൨൮൪
മുമുക്ഷുഃ- പര്യായകാ കാരണ പര്യായ ഹൈ, ദ്രവ്യ-ഗുണ നഹീം. ഇസ കഥനകാ ആശയ ക്യാ സമഝനാ?
സമാധാനഃ- പര്യായകാ കാരണ പര്യായ ഹൈ ഔര ദ്രവ്യ-ഗുണ നഹീം ഹൈ. ദ്രവ്യ ജൈസേ അനാദിഅനന്ത സ്വതഃസിദ്ധ ഹൈ, ജൈസേ ദ്രവ്യ അനാദിഅനന്ത സ്വതഃ ഹൈ, ജഗതകേ അന്ദര ജോ വസ്തു ഹൈ വഹ സ്വതഃസിദ്ധ ഹൈ, ഐസേ ദ്രവ്യ-ഗുണ സ്വതഃസിദ്ധ ഹൈ. വൈസേ പര്യായ ഹൈ വഹ ഭീ സ്വതഃസിദ്ധ ഹൈ. വഹ കിസീസേ ബനായീ ഗയീ, കിസീകേ ദ്വാരാ ഉത്പന്ന നഹീം കീ ഗയീ ഹൈ. ജോ ദ്രവ്യമേം പര്യായ ഹൈ വഹ സ്വതഃസിദ്ധ ഹൈ. ദ്രവ്യകേ കാരണ പര്യായ ഹൈ, ഐസാ നഹീം. പര്യായ സ്വതഃസിദ്ധ ഹൈ.
അകാരണ പാരിണാമിക ദ്രവ്യ ഹൈ. ജൈസേ ദ്രവ്യ സ്വതഃസിദ്ധ ഹൈ, വൈസേ പര്യായ ഭീ സ്വതഃസിദ്ധ ഹൈ. ഉസ പര്യായകോ പരിണമനേമേം ആസപാസകീ പര്യായകാ കാരണ ലാഗൂ പഡേ, ഇസലിയേ വഹ പ്രഗട ഹോതീ ഹൈ, ഐസാ നഹീം ഹൈ. വസ്തുസ്ഥിതി-സേ വഹ പര്യായ സ്വതഃസിദ്ധ ഹൈ. ഇസലിയേ പര്യായകാ കാരണ പര്യായ കഹനേമേം ആതാ ഹൈ.
പര്യായ ഹൈ വഹ സ്വതഃസിദ്ധ ഹൈ. ജൈസേ ദ്രവ്യ-ഗുണ സ്വതഃസിദ്ധ ഹൈ, വൈസേ പര്യായ സ്വതഃസിദ്ധ ഹൈ. പരന്തു ഉസകാ അര്ഥ ഐസാ നഹീം ഹൈ കി കോഈ ദ്രവ്യ പര്യായ രഹിത ഹൈ ഔര പര്യായകോ കോഈ ദ്രവ്യകാ ആശ്രയ നഹീം ഹൈ, ഔര പര്യായ നിരാധാര ഹോതീ ഹൈ, ഐസാ ഉസകാ അര്ഥ നഹീം ഹൈ. പരന്തു പര്യായ ഹൈ വഹ സ്വതഃസിദ്ധ ഹൈ. വഹ സ്വതഃസിദ്ധ പരിണമതീ ഹൈ, വഹ അകാരണ ഹൈ. ജൈസേ ദ്രവ്യ-ഗുണ അകാരണ ഹൈ, വൈസേ പര്യായ ഭീ സ്വതഃസിദ്ധ അകാരണ ഹൈ. ഐസാ ഉസകാ അര്ഥ ഹൈ. ലേകിന പര്യായ നിരാധാര ഹൈ, ദ്രവ്യ ബിലകൂല കൂടസ്ഥ ഹൈ, ദ്രവ്യമേം കോഈ പരിണാമ നഹീം ഹൈ ഔര പര്യായ കോഈ ദ്രവ്യ രഹിത ഹൈ, ഐസാ ഉസകാ അര്ഥ നഹീം ഹൈ.
ഉസകാ സ്വതഃസിദ്ധപനാ ഔര വഹ സ്വയം സ്വതംത്ര ഹൈ, ഉസകേ സര്വ കാരക സ്വതംത്ര, വഹ സ്വതംത്ര പരിണമതാ ഹൈ, ഐസാ ഉസകാ സമഝനേകാ അര്ഥ ഹൈ. പര്യായ ഭീ ഏക വസ്തു അകാരണ ഹൈ, ഐസാ കഹനാ ഹൈ. പരന്തു ജോ ദ്രവ്യദൃഷ്ടി കരേ, ഉസ ദ്രവ്യദൃഷ്ടികേ അന്ദര ദ്രവ്യ ജൈസേ സ്വതഃസിദ്ധ ഹൈ, വൈസേ പര്യായ സ്വതഃസിദ്ധ ഹൈ. തോ ഭീ ദ്രവ്യദൃഷ്ടിമേം വഹ പര്യായ ആതീ നഹീം ഹൈ. ദ്രവ്യദൃഷ്ടിമേം പര്യായ നഹീം ആതീ ഹൈ. അര്ഥാത പര്യായ ദ്രവ്യദൃഷ്ടികേ വിഷയമേം നഹീം ആതീ. ഇസലിയേ പര്യായ ദ്രവ്യ- സേ ഏകദമ ഭിന്ന ഹോ ഗയീ ഔര നിരാധാര ഹൈ, ഐസാ ഉസകാ അര്ഥ നഹീം ഹൈ. തോ ഭീ പര്യായ പരിണമതീ ഹൈ, ജൈസാ ദ്രവ്യ ഹോ ഉസ ജാതകീ പര്യായ പരിണമതീ ഹൈ. ജഡ ദ്രവ്യ ഹോ ഔര ചേതനകീ