296
samādhānaḥ- ... ananta kāl-se bāhya kriyāmeṁ sab mān baiṭhā hai, parantu bāharameṁ- se, koī vibhāvameṁ-se vah svabhāv nahīṁ ātā hai. parantu svabhāvameṁ-se svabhāv ātā hai. isaliye usakā bhedajñān kare ki vibhāvabhāv merā svabhāv nahīṁ hai, maiṁ usase bhinna hū̃n. aisī aṁtarameṁ bhinna śraddhā-pratīti kare, usakā jñān kare aur us rūp pariṇati kare to pragaṭ ho.
use karaneke liye usakī lagan, usakī mahimā, sab vahī karanekā hai. us jātakā vicār, vāṁcan, vah jabatak na ho tabatak śāstrakā abhyās kare, vāṁcan kare, laganī, mahimā kare. gurudevane kahā hai usī mārga par jānā hai. usakī apūrvatā laganī cāhiye, aṁtarameṁ usakī mahimā laganī cāhiye. ye sab bāhar kuch apūrva nahīṁ hai. ananta kalameṁ sab kiyā, parantu ek ātmākā svarūp nahīṁ jānā hai. bāharameṁ use sab apūrvatā lagī, bāharakī apūrvatā vah apūrvatā nahīṁ hai. aṁtarakī apūrva vastu aṁtarameṁ hai. bāharameṁṁ kuch navīnatā hai hī nahīṁ. bāharakī jo mahimā lagatī hai, vah chūṭakar aṁtarakī mahimā honī cāhiye.
..svabhāvameṁ-se pragaṭ hotā hai, cāritra apanemeṁ-se pragaṭ hotā hai, sab apanemeṁ- se hī pragaṭ hotā hai. suvarṇameṁ-se suuvarṇake hī gahane hote haiṁ, holemeṁ-se lohekā hotā hai. vaise svabhāvameṁ-se hī svabhāv pragaṭ hotā hai. use bāharameṁ dev-guru-śāstra nimitta hote haiṁ. parantu upādān svayaṁko taiyār karanā hai. ananta kālameṁ jīvane dharma sunā nahīṁ hai aur sunānavāle jinendra dev, guru mile aur yadi apūrvatā lage to aṁtarameṁ use deśanālabdhi hotī hai. aisā nimitta-upādākā sambandha hai. parantu karanekā svayaṁko hai. karanā svayaṁ, aṁtarameṁ svayaṁko puruṣārtha karanā hai.
mumukṣuḥ- andar-se use jijñāsā jāgr̥t honī cāhiye.
samādhānaḥ- andar svayaṁko laganā cāhiye ki mujhe karanā hī hai. bhavakā abhāv kaise ho? aisā svayaṁko laganā cāhiye to ho. use bāharameṁ kahīṁ sukh lage nahīṁ, śānti lage nahīṁ, śānti andarameṁ-se kaise pragaṭ ho? usakī jijñāsā jāganī cāhiye.
mahimā karanī, laganī karanī, vicār karanā, vāṁcan karanā, śāstra abhyās (karanā),