൧൭൨ ഐസാ ഹോതാ ഹൈ.
യഹ തോ അഭീ ഉസസേ ഭീ പഹലേകീ ഭൂമികാമേം ഖഡാ ഹൈ, ഭേദജ്ഞാന പ്രഗട നഹീം ഹുആ ഹൈ ഔര സഹജ ദശാ തോ പ്രഗട നഹീം ഹുയീ ഹൈ, ഔര സഹജ മാന ലേ തോ ആഗേ ബഢനേകാ അവകാശ നഹീം ഹൈ. സഹജ ദശാ ഹീ പ്രഗട നഹീം ഹുയീ ഹൈ. ഔര കര്തൃത്വബുദ്ധിമേം ഖഡാ ഹൈ ഔര സഹജ മാന ലേ തോ ആഗേ ബഢനേകാ അവകാശ നഹീം ഹൈ. ഇസേ തോ കര്താബുദ്ധി ഛൂട ഗയീ ഹൈ, സ്വാമീത്വബുദ്ധി ഛൂട ഗയീ ഹൈ, ജ്ഞായക ദശാ പ്രഗട ഹുയീ ഹൈ, തോ ഭീ ഉസമേം പുരുഷാര്ഥകീ അപേക്ഷാ ഉസകേ ധ്യാനമേം രഹതീ ഹൈ കി മേരേ ചാരിത്രകീ മന്ദതാ-സേ ലീനതാകീ മന്ദതാ-സേ ഛഠ്ഠീ-സാതവീം ഭൂമികാമേം ജാ നഹീം പാതാ ഹൂ . വഹ ഉസകേ ഖ്യാലമേം ഹൈ. തോ ഭീ ഉസേ ഐസാ രഹതാ ഹൈ. സര്വ അപേക്ഷാ-സേ ഐസാ ഹീ മാനേ കി സബ സഹജ ഹൈ, തോ ആഗേ ബഢനേകാ അവകാശ നഹീം രഹതാ ഹൈ.
മുമുക്ഷുഃ- ഇസമേം ക്രമബദ്ധ ആ ഗയാ ന?
സമാധാനഃ- സബ സഹജ മാനേ ഉസമേം ക്രമബദ്ധ ആ ഗയാ. പരന്തു ക്രമബദ്ധ പുരുഷാര്ഥപൂര്വക ഹോനാ ചാഹിയേ. പുരുഷാര്ഥകേ സാഥ ക്രമബദ്ധ ജുഡാ ഹൈ. സച്ചാ ക്രമബദ്ധ തബ കഹാ ജായ കി ജിസകീ കര്താബുദ്ധി ഛൂട ഗയീ, സഹജ ജ്ഞായക ദശാ പ്രഗട ഹുയീ ഹൈ തോ ഭീ പുരുഷാര്ഥകേ സാഥ വഹ ക്രമബദ്ധ സമ്ബന്ധ രഖതാ ഹൈ. പുരുഷാര്ഥകീ ജൈസീ പരിണതി ഹോ ഉസ ജാതകാ ഉസകാ ക്രമബദ്ധ ഹോതാ ഹൈ. ഉസ ജാതകേ ക്രമബദ്ധകീ രചനാ ഉസേ ഹോതീ ഹൈ. വഹ പുരുഷാര്ഥകേ സാഥ ജുഡാ ഹൈ.
ഉസകീ പുരുഷാര്ഥകീ ഗതി അപനീ തരഫ ജായ, ജ്ഞായകരൂപ (പരിണമേ) തോ ഉസകാ ക്രമബദ്ധ മോക്ഷ തരഫ ജാതാ ഹൈ. ഔര ബാഹരമേം ഖഡാ ഹൈ, വിഭാവമേം ഏകത്വബുദ്ധി കരകേ (മാനതാ ഹൈ കി) ജൈസേ ഹോനാ ഹോഗാ വൈസാ ഹോഗാ, ഉസകാ ക്രമബദ്ധ ഉസ ജാതകാ ഹൈ. അപനീ തരഫ ജായ ഉസകാ ക്രമബദ്ധ ഉസ ജാതകാ ഹൈ.
മുമുക്ഷുഃ- ജ്ഞാനകോ കിസ പ്രകാര-സേ ധീരാ കരേം?
സമാധാനഃ- ജ്ഞാനകോ ധീരാ കരകേ തൂ ദേഖ, ജ്ഞായക ക്യാ ഹൈ? വസ്തു ക്യാ ഹൈ? പര ക്യാ ഹൈ? ക്യാ സ്വ ഹൈ? ഐസേ ധീരാ ഹോകര വിചാര തോ യഥാര്ഥ ജ്ഞാന ഹോഗാ. ആകുലതാ, രാഗമിശ്രിത ഐസേ ജ്ഞാനമേം വിശേഷ ആകുലതാമേം യഥാര്ഥ സ്വഭാവ തുഝേ ഗ്രഹണ നഹീം ഹോഗാ. ഇസലിയേ ധീരാ ഹോകര, രാഗകോ ഗൌണ കരകേ ധീരാ ഹോകര വിചാര. തോ യഥാര്ഥ ഹോഗാ. യഥാര്ഥ വസ്തു ഖ്യാലമേം ആയേഗീ. ജ്ഞാനകോ ധീരാ കരകേ, രാഗ-സേ ഭിന്ന ഉസേ ഗൌണ കരകേ ദേഖ തോ തുഝേ യഥാര്ഥ ഗ്രഹണ ഹോഗാ.
മുമുക്ഷുഃ- വിപരീത ശ്രദ്ധാ ഹോ തോ ജ്ഞാന ധീരാ നഹീം ഹോതാ ഹൈ?
സമാധാനഃ- ഉസമേം ജോ വിശേഷ ആകുലതാ ഹോ, ഉസ ആകുലതാ-സേ ധീരാ പഡ സകതാ ഹൈ. യഥാര്ഥമേം ധീരാ ഹോ, വഹ അലഗ ബാത ഹൈ. ജിജ്ഞാസാകീ ഭൂമികാമേം ഭീ ധീരാ ഹോകര ദേഖ തോ സകതാ ഹൈ.
മുമുക്ഷുഃ- വികല്പാത്മക ഭേദജ്ഞാന ഹുആ?
സമാധാനഃ- വികല്പാത്മക ഹൈ.