196
mumukShuH- sa.nskAr kuCh aise hai.n ki bAharakA ekadam nahI.n ChUTatA hai. anAdi kAlakA sa.nskAr hai.
samAdhAnaH- anAdi kAlakA sa.nskAr hai. us pravAhame.n chalA jAtA hai.
mumukShuH- .. banA detA hai to phir udharame.n...
samAdhAnaH- to bhI bAra.nbAr-bAra.nbAr vichAr, tattva chintavan aisA karanA chAhiye. bAra.nbAr, merI a.ntarame.n dR^iShTi kaise Ave? kaise Ave? aisI bhAvanA, lagan rakhanI chAhiye aur bAra.nbAr-bAra.nbAr puruShArtha karanA chAhiye. nahI.n hotA hai to bAr-bAr puruShArtha karanA chAhiye.
mumukShuH- kis bAtakA puruShArtha kare.n, mAtA?
samAdhAnaH- mai.n chaitanya j~nAyak hU.N, mai.n chaitanyadravya hU.N. ye sab mai.n nahI.n hU.N. aise a.ntarakI dR^iShTi karanA chAhiye. chaitanyadravya hU.N, vah vichArase ThIk, parantu usakA svabhAv grahaN karake use grahaN karanA chAhiye. bAra.nbAr prayatna karanA chAhiye. sthUl upayog bAhar jAtA hai to upayogako sUkShma karake, mai.n chaitanya hU.N, aise grahaN karanA chAhiye. chaitanya jo jAnanevAlA j~nAyak hai vah mai.n hU.N. aisA bAra.nbAr puruShArtha karanA chAhiye.
mumukShuH- ek to j~nAnakA puruShArtha aur ruchikA puruShArtha. j~nAnakA puruShArtha svakI or upayog lagAnA. usame.n mukhyatA kisakI hai?
samAdhAnaH- sva-or j~nAyakako grahaN karanA. ruchi j~nAyakakI.. j~nAyak.. j~nAyak mai.n hU.N, vah j~nAnakA puruShArtha huA. j~nAyakako grahaN karanA. usame.n ruchi binA grahaN hotA nahI.n. svabhAvako pahichAne binA bhI grahaN hotA nahI.n. isaliye usame.n j~nAn sAthame.n.n A gayA. ye j~nAnalakShaN so mai.n hU.N. ye vibhAvalakShaN mai.n nahI.n hU.N. ye j~nAyakakA lakShaN jo hai vah mai.n hU.N. aisI sUkShma praj~nAChainI taiyAr karanI vah j~nAn hai. j~nAyakakI or j~nAn muDatA hai, ruchi muDatI hai, usakI pariNati us or moDanI.
mumukShuH- usame.n mukhya-gauN kuCh nahI.n hai? ruchikA puruShArtha yA j~nAnakA puruShArtha.
samAdhAnaH- jisakI ruchi tIvra ho use j~nAn sAthame.n A jAtA hai, usake sAth usakI ekAgratA bhI A jAtI hai. usakI ruchi joradAr ho to sAthame.n A jAtA hai. ruchi manda-manda kAm karatI ho to upayog bAhar chalatA rahatA hai.
mumukShuH- upayog bhI vikalpa hI hai?
samAdhAnaH- upayogake sAth vikalpa rahatA hai. upayog vah vikalpa hai aisA nahI.n, upayogake sAth-sAth vikalpa Ate hai.n, isaliye vah vikalpAtmak upayog kahaneme.n AtA hai. upayog to nirvikalpa bhI hotA hai. vikalpa ChUTakar jo upayog svabhAv jAy, j~nAyak svabhAvako grahaN karake usame.n lInatA kare, bhedaj~nAn kare aur upayog svame.n sthir ho