mumukShuH- akhaNDa kis prakAr-se AtmAko jAnanA? kyo.nki khaNDa khaNDa ho gayA to j~nAn j~nAn nahI.n hotA.
samAdhAnaH- vAstavame.n khaNDa khaNDa nahI.n huA hai. khaNDa to kShayopasham j~nAn hai. to kram-kram-se jAnatA hai. vAstavikame.n khaNDa huA hI nahI.n hai. padArtha to akhaNDa shAshvat hai, akhaNDa hai. isaliye akhaNDako akhaNDa jAn lenA. aur khaNDa to usakA kShayopasham j~nAn kram-kramase jAnatA hai. isaliye khaNDa dikhaneme.n AtA hai. vAstavame.n ek j~nAn par dR^iShTi rakhe ki mai.n j~nAyak jAnanevAlA hU.N. isako jAnA, isako jAnA, isako jAnA aise nahI.n, parantu mai.n jAnanevAlA svataHsiddha j~nAyak hU.N. vah akhaNDa hI hai. akhaNDa svabhAv hai usakA. bhed-bhed, vAstavikame.n bhed huA hI nahI.n hai. anAdiananta dravyakA bhed hotA hI nahI.n hai. vAstavik bhed nahI.n hai. khaNDa to kShayopashamaj~nAnake kAraN khaNDa huA hai.
mumukShuH- svaparaprakAshak vah kab kahaneme.n Aye? use svaparaprakAshakakA anubhav ho? kis kakShAme.n? aur svaparaprakAshakakA samay (kyA hai)? ek hI samayame.n svako jAnatA hai, tabhI parako jAnatA hai? athavA kaise jAnatA hai?
samAdhAnaH- svaparaprakAshak usakA svabhAv hI hai. kab kyA? svaparaprakAshak usakA svabhAv hai. sva aur par dono.n sAthame.n hI jAnatA hai, usame.n kram nahI.n paDatA. aj~nAnI parako jAnatA hai, svako nahI.n jAnatA hai. j~nAnadashA honeke bAd svaparaprakAshakapanA hai. aur pratyakSha svaparaprakAshak kevalaj~nAnI hai.n.
jise svabhAvakI astikA j~nAn huA, vibhAv mereme.n nahI.n hai, aisA dono.n j~nAn use sAthame.n vartatA hai. to vah svaparaprakAshakapanA hai. svaparaprakAshak usakA svabhAv hai. vah svAnubhUtime.n jAtA hai tab par-or upayog nahI.n hai, isaliye svAnubhUtikA vedan hai. bAhar upayog Aye tab dono.n jAnatA hai. svako jAnatA hai, parako jAnatA hai. pariNati usakI svaparaprakAshak rahatI hai, j~nAnadashA honeke bAda. upayog ek taraph rahatA hai. ChadmasthakA upayog kram-kramase hotA hai. kevalaj~nAnI ekasAth svaparaprakAshak hai. bAkI samyagdR^iShTij~nakI pariNati svaparaprakAshak rahatI hai.