192
mumukṣuḥ- gurudevako koī bār pravacan dete samay mānoṁkī nirvikalpa daśā ho gayī ho, to ham jo bāhar pravacanameṁ baiṭhe hoṁ, unheṁ khyāl ā sakatā hai?
samādhānaḥ- ā sake aur na bhī ā sake, donoṁ bāt haiṁ. dekhanevālā cāhiye. apanī vaisī dr̥ṣṭi ho to mālūm paḍe, nahīṁ to nahīṁ.
mumukṣuḥ- aise dikhāv par-se to khyāl na āye na?
samādhānaḥ- apanī aisī dekhanekī śakti cāhiye na.
mumukṣuḥ- bāharameṁ kuch khyāl ā sakatā hai?
samādhānaḥ- jo dekh sake vah dekh sakatā hai, sab nahīṁ dekh sakate. usakī parīkṣak śakti honī cāhiye.
mumukṣuḥ- bīcameṁ thoḍā samayakā aṁtar rahatā hogā?
samādhānaḥ- paḍe, lekin bāhar pakaḍanā muśkil paḍe. ek ādamī kuch kām karatā ho, to kām karate vakta usake vicāroṁkā pariṇaman kahān̐ calā jātā hai. hāthakī kriyā kahīṁ calatī hai, to bāharakā manuṣya kahīṁ pakaḍ nahīṁ sakatā ki usake vicārakī pariṇati kahān̐ jātī hai. ek ādamī kisīke sāth bātacīt karatā ho, dhīre-dhīre śānti- se karatā ho, usakī pariṇati kahān̐ jātī ho vah bāharakā manuṣya pakaḍ nahīṁ sakatā. vah to sthūl vibhāvakī pariṇatimeṁ bhī aisā hotā hai. koī kām karatā ho, kuch karatā ho aur usake vicār kahīṁ calate haiṁ aur kām kuch hotā ho.
mumukṣuḥ- dr̥ṣṭānta to barābar hai. us prakār vāṁcan karate-karate unake pariṇām ho jāy to khyālameṁ na āye.
samādhānaḥ- aisī pariṇati pakaḍanī muśkil hai. yogakī kriyāmeṁ kuch dikhe to mālūm paḍe, nahīṁ to pakaḍanā muśkil paḍe.
mumukṣuḥ- yogakī kriyāmeṁ kuch pharka to paḍatā hogā.
samādhānaḥ- dekhanevālekī dr̥ṣṭi par (nirbhar karatā) hai.
mumukṣuḥ- mātājī! vāṇīmeṁ kuch pheraphār hotā hai?
samādhānaḥ- vāṇīkī sandhi calatī hai.