mumukShu- akhaNDa kis prakAr-se AtmAko jAnanA? kyonki khaNDa khaNDa ho gayA to gnAn gnAn nahIn hotA.
samAdhAna- vAstavamen khaNDa khaNDa nahIn huA hai. khaNDa to kShayopasham gnAn hai. to kram-kram-se jAnatA hai. vAstavikamen khaNDa huA hI nahIn hai. padArtha to akhaNDa shAshvat hai, akhaNDa hai. isaliye akhaNDako akhaNDa jAn lenA. aur khaNDa to usakA kShayopasham gnAn kram-kramase jAnatA hai. isaliye khaNDa dikhanemen AtA hai. vAstavamen ek gnAn par dRuShTi rakhe ki main gnAyak jAnanevAlA hUn. isako jAnA, isako jAnA, isako jAnA aise nahIn, parantu main jAnanevAlA svatasiddha gnAyak hUn. vah akhaNDa hI hai. akhaNDa svabhAv hai usakA. bhed-bhed, vAstavikamen bhed huA hI nahIn hai. anAdiananta dravyakA bhed hotA hI nahIn hai. vAstavik bhed nahIn hai. khaNDa to kShayopashamagnAnake kAraN khaNDa huA hai.
mumukShu- svaparaprakAshak vah kab kahanemen Aye? use svaparaprakAshakakA anubhav ho? kis kakShAmen? aur svaparaprakAshakakA samay (kyA hai)? ek hI samayamen svako jAnatA hai, tabhI parako jAnatA hai? athavA kaise jAnatA hai?
samAdhAna- svaparaprakAshak usakA svabhAv hI hai. kab kyA? svaparaprakAshak usakA svabhAv hai. sva aur par donon sAthamen hI jAnatA hai, usamen kram nahIn paDatA. agnAnI parako jAnatA hai, svako nahIn jAnatA hai. gnAnadashA honeke bAd svaparaprakAshakapanA hai. aur pratyakSha svaparaprakAshak kevalagnAnI hain.
jise svabhAvakI astikA gnAn huA, vibhAv meremen nahIn hai, aisA donon gnAn use sAthamen vartatA hai. to vah svaparaprakAshakapanA hai. svaparaprakAshak usakA svabhAv hai. vah svAnubhUtimen jAtA hai tab par-or upayog nahIn hai, isaliye svAnubhUtikA vedan hai. bAhar upayog Aye tab donon jAnatA hai. svako jAnatA hai, parako jAnatA hai. pariNati usakI svaparaprakAshak rahatI hai, gnAnadashA honeke bAda. upayog ek taraph rahatA hai. chhadmasthakA upayog kram-kramase hotA hai. kevalagnAnI ekasAth svaparaprakAshak hai. bAkI samyagdRuShTignakI pariNati svaparaprakAshak rahatI hai.