162 jAnatA hai. bhUtakAl ananta vyatIt huA, jo paryAyen abhI vyatIt ho gayI, un sab paryAyonko jAnatA hai. vartamAnako jAnatA hai, bhaviShyamen kyA hogA use jAnatA hai. aisI gnAnakI ananta-ananta shakti hai. bhUt, vartamAn, bhaviShyako jAnanekI. vah itanA hI jAne to usakI shaktikI maryAdA A gayI. isaliye gnAn ananta jAne aisA usakA svabhAv hai. isaliye donon apekShAen samajhanI hai. vyavahAr hai, lekin vyavahAr koI vastu hI nahIn hai, aisA usakA artha nahIn hai. nishchay-vyavahArakI sandhi kaise hai, vah bhI samajhAte hain.
mumukShu- nishchay-vyavahArakI sandhikA matalab? samAdhAna- dravyadRuShTikI apekShAse sab shuddha hai, bhedabhAvakI apekShAse sab gauN ho jAtA hai. parantu usamen gnAyak svayam gnAyak hai. lekin usamen paryAyamen ashuddhatA nahIn hai, aisA nahIn hai. aur gnAn, darshan, chAritra aise guN lakShaNabhedase hain, vastubhedase nahIn hai. yah sab, usake bhed kaise hain, usakI paryAy kaise hai, usamen gney-gnAyakakA sambandha kaise hai aur kaise nahIn hai? yah sab samajhanA hai. (yah) nishchay-vyavahArakI sandhi (hai).