150
svayam anAdiananta shAshva dravya hai. usamen kShayopasham bhAv, sab adhUrI-pUrNa paryAyen, vah sab paryAy apanemen (hotI hai). anAdiananta apanA svabhAv nahIn hai isaliye use koI apekShA-se bhinna kahanemen AtA hai. parantu vah sarvathA bhinna aise nahIn hai.
mumukShu- dravyamen to rAg aur vibhAv, ashuddhi-se bhinna, ...?
samAdhAna- hAn, ashuddhi-se bhinna. dravyadRuShTi kare, apane svabhAvako grahaN kare, vahAn shAshvat dravyako grahaN karatA hai. isaliye usamen guNabhed, paryAyabhed sab usamen-se nikal jAtA hai. parantu gnAnamen vah samajhatA hai ki ye guNakA bhed, lakShaNabhed (hai). paryAy jo pragaT ho vah mere svabhAvakI paryAy hai. aise gnAnamen grahaN karatA hai.RudRuShTimen usake guNabhed par vah aTakatA nahIn. dRuShTi ek shAshvat dravyako grahaN karatA hai. grahaN kare to usamen-se pragaT ho. jo usamen svabhAv hai, vah svabhAv paryAy pragaT hotI hai.
mumukShu- ..
samAdhAna- hAn. main ashuddhi-se bhinna shuddhAtmA hUn. shAshvat dravya hUn.
mumukShu- shlok AtA hai, "tatprati prIti chitten, vArtApi hi shrutA'. vah bhI sanskArakI hI bAt hai? ruchipUrvak "tatprati prIti chitten, vArtApi hi shrutA'. bhagavAn AtmAkI bAt prItipUrvak, ruchipUrvak sune to bhAvi nirvAN bhAjana. bAt sunI ho vah sanskArakI bAt hai?
samAdhAna- bhAvi nirvAN bhAjana. sanskAr nahIn, antaramen aisI ruchi yadi pragaT kI ho, antaramen aisI ruchi ho to bhAvi (nirvAN bhAjan hai). tatprati prIti chittena. antarakI prIti, antarakI rUchipUrvak yadi vah grahaN kI ho, usamen sanskAr samA jAte hain.
sanskArakA matalab vah hai ki svayamko jis prakArakI ruchi hai, us ruchikI andar dRuDhatA honI, us taraph apanA jhukAv honA, jo ruchi hai us jAtakA, vah ruchikA sanskAr hai. vah sanskAr apekShA-se. ruchi, gaharI ruchi hai us ruchike andar ekadam jamAvaT ho jAnA, vah sanskAr hI hai.
mumukShu- vahAn to aisA kahA na, nishchitam bhAvi nirvAN bhAjana. niyam-se vah bhaviShyamen muktikA bhAjan hotA hai.
samAdhAna- muktikA bhAjan hotA hai.
mumukShu- sanskAramen bhI utanA bal ho to..
samAdhAna- sanskAramen ruchi sAthamen A jAtI hai. sanskAr arthAt ruchi. antarakI gaharI ruchipUrvakake jo sanskAr hain, sanskAr usIkA nAm hai ki jo sanskAr antaramen aisI gaharI ruchipUrvakake ho ki jo sanskAr phir jAye hI nahIn. sanskAr nirarthak na jAy, aise sanskAra. aise ruchipUrvakakA ho to bhAvi nirvAN bhAjan hai. yathArtha kAraNarUp hotA hai.