ସ୍ଵଭାଵକୀ ପର୍ଯାଯ ହୋ. ତୋ ଭୀ ଉସକା ଜୋ ସ୍ଵଭାଵ ହୈ, ଦ୍ରଵ୍ଯ ଦ୍ରଵ୍ଯତ୍ଵ ଛୋଡତା ନହୀଂ, ଦ୍ରଵ୍ଯ ଦ୍ରଵ୍ଯରୂପ ତୋ ପରିଣମତା ହୀ ହୈ. ଅକେଲା କୂଟସ୍ଥ ହୋ ତୋ ଦ୍ରଵ୍ଯକୀ ପହଚାନ ହୀ ନ ହୋ. ଦ୍ରଵ୍ଯ ଦ୍ରଵ୍ଯକା କାର୍ଯ କରତା ହୀ ରହତା ହୈ. ସ୍ଵଭାଵ ପର ଦୃଷ୍ଟି ଜାଯ ତୋ ସ୍ଵଭାଵକା କାର୍ଯ ହୋତା ରହେ. ସ୍ଵଯଂ ସହଜ ହୋତା ରହତା ହୈ. ଉସେ ବୁଦ୍ଧିପୂର୍ଵକ ଯା ଵିକଲ୍ପପୂର୍ଵକ କରନା ନହୀଂ ପଡତା ସହଜ ହୀ ହୋତା ହୈ. ଦ୍ରଵ୍ଯ ପରିଣମତା ହୀ ରହତା ହୈ.
ମୁମୁକ୍ଷୁଃ- ପହଲେ ଜୋ ଆପନେ କହା କି କଥଂଚିତ ପରିଣାମୀ ହୈ, ଉସକେ ଆଧାର-ସେ ଯହ...
ସମାଧାନଃ- କଥଂଚିତ ପରିଣାମୀ ଔର କଥଂଚିତ ଅପରିଣାମୀ. ପରିଣାମୀ ହୈ, ଦ୍ରଵ୍ଯ ପରିଣମତା ହୈ. ସ୍ଵଭାଵ ପର ଦୃଷ୍ଟି ଜାଯ ତୋ ଵହ ସ୍ଵତଃ ସ୍ଵଯଂ ସ୍ଵଭାଵରୂପ ପରିଣମତା ହୈ.
ମୁମୁକ୍ଷୁଃ- ପଦାର୍ଥକା ଜ୍ଞାନ, ଦର୍ଶନ ଔର ଚାରିତ୍ରରୂପ ପ୍ରତି ସମଯ ବିନା ପ୍ରଯତ୍ନ ପରିଣମନ ତୋ ହୋତା ହୀ ରହତା ହୈ. କ୍ଯୋଂକି ପରିଣମନା ଵହ ତୋ ସିଦ୍ଧାଂତିକ ବାତ ହୈ. ତୋ ଶୁଭାଶୁଭ ରୂପ ଅଥଵା ଶୁଦ୍ଧରୂପ, କିସ ପ୍ରକାର ପରିଣମନା ଉସମେଂ ଜୀଵକା କୋଈ ଅମୁକ ଗୁଣ ନିମିତ୍ତ ପଡତା ହୈ, ଅର୍ଥାତ ଜ୍ଞାନ ଯା ଵୀର୍ଯ?
ସମାଧାନଃ- ଉସମେଂ ଉସକା ଜ୍ଞାଯକ ଜୋ ଅସାଧାରଣ ଗୁଣ ହୈ, ଉସ ଜ୍ଞାନକୋ ପହଚାନେ, ଜ୍ଞାଯକତାକୋ ପହଚାନେ. ଔର ଉସ ରୂପ ପ୍ରତୀତକୋ ଦୃଢ କରେ. ଦୃଷ୍ଟି ଅର୍ଥାତ ପ୍ରତୀତ. ଦ୍ରଵ୍ଯ ପର ଦୃଷ୍ଟି-ପ୍ରତୀତ କରେ, ଉସ ପ୍ରକାରକା ଜ୍ଞାନ କରେ ଔର ଉସ ଜାତକା ଉସକୀ ଆଂଶିକ ପରିଣତି ହୋତୀ ହୈ. ଇସଲିଯେ ଉସମେଂ ଉସେ ଜ୍ଞାନ, ଦର୍ଶନ ଔର ଚାରିତ୍ର ତୋ (ହୋତେ ହୀ ହୈଂ). ଵିଶେଷ ଚାରିତ୍ର ତୋ ବାଦମେଂ ହୋତା ହୈ. ଲେକିନ ଉସମେଂ ଦୃଷ୍ଟି, ଜ୍ଞାନ ଔର ଉସକୀ ଆଂଶିକ ପରିଣତି ହୋ ତୋ ଉସକୀ ଶୁଦ୍ଧ ପର୍ଯାଯ ପ୍ରଗଟ ହୋତୀ ହୈ.
ଦୃଷ୍ଟି ତୋ ଏକ ଦ୍ରଵ୍ଯ ପର ହୈ, ଉସକେ ସାଥ ଉସେ ଜ୍ଞାନ ଭୀ ସମ୍ଯକ ହୋତା ହୈ. ଔର ପରିଣତି ଭୀ ଉସ ତରଫ ଝୁକତୀ ହୈ. ତୋ ଉସମେଂ-ସେ ଶୁଦ୍ଧ ପର୍ଯାଯ, ଦ୍ରଵ୍ଯମେଂ-ସେ ସର୍ଵଗୁଣାଂଶ ସୋ ସମ୍ଯଗ୍ଦର୍ଶନ ପ୍ରଗଟ ହୋତା ହୈ. ଆଜ ଆଯା ଥା ନ? ଦ୍ରଵ୍ଯ କିସେ କହତେ ହୈଂ? ଜୋ ଦ୍ରଵିତ ହୋ ସୋ ଦ୍ରଵ୍ଯ. ଗୁରୁଦେଵକୀ ଟେପମେଂ ଆଯା ଥା.
ମୁମୁକ୍ଷୁଃ- ଜୀ ହାଁ, ଆଜ ସୁବହ ପ୍ରଵଚନମେଂ ଆଯା ଥା.
ସମାଧାନଃ- ହାଁ, ଆଜ ସୁବହ (ଆଯା ଥା). ଜୋ ଦ୍ରଵିତ ହୋ ଉସେ ଦ୍ରଵ୍ଯ କହତେ ହୈଂ. ଦ୍ରଵ୍ଯ ପରିଣମତା ହୈ. ସ୍ଵଭାଵ ପର ଦୃଷ୍ଟି ଜାଯ ତୋ ସ୍ଵଭାଵରୂପ ପରିଣମତା ହୈ. ଵିଭାଵମେଂ ଦୃଷ୍ଟି ହୈ ତୋ ଵିଭାଵକୀ ପର୍ଯାଯେଂ ହୋତୀ ହୈଂ. ସ୍ଵଭାଵ ପର ଦୃଷ୍ଟି ଜାଯ ତୋ ସ୍ଵଭାଵକୀ ପର୍ଯାଯେଂ ହୋତୀ ହୈଂ. ବାକୀ ଵସ୍ତୁ ତୋ ପାରିଣାମିକଭାଵ-ସେ ଅନାଦିଅନନ୍ତ ଏକରୂପ ସଦୃଶ୍ଯ ପରିଣାମ-ସେ ପରିଣମତା ହୈ. ଵହ କୋଈ ଅପେକ୍ଷା-ସେ କୂଟସ୍ଥ ଔର କୋଈ ଅପେକ୍ଷା-ସେ ପରିଣାମୀ, କୋଈ ଅପେକ୍ଷା-ସେ ଅପରିଣାମୀ ହୈ.
ମୁମୁକ୍ଷୁଃ- ଅକେଲା କୂଟସ୍ଥ ମାନେଂ ତୋ ସବ ଭୂଲ ହୋତୀ ହୈ.
ସମାଧାନଃ- ଅକେଲା କୂଟସ୍ଥ ହୋ ତୋ ଉସମେଂ କୋଈ ଵେଦନ ଭୀ ନହୀଂ ହୋଗା, ସ୍ଵାନୁଭୂତି