8
samādhānaḥ- ... ātmā bhinna hai aur śarīr bhinna hai. vibhāvasvabhāv apanā nahīṁ hai. unase bhinna ātmā hai. usase bhedajñān karanā aur ātmāko grahaṇ karanā. ... ātmākā lakṣaṇ pahacānakar usakī śraddhā-pratīt aur usameṁ līnatā karanā vahī muktikā mārga hai. bāharameṁ kriyā aur śubhabhāv to puṇyabandhakā kāraṇ hai. bīcameṁ ātā hai to puṇyabandha hotā hai, bhavakā abhāv nahīṁ hotā. devalok hotā hai. bhavakā abhāv to śuddhātmāko pīchānane-se hotā hai. śuddhātmākī śraddhā, usakā jñān, usameṁ līnatā aur svānubhūti karane-se muktikā mārga pragaṭ hotā hai. janma-maraṇ ṭālanekā vahī upāy hai.
janma-maraṇ karate-karate anek duḥkh saṁsārameṁ (bhoge). bhītarameṁ ātmākā svabhāv grahaṇ karanā cāhiye. vah karane lāyak hai. aur sab to tuccha hai. sarvasva sārarūp to ātmā hī hai. vahī kalyāṇasvarūp hai, vahī maṁgalasvarūp hai. aur jīvanameṁ sarvasva sārarūp ātma padārtha hai. usake liye vāṁcan, vicār sab ātmāko pahacānaneke liye karanā cāhiye.
mumukṣuḥ- samyagdarśan kaise karanā?
samādhānaḥ- vah bhī bhedajñān karane-se hotā hai. jo dev-guru-śāstrane jo mārga batāyā hai, vah mārga grahaṇ karake ātmāko pahacānanā. jaisā bhagavānakā svarūp hai, vaisā apanā svarūp hai. bhagavānake dravya-guṇ-paryāyako pīchānatā hai, vah apaneko pīchānatā hai. apaneko pīchānatā hai, vah bhagavānako pīchānatā hai. apane dravya-guṇ-paryāyako pīchānanā. maiṁ dravya anādiananta śāśvat hū̃n. usameṁ śuddhatā bharī hai. ananta kāl gayā to bhī usameṁ- mūl padārthameṁ aśuddhatā huyī nahīṁ, paryāyameṁ aśuddhatā hai. isaliye merā ātmasvabhāv anādiananta śuddha hai. isameṁ ananta guṇ haiṁ. usakī paryāyameṁ aśuddhatā hai to usakā bhedajñān karake aur maiṁ śuddhātmā hūn̐, usakī dr̥ṣṭi-pratīt karake vibhāv-se alag honā. usakā bhedajñān karake śuddhātmākī paryāy pragaṭ karanā. bāraṁbār usakī lagan, mahimā lagānā. vahī jīvanakā kartavya hai.
ātmā anādiananta śuddha hai. usameṁ koī aśuddhatā bhītarameṁ nahīṁ āyī. paryāyameṁ aśuddhatā huyī hai. jaise pānī svabhāv-se śītal hai. agnike nimitta-se usakī uṣṇatā