ క్రోధ హై, యహ మాయా హై, యహ లోభ హై ఐసా జైసే పహచాన సకతా హై, తో వహ పహచాననేవాలా కౌన హై? యే సబ భావ హైం, ఉసే పహచాననేవాలా, జో జాననేవాలా హై వహ కౌన హై? ఉస జాననేవాలే పర-సే, జానన లక్షణ పర-సే జాననేవాలేకో పహచాన సకతా హై కి యహ జాననేవాలా హై కౌన కి జో యహ సబ జాన లేతా హై? జానన
PDF/HTML Page 1654 of 1906
single page version
లక్షణ పర-సే వహ పదార్థకో పహచాన సకతా హై.
అరూపీ హోనే పర భీ ఉసకా లక్షణ ఐసా హై కి పహచాన సకే ఐసా హై ఔర స్వయం హీ హై, అన్య నహీం హై. వహ తో క్షణ-క్షణకే భావ పలట జాతే హైం. ఫిర భీ జాననేవాలా తో ఐసే హీ ఖడా రహతా హై. జానన లక్షణ తో జ్యోంకా త్యోం హై. ఇసలియే వహ ఉసే పహచాన లే కి యహ జాననేవాలా తో జ్యోంకా త్యోం హై, బాకీ సబ భావ తో చలే జాతే హైం. జో కలుషితతావాలే భావ వేదనమేం ఆనేవాలే హైం వహ చలే జాతే హైం. పరన్తు జాననేలవశాపలా జ్యాేంకా త్యోం రహతా హై. వహ జాననేవాలా కౌన హై? ఉసే పహచాన సకే ఐసా హై. అరూపీ హోనే పర భీ ఉసకే స్వరూపసే పహచానా జాతా హై.
ముముక్షుః- దిక్కత కహాఁ ఆతీ హై కి రాగ-ద్వేషకే పరిణామమేం ఆకులతారూప వేదనమేం ఆతే హైం ఇసలియే ఖ్యాలమేం ఆతా హై. జ్ఞాన నిర్వికల్ప హై. అతః వేదనమేం ఆతా హోనే పర భీ వేదనమేం నహీం ఆనే జైసా దిఖతా హై.
సమాధానః- వహ సూక్ష్మ ఉపయోగ నహీం కరతా హై. వహ స్థూల హై ఇసలియే స్థూల వేదనకో పకడ లేతా హై. పరన్తు యహ తో శాన్తికా లక్షణ హై, జిసమేం ఆకులతా నహీం హై, మాత్ర జాననా హీ హై. ఉసమేం కుఛ కరనా ఐసా నహీం ఆతా హై. మాత్ర విచార కరే తో వహ సూక్ష్మ హై, పరన్తు ఉసమేం మాత్ర జాననా హీ రహా కి యే సబకో జాననేవాలా కౌన హై? ఉస జానన లక్షణమేం శాన్తి భరీ హై. పరన్తు వహ సూక్ష్మ హోకర దేఖే తో ఉసే పహచాన సకతా హై. వహ స్థూలతా యుక్త హై ఇసలియే స్థూలతా-సే పహచాన లేతా హై.
ఇసమేం అన్దర గహరాఈ-సే దేఖే తో జాననేమేం ఆకులతాకా వేదన నహీం హై, పరన్తు యది దేఖే తో జాననేవాలేమేం శాన్తికా లక్షణ రహా హై కి జిసమేం ఆకులతా నహీీం హై. జిసమేం కుఛ కరనా నహీం హై, మాత్ర జాననా హై, ఐసా శాన్తికా లక్షణ, నిరాకులతా లక్షణ హై. ఉసే పహచాన సకతా హై. స్వయం సూక్ష్మ హోకర దేఖే తో పహచాన సకే ఐసా హై. లక్షణ పర- సే లక్ష్యకో పహచానే కి యహ జానన లక్షణ జో హై వహ కిసకే ఆధార-సే హై? కిసకే అస్తిత్వమేం హై? చైతన్యకే అస్తిత్వమేం. జో అస్తిత్వ అనాదిఅనన్త శాశ్వత హై కి జిసకా నాశ నహీం హోతా. ఐసా అనాదిఅనన్త అస్తిత్వ వహ చైతన్యద్రవ్య మైం హూఁ. ఔర ఉసమేం హీ సబ భరా హై. ఉసమేం అనన్త ధర్మ ఆది సబ బాదమేం నక్కీ కర సకతా హై. లక్షణ-సే యది లక్ష్యకో పహచానే తో.
ముముక్షుః- లక్షణ తో శాన్త లక్షణ యానీ నిర్వికల్పరూప-సే ఖ్యాలమేం లేనే జాతే హైం వహాఁ తో ఉససే పార లక్ష్యభూత పదార్థకో లక్ష్యమేం లేతా హూఁ, ఉతనేమేం తో ఉపయోగ (ఛూట జాతా హై). ముశ్కిల-సే రాగకో భిన్న కరే, ప్రగట జ్ఞానకా థోడా ఖ్యాల ఆయా నహీం ఆయా, ఉతనేమేం తో ఉపయోగ పలట జాతా హై.
సమాధానః- వహ ఉసే బుద్ధిపూర్వక లక్ష్యమేం లేతా హై కి యహ స్థూల లక్షణ సో మైం.
PDF/HTML Page 1655 of 1906
single page version
సూక్ష్మ లక్షణ జ్ఞానకా, వహ మైం హూఁ. ఉస తరఫ జాయ, ఉసే లక్ష్యమేం లే తో బుద్ధిపూర్వక హై. అభీ నిర్వికల్పరూప పరిణతి నహీం హై, నిర్వికల్ప స్వానుభూతి భీ నహీం హై, పరన్తు ఉసే లక్షణ- సే పహచానే-నక్కీ కరే కి జిసమేం వికల్ప నహీం హైం, మాత్ర జాననా నిరాకుల లక్షణ హై, ఉసే పహచానే. భలే హీ ఉపయోగ పలట జాయ తో భీ బారంబార గ్రహణ కరనేకా ప్రయత్న కరే. బుద్ధి-సే నక్కీ కరనే జాయ ఔర ఉపయోగ పలట జాయ తో ఉసే బారంబార నక్కీ కరనేకా ప్రయత్న కరే కి యే జో జ్ఞాన లక్షణ హై వహీ మైం హూఁ ఔర ఉసే ధారణ కరనేవాలా చైతన్య ద్రవ్య పదార్థ సో మైం హూఁ, ఇసప్రకార స్వయంకే అస్తిత్వకో నక్కీ కరనేకే లియే ప్రయత్న కరే.
నిర్వికల్ప పరిణతి తో బాదమేం హోతీ హై. పహలే తో ఉసే ప్రతీత కరతా హై కి యహ అస్తిత్వ హై సో మైం హూఁ. యహ విభావ మైం నహీం హూఁ. నిర్వికల్ప స్వానుభూతిమేం జో ఆనన్ద వేదనమేం ఆయే వహ అలగ అనుభవమేం ఆతా హై. యహాఁ జ్ఞానమేం తో మాత్ర ఉసే శాన్తి, యహ జ్ఞాన లక్షణ శాన్తివాలా హై, ఉతనా హీ ఉసే గ్రహణ హోతా హై. ఆనన్దకీ అనుభూతి తో ఉసే నిర్వికల్ప స్వానుభూతిమేం ప్రగట హోతీ హై. ఆత్మా పూరా జ్ఞాన, ఆనన్ద సాగర-సే భరా, జ్ఞాన-సే భరా హై. వహ ఉసే స్వానుభూతిమేం వేదనమేం ఆతా హై. యహ తో మాత్ర ఉసే లక్షణ-సే ప్రతీతమేం ఆతా హై. ఉపయోగ పలట జాయ తో బారంబార నక్కీ కరనేకా ప్రయత్న కరే. వహ సహజ న హో తబతక ఉసకా ప్రయత్న కరనా.
ముముక్షుః- అనుభవ హోనే-సే పహలే ఐసా సహజ హోగా?
సమాధానః- అనుభవ పూర్వ ఉసే బారంబార పలట జాతా హై తో బారంబార అభ్యాస కరే తో దృఢతా తో హో. వాస్తవిక సహజతా బాదమేం హోగీ, లేకిన ఏక దృఢతారూప హో సకతా హై.
ముముక్షుః- అపూర్వ అవసరమేం మునిపదకీ భావనా భాయీ హై. క్యోంకి సమ్యగ్దృష్టి హై ఔర ఆత్మాకో దేఖా హై. సమ్యగ్దర్శన ప్రాప్త హోనే పూర్వ జీవ ఆగే బఢతా హై, వహ అస్తిత్వకీ అవ్యక్త పక్కడ-సే ఆగే బఢతా హై? మిథ్యాదృష్టినే తో కుఛ దేఖా నహీం హై. సమ్యగ్దృష్టినే అస్తిత్వ దేఖా హై ఔర మునిపదకీ భావనా భాతే హైం. మిథ్యాదృష్టినే అస్తిత్వ నహీం దేఖా హై, తో అవ్యక్తపనే ఉసకే అస్తిత్వకే విశ్వాస-సే ఆగే బఢతా హై?
సమాధానః- హై హీ, ఐసే వహ నక్కీ కరతా హై. ఉసకే లక్షణ-సే పహచాన సకతా హై. అస్తిత్వ దేఖా నహీం హై, పరన్తు ఉసే అన్దర భావ హోతా హై కి యహ లక్షణ కిసకా హై? యహ చైతన్యకా లక్షణ హై. ఇసప్రకార మతి-శ్రుత ద్వారా నక్కీ కరనేకీ ఉసమేం వైసీ యోగ్యతా హై కి పహలే వహ నక్కీ కర సకతా హై. సహజ బాదమేం హోతా హై, పరన్తు నక్కీ తో కర సకతా హై.
ముముక్షుః- ఇస ఓర అస్తిత్వ ఔర ఇస ఓర విభావ-సే భిన్న నాస్తిత్వ, ఇసప్రకార ఆగే (బఢతా హై)?
సమాధానః- ఐసా అభ్యాస కరతా హై. అనాది కాల-సే ఉసనే బాహర-సే మునిపనా
PDF/HTML Page 1656 of 1906
single page version
లే లియా వహ అలగ బాత హై. పరన్తు జో జిజ్ఞాసాకీ భూమికామేం హై, వహ ఉసకా అభ్యాస కరతా హై. బాకీ జో కుఛ సమఝతే నహీం హై కి అంతరమేం ఆత్మాకా అస్తిత్వ హై, యే విభావ- సే భిన్న హై, ఉసకీ బాత నహీం హై. వే సబ తో క్రియామేం పడే హైం. పరన్తు జిసే రుచి హుయీ హై కి ఆత్మా కోఈ అపూర్వ చీజ హై ఔర ముక్తికా మార్గ అంతరమేం రహా హై, ఐసీ రుచి హై, జిజ్ఞాసా హై, తో వహ బారంబార అభ్యాస-సే ఆగే బఢతా హై కి యహ చైతన్యకా అస్తిత్వ భిన్న హై, విభావ భిన్న హై. చైతన్య అనన్త గుణ-సే భరా హై. ఉస ప్రకారకే అభ్యాస-సే విచార కరకే, నక్కీ కరకే ఆగే బఢతా హై.
బాకీ జో క్రియామేం పడే హైం, జిన్హేం కుఛ రుచి నహీం హై, అంతరమేం కుఛ అపూర్వతా నహీం లగీ హై, వే తో బాహర క్రియామేం పడే హైం. గురుదేవనే ఐసా మార్గ బతాయా కి అన్దర కోఈ వస్తు అలగ హై ఔర ముక్తికా మార్గ అంతరమేం హై. స్వానుభూతి అంతరమేం ప్రగట హోతీ హై. ఉసకా అభ్యాస కరకే ఆగే బఢతా హై కి మైం చైతన్య భిన్న, యహ విభావ భిన్న హై. ద్రవ్య-గుణ- పర్యాయ అనన్త మేేరేమేం హైం. మైం ఏక అఖణ్డ చైతన్య హూఁ. గుణభేద నహీం హై, సబ లక్షణభేద హై. అనేక ప్రకార-సే నక్కీ కరకే తత్త్వకా స్వరూప సమఝకర ఆగే బఢతా హై.
సమ్యగ్దర్శనకే బాద తో ఉసే ఆగే బఢనేకే లియే ఉసే మునిదశాకీ భావనా ఆతీ హై. వహ తో స్వరూపకీ దశా కైసే బఢే? స్వరూపకీ దశా బఢనే పర బాహర ఐసా నిమిత్త-నైమిత్కిక సమ్బన్ధ హై కి ఉసే మునిపనా ఆ జాతా హై. అంతరమేం చైతన్యకీ పరిణతికీ దశా కైసే ఆగే బఢే, ఐసీ భావనా హోతీ హై.
ముముక్షుః- జిజ్ఞాసుకీ భూమికామేం చాహే జితనే సవాల ఆపకో పూఛతే హైం ఔర జవాబ ఆతే హైం, ఉసమేం నవీనతా ఆతీ హో, సునతే హీ రహే, ఐసా హోతా హై. భలే హీ ప్రశ్న ఏక జాతకే హో, పరన్తు ... కుఛ కహతే హైం.
సమాధానః- ప్రశ్న ఏక జాతకే హోం, జవాబ ఉసీ జాతకే హోతే హైం.
ముముక్షుః- జవాబ తో హమేం భిన్న-భిన్న లగతే హైం. ... ఐసే జవాబ ఆతే హైం. శల్య అసంఖ్య ప్రకారకే హైం తో బహుత ప్రకారకే ...
సమాధానః- గురుదేవకే ప్రతాప-సే గుురుదేవనే సబకో అంతర దృష్టి కరవాయీ కి అంతరమేం మార్గ హై, ఔర కహీం నహీం హై. బాకీ తో సబ వ్రతకే దివస ఆయే తో బాహర-సే కుఛ హోతా హై. బాహరకే వ్రత ఔర ఉపవాస ఆది బహుత కరేం తో అపనే ధర్మ హో జాతా హై, ఐసా సబ మాననేవాలే జీవ హోతే హైం. పరన్తు గురుదేవనే అంతర దృష్టి కరవాయీ. అంతరమేం హో, ఉసకే సాథ సబ శుభ పరిణామ హోతే హైం. రుచివాలేకో భీ హోతే హైం. సమ్యగ్దర్శన హోనేకే బాద భీ శుభభావ హోతే హైం. మునిదశా హోనేకే బాద భీ పంచ మహావ్రతాది హోతే హైం. పరన్తు వహ హేయబుద్ధి-సే ఆతే హైం. అపనీ పరిణతి న్యారీ హో గయీ హై. స్వానుభూతికీ దశా ప్రగట హుయీ హై.
PDF/HTML Page 1657 of 1906
single page version
ముముక్షుః- శుభభావకీ మర్యాదా ఉసే ఖ్యాలమేం ఆ గయీ.
సమాధానః- ఖ్యాలమేం ఆ గయీ హై.
సమాధానః- ... దేవ-గురు-శాస్త్రకే సాన్నిధ్యమేం ఆత్మా కైసే ప్రగట హో? ఆత్మాకా సాన్నిధ్య కైసే ప్రగట హో, వహ కరనా హై. ఆత్మా స్వయం హీ హై. వహ కైసే గ్రహణ హో, వహ కరనే జైసా హై. బాకీ బహుత సునా హై, బహుత సాల పర్యంత. గురుదేవనే బహుత సునాయా హై ఔర బహుత దియా హై ఉసే పిఘలానా హై. బహుత సాల బీత గయే. కరనేకా ఏక హీ హై. దేవ- గురు-శాస్త్రకే సాన్నిధ్యమేం ఆత్మా కైసే గ్రహణ హో?
ముముక్షుః- .. యహీ భావనా హై. ఆప ఏకకా ఆధార హై అభీ తో.
సమాధానః- గురుదేవ మిలే, బడా ఆధార (హై). గురుదేవనే సబకో బహుత దియా హై. స్వాశ్రయ- ఆత్మాకా ఆశ్రయ (లేనా) ఔర శుభభావమేం దేవ-గురు-శాస్త్రకా ఆశ్రయ.
ముముక్షుః- బహినశ్రీ! ఆత్మా సమ్బన్ధిత ఐసీ కౌన-సీ బాత హై, జో పూర్వమేం కభీ సునీ నహీం హై ఔర జో ఆపకో అనుభవమేం ఆ గయీ హై. ఆపకే శ్రీముఖ-సే ప్రత్యక్ష సుననేకీ జిజ్ఞాసా హై.
సమాధానః- గురుదేవ సమక్ష బహుత బాతేం సుననే మిలీ హై. జీవనే అనన్త కాలమేం సునా హై వహ మాత్ర బాహ్య దృష్టి-సే హీ సునా హై. శాస్త్రమేం ఆవే, భగవానకీ వాణీమేం ఆవే, పరన్తు జీవనే అంతరమేం జో ఉసకా ఆశయ హై ఉసే గ్రహణ నహీం కియా. గురుదేవకీ వాణీమేం తో బహుత స్పష్ట ఆయా హై. అనుభవకీ బాత గురుదేవ స్పష్ట కర-కరకే కహతే థే. ముక్తికా మార్గ ఏకదమ స్పష్ట బతాతే థే. పరన్తు ఉసకా ఆశయ గ్రహణ కరనా వహ అపనే హాథకీ బాత రహతీ హై.
జీవనే బాహ్య దృష్టి-సే క్రియా-సే ధర్మ హో, ఐసా మాన లియా హై. ఇతనే శుభభావ కరేం యా బాహరకే వ్రత కరేం యా నియమ కరేం, యహ కరేం, వహ కరేం ఉసమేం-శుభభావోంమేం ధర్మ మానా హై. పరన్తు శుభభావ-సే భీ ఆత్మా భిన్న ఏక శుద్ధాత్మ తత్త్వ హై, ఉసే పహచానా నహీం హై. ఔర శుద్ధాత్మామేం సబ భరా హై. ఉసమేం జ్ఞాన, ఆనన్ద ఆది అనన్త-అనన్త శక్తియాఁ ఉసీమేం భరీ హై. ఉసకీ ఉసే అపూర్వతా నహీం లగీ హై. సునా తో కుఛ అపూర్వ హై, యహ చైతన్య వస్తు కోఈ అపూర్వ హై ఔర ఉసమేం సబ అపూర్వతా భరీ హై. ఔర గురుదేవ కహతే హైం వహ కోఈ అపూర్వ బాత కహతే హైైం, అపూర్వ ఆత్మాకీ బాత కహతే హైం. ఐసీ అపూర్వతా అన్దర-సే జో లగనీ చాహియే, వహ ఉసే లగీ నహీం హై.
ఆత్మా అపూర్వ హై, ఉసకీ బాత భీ అపూర్వ హై. ఉసకీ అపూర్వతా లగే ఔర చైతన్య స్వభావకీ అపూర్వతా లగనీ చాహియే కి ఆత్మా చైతన్య కోఈ అదభుత వస్తు ఔర అపూర్వ వస్తు హై. వహ అపూర్వతా లగే ఔర ఉస ఓర దృష్టి కరే, ఉసకా జ్ఞాన కరే ఔర ఉసమేం లీనతా కరే తో వహ ప్రగట హోతా హై.
శాస్త్రమేం ఆతా హై, అనన్త కాలమేం వహ బాత పరిచయమేం నహీం ఆయీ హై, అనుభవమేం నహీం
PDF/HTML Page 1658 of 1906
single page version
ఆయీ హై. క్యోంకి ఉసకా స్వయంనే పరిచయ నహీం కియా హై. సునా తో ఉసే ఊపర-ఊపర- సే చలీ గయీ హై. ఉసకీ జో అపూర్వతా లగనీ చాహియే వహ నహీం లగీ. ఆత్మా కోఈ అపూర్వ హై. ఉసమేం కోఈ అపూర్వతా భరీ హై ఔర వహ కోఈ అపూర్వ వస్తు హై. జగతకీ ఆశ్చర్యభూత అపూర్వ వస్తు హో తో ఆత్మా హై. ఔర ఆత్మాకీ దృష్టి కరనీ, ఆత్మాకీ పహచాన కరనీ, ఆత్మాకా జ్ఞాన అంతరమేం-సే కరనా వహ కోఈ అపూర్వ హై.
శుభభావమేం, విభావ భావమేం ఏకత్వబుద్ధి కర రహా హై, ఉసీకా అభ్యాస కియా హై. ఉసీకా పరిచయ కియా హై. పరన్తు జో ఆత్మాకీ అపూర్వతా లగనీ చాహియే (వహ నహీం లగీ). ఉససే ఆత్మా భిన్న హై. సబ వికల్పోం-సే ఆత్మా భిన్న నిర్వికల్ప తత్త్వ హై. ఉసే ఉసనే న్యారా గ్రహణ నహీం కియా హై. అంతరమేం న్యారా గ్రహణ కరే తో ఉసకీ అపూర్వతా ఉసకే అనుభవమేం ఆయే బినా నహీం రహతీ. ఆత్మా కోఈ అపూర్వ హై. ఉసకే స్వరూపమేం స్థిర హో జాయ తో వహ అపూర్వ వస్తు ప్రగట హోతీ హై. పరన్తు వహ స్థిర కబ హో? స్వయంకో యథార్థ పహచాన కరే, ఉసకీ యథార్థ ప్రతీతి హో తో ఉసమేం స్థిర హోతా హై ఔర తో ఉసమేం-సే ఉసే అపూర్వతా ప్రగట హోతీ హై.
బాహరకా సబ గ్రహణ కియా హై, పరన్తు అంతర చైతన్యకా స్వభావ గ్రహణ నహీం కియా హై. ఉసే గ్రహణ కరనా. అంతరకా వహ కోఈ అలగ పురుషార్థ కరే. ఉసనే బాహర-సే సబ ప్రయత్న కియా హై. బాహర-సే అశుభమేం-సే శుభమేం ఆయా, పరన్తు శుభ-సే భీ భిన్న మైం ఏక చైతన్య న్యారా తత్త్వ హై, ఉసే ఖ్యాలమేం నహీం లియా. ఉసే న్యారా ఖ్యాలమేం తో ఉసమేం-సే అపూర్వతా ప్రగట హో ఐసా హై. ఉసమేం శాన్తి, ఉసమేం ఆనన్ద, సబ ఉసమేం హై.
బాహ్య క్రియా సబ ఛూట జాయ తో అంతరమేం క్యా హోగా? ఇస ప్రకార అనన్త కాల-సే ప్రవృత్తికే అలావా అన్దర నివృత్తస్వరూప ఆత్మా హై, ఉస నివృత్తమేం సబ భరా హై. ఐసీ ఉసే అపూర్వతా నహీం లగతీ హై. యహ ఛూట జాయేగా తో అంతరమేం శూన్యతా (హో జాయగీ). శూన్యతా నహీం హై, అపితు అంతరమేం భరచక భరా హై, వహ ఉసే ప్రగట హోతా హై.
ముని కిసకే ఆశ్రయ-సే మునిపనా పాలేంగే? మునికో మహావ్రతకా ఆశ్రయ (నహీం హై). మహావ్రత తో బీచమేం ఆతే హైం, ఉన్హేం ఆశ్రయ తో ఆత్మాకా హై. ఆత్మా జో అపూర్వ వస్తు హై, ఉసమేం హీ ఉన్హేం శరణ లగతా హై, ఉసకా హీ ఉన్హేం ఆశ్రయ హై. వికల్ప ఛూటనే-సే వహ నిష్క్రియ నహీం హో జాతా. పరన్తు అంతరమేం-సే ఉసకీ స్వరూప పరిణతి ప్రగట హోతీ హై ఔర స్వరూపమేం జో భరా హై, వహ ఉసే ప్రగట హోతా హై.
యే సబ ఛూట జానే-సే ఉసమేం క్యా హోగా? ఐసీ ఉసే అంతరమేం-సే అపూర్వ ప్రతీతి నహీం హోతీ హై. అంతరమేం సబ భరా హై. జ్ఞానస్వరూప ఆత్మా, జ్ఞానమాత్ర ఆత్మా ఉసమేం హీ సబ భరా హై. ఔర ఉసే భిన్న గ్రహణ కరనే-సే ఉసమేం-సే ప్రగట హోతా హై. కర్తాబుద్ధికా రస, బాహ్య ప్రవృత్తికా రస, అంతరమేం-సే ఉసే ఛూటతా నహీం హై, కహీం న కహీం మీఠాస రహ జాతీ హై. పరన్తు ఉన సబ-సే న్యారా కోఈ కర్తా-క్రియా-కర్మకా రస నహీం, కోఈ ప్రవృత్తికా రస నహీం,
PDF/HTML Page 1659 of 1906
single page version
అన్దర చైతన్య ఏక స్వరూప ఆత్మా హై, ఉసమేం స్థిర హో జానా. ఉసకీ ప్రతీత, ఉసకా జ్ఞాన, ఉసకీ ఉసే యది అపూర్వతా లగే తో ఉసమేం-సే ప్రగట హుఏ బినా నహీం రహతా. అంతరమేం జానే-సే ఉసకీ స్వభావ పరిణతి-స్వభావ క్రియా ప్రగట హోతీ హై. పరన్తు బాహ్యకీ ప్రవృత్తికా ఔర బాహ్య వికల్ప ప్రవృత్తికా ఉసే రస లగ గయా హై. ఉసమేం ఏకత్వబుద్ధి హో గయీ హై, ఉసమేం-సే వహ ఛూట నహీం సకతా హై. కర్తాబుద్ధిమేం-సే జ్ఞాయక హోనా, జ్ఞాయకతా-జ్ఞాయకరూప పరిణమన కరనా, వహ ఉసే పురుషార్థ కరకే సహజరూప కరనా ముశ్కిల హో గయా హై.
సమాధానః- ... అనుభూతికో (గురుదేవనే) స్పష్ట కరకే బతా దియా హై. సమయసారమేం విభిన్న ప్రకార-సే ముక్తికా మార్గ ప్రకాశిత కియా హై. ఆచార్యదేవ కహతే హైం, ముఝే అంతరమేం-సే వైభవ ప్రగట హుఆ హై, భగవానకే పాస-సే, గురుకే పాససే, వహ మైం సబకో కహతా హూఁ. విభిన్న ప్రకార-సే (కహా), గురుదేవనే ఉసే స్పష్ట కియా. నహీం తో కోఈ సమయసారకో సమఝతా నహీం థా. జ్ఞాయక హో జా. భేదజ్ఞాన ప్రగట కర. అబద్ధస్పృష్టమేం తూ అకేలే ఆత్మాకో గ్రహణ కర. ఇస ప్రకార విభిన్న ప్రకార-సే ముక్తికా మార్గ, స్వానుభూతికా మార్గ ఆచార్యదేవనే కహా ఔర గురుదేవనే స్పష్టి కియా.