൧൪൬ ബാത ഹൈ. പുരുഷാര്ഥ ഔര പ്രതീതമേം ഥോഡാ അംതര രഹ ജാതാ ഹൈ. ജിസേ പ്രതീതി ഹോ-സമ്യഗ്ദര്ശന ഹോ ഔര തുരന്ത ചാരിത്ര ഹോ ജായ ഐസാ നഹീം ബനതാ. പരന്തു പ്രതീതി ഹോ ഉസകാ അമു കാര്യ തോ ആതാ ഹീ ഹൈ. ജിസകീ യഥാര്ഥ പ്രതീതി ഹുയീ, ഉസേ അമുക ഭേദജ്ഞാനകീ ധാരാ നിര്വികല്പ ദശാ തോ പ്രഗട ഹുയീ ഹൈ, പരന്തു ഉസകീ ലീനതാമേം ദേര ലഗതീ ഹൈ.
മുമുക്ഷുഃ- സന്മുഖ ജോ കഹനേമേം ആതാ ഹൈ കി യഹ സന്മുഖ ഹുആ ഹൈ. സന്മുഖതാ ഔര പ്രതീതമേം ക്യാ ഫര്ക ഹൈ? ഇസേ പ്രതീതി ഹൈ ഔര ഇസ സന്മുഖതാ ഹൈ.
സമാധാനഃ- പ്രതീത തോ യഥാര്ഥ പ്രതീതി. സഹജ ഭേദജ്ഞാനകീ ധാരാ പ്രഗട ഹോ ഗയീ വഹ പ്രതീതി. സ്വസന്മുഖ ഹുആ ഉസമേം അമുക ജാതകീ രുചി ഹൈ. ഉസേ അഭീ യഥാര്ഥ പ്രതീതി നഹീം ഹുയീ ഹൈ.
മുമുക്ഷുഃ- കിസകേ സന്മുഖ ഹുആ ഹൈ, ഉസേ മാലൂമ ഹൈ?
സമാധാനഃ- ആത്മാകേ സന്മുഖ ഹുആ ഹൈ.
മുമുക്ഷുഃ- സന്മുഖ മാനേ ക്യാ?
സമാധാനഃ- സന്മുഖ അര്ഥാത ആത്മാ തരഫ ഉസകീ പരിണതി മുഡതീ ഹൈ കി യഹീ മുഝേ ചാഹിഏ. സമീപ ആ ഗയാ ഹൈ, വികല്പ, വിഭാവ തോ ഉസേ ഏകദമ നഹീം രുചതാ ഹൈ. മുഝേ സഹജ ജ്ഞായകതാ രുചതീ ഹൈ, അംതരമേം ജ്ഞായക തരഫ ഉസകീ ബാര-ബാര ഗതി ജാതീ ഹൈ. അഭീ യഥാര്ഥ നഹീം ഹുആ ഹൈ, വഹ സന്മുഖതാ ഹൈ.
മുമുക്ഷുഃ- യഥാര്ഥ നഹീം ഹുആ ഹൈ, വഹ സന്മുഖതാ ഹൈ. സന്മുഖതാ അര്ഥാത ഉസേ ഖ്യാല ഹൈ കി യഹ, ഇസകേ സന്മുഖ ഹൂ , യഹ, ഉസേ ഖ്യാലമേം ആയാ ഹൈ?
സമാധാനഃ- ഹാ , ഉസേ അമുക പ്രകാര-സേ ആയാ ഹൈ. വാസ്തവിക തോ ഐസാ ഹീ ഹൈ കി ജബ യഥാര്ഥ ഹുആ തബ ഹുആ. ഉസകേ പഹലേകാ ഹൈ വഹ സബ തോ യോഗ്യതാവാലാ കഹാ ജാതാ ഹൈ. ഫിര ഉസമേം സമീപ കിതനാ, ദൂര കിതനാ വഹ സ്വയം സമഝ ലേനാ. വഹാ തക തോ ഉസകേ ദോ ഭാഗ ഹീ ഹൈ. യഥാര്ഥ ജബ സമ്യഗ്ദര്ശന പ്രഗട ഹോതാ ഹൈ, തഭീ യഥാര്ഥ പ്രതീതി, തഭീ സമ്യഗ്ദര്ശന. ഉസമേം ഭാഗ നഹീം ഹൈ.
ഉസകേ പൂര്വകാ സബ മന്ദ ഔര തീവ്രതാവാലാ ഹീ കഹനേമേം ആതാ ഹൈ. വഹ സബ വിശേഷണ, യഥാര്ഥ വിശേഷണ സബ സമ്യഗ്ദര്ശനമേം ലാഗൂ പഡതേ ഹൈം. ഉസകേ പഹലേ ഉസകീ രുചി ഔര ജിജ്ഞാസാ ഉസ തരഫകീ ഹൈ. വഹ ഉസേ ഉസ പ്രകാര-സേ കാരണരൂപ-സേ യഥാര്ഥ കഹനേമേം ആതാ ഹൈ. വഹ കാരണരൂപ (കഹാ ജാതാ ഹൈ).
മുമുക്ഷുഃ- ജബ ഐസാ വിചാര കരതേ ഹൈം കി ബഹിനകോ ഇതനേ അല്പ സമയമേം സമ്യഗ്ദര്ശന ഹോ ഗയാ ഔര ഹമ ഇതനേ-ഇതനേ സാല-സേ മഹേനത കരതേ ഹൈം തോ ഭീ പരിണതി ഹോതീ നഹീം. പുരുഷാര്ഥകേ പ്രകാരമേം കുഛ ക്ഷതി ഹോഗീ?
സമാധാനഃ- മഹേനത കീ, വഹ മഹേനത ഭീ കൈസീ കീ, വഹ സമഝനാ പഡേഗാ ന. പുരുഷാര്ഥകീ