102 rUpI vastukI madadakI AvashyakatA nahI.n hai. bIchame.n nimitta hotA hai utanA. bAkI svaya.n usake lakShaN-se jAn sakatA hai. dev-guru-shAstrakA nimitta hotA hai, parantu upAdAn svaya.n taiyAr karake jAne to svaya.n apaneko j~nAn dvArA j~nAyak j~nAt hotA hai.
mumukShuH- vikalpa dvArA nahI.n?
samAdhAnaH- vikalpa-se j~nAt nahI.n hotA. vikalpa bIchame.n AtA hai, parantu vikalpa- se j~nAt nahI.n hotA, j~nAyak j~nAn-se j~nAt hotA hai.
mumukShuH- salAh denevAlA mithyAdR^iShTi hai use rAgakA hI svabhAv vartatA hai, j~nAyakakA j~nAn nahI.n vartatA, to usakA kaise karanA?
samAdhAnaH- nahI.n vartatA hai use prayatna karake jAnanA chAhiye. rAgakA j~nAn usase bhinna hokar, puruShArtha karake svaya.n svasanmukh dishA badalanI chAhiye, to j~nAt hotA hai. anAdikA jo abhyAs hai usame.n chalA jAtA hai. a.ntarame.n dekhatA nahI.n, isaliye mAtra rAgakA j~nAn vartatA hai. sva taraph upayog karake sva taraph muDanA chAhiye, to j~nAt ho. usakI dishA badalanI chAhiye, use palaTanA chAhiye to j~nAt ho.
dishA badalatA nahI.n hai, ek hI dishAme.n chalA jAtA hai. use palaTanA chAhiye. mArga par chalatA huA manuShya UlaTI dishAme.n chalatA ho, vah palaTe to dUsarI dishAme.n muD sakatA hai. gurudevane to bahut batAyA hai. kaun-sI dishA, kis or muDanA vah batAyA, parantu muDanA apane hAthakI bAt hai.
mumukShuH- koI AsAn tarIkA batAIye na.
samAdhAnaH- vah AsAn hI hai. AsAname.n AsAn vah-j~nAn lakShaN-se AtmAko pahachAnanA. vah saral-se saral hai. usame.n bAharakA kuCh karanA nahI.n hotA, yA usame.n kuCh bAhar-se kaShTa karanA yA dUsarA kuCh nahI.n AtA. tere svasanmukh upayog karake, sUkShma dR^iShTi karake a.ntarakI laganI aur mahimA lagAkar tU a.ntarame.n jA. a.ntarame.n dekh, usakA bhedaj~nAn kar ki yah bhinna hai, rAg bhinna aur j~nAn bhinna hai. aisA bhedaj~nAn kar, a.ntar-se nyArA ho jA, vah saral-se saral upAy hai. usakI lagan lagA, mahimA lagA, vah sab kara. vah saral upAy hai.
bAharakA sab hai vah use saral lagA hai. vah to par padArtha hai. use apanA karaneke liye prayatna kiyA to bhI vah apane hote nahI.n. us sarva upAy niShphal hai. vah use saral lagatA hai vah durlabh hai, aur yah apanA saral hai vah use durlabh ho gayA hai.
mumukShuH- ..
samAdhAnaH- jAnanevAlA hai. aisA pUrA jAnanevAlA mai.n hU.N. jo jANakatattva hai pUrA jAnan svabhAv-se bharA hai. jisame.n nahI.n jAnanA aisA kuCh nahI.n hai. aisA jAnanevAlA