୨୬୪
ମୁମୁକ୍ଷୁଃ- ରୁଚିପୂର୍ଵକକେ ଐସେ ସଂସ୍କାର ପଡେ କି ଜୋ ନିଯମ-ସେ ମୁକ୍ତିକା କାରଣ ହୋ.
ସମାଧାନଃ- ନିଯମ-ସେ ମୁକ୍ତିକା କାରଣ ହୋ.
ମୁମୁକ୍ଷୁଃ- .. ପ୍ରଗଟ ହୋ.
ସମାଧାନଃ- ପୁରୁଷାର୍ଥ ପ୍ରଗଟ ହୋ. ପୁରୁଷାର୍ଥ କରେ ତବ ଉସେ ଐସା ହୀ ହୋତା ହୈ କି ମୈଂ ପୁରୁଷାର୍ଥ କରୁଁ. ଭାଵନା ଐସୀ ହୋତୀ ହୈ. ପରନ୍ତୁ ରୁଚିପୂର୍ଵକକେ ଜୋ ସଂସ୍କାର ଡଲେ ଵହ ଯଥାର୍ଥ ଭାଵି ନିର୍ଵାଣ ଭାଜନ ହୋତା ହୈ. ନିର୍ଵାଣକା ଭାଜନ ହୋତା ହୈ. ... ସଂସ୍କାର ଵହୀ କାମ କରତେ ହୈଂ, ଵିପରୀତ ରୁଚି ହୈ ଇସଲିଯେ ମିଥ୍ଯାତ୍ଵ-ଵିପରୀତ ଦୃଷ୍ଟିକେ ସଂସ୍କାର ଚଲେ ଆତେ ହୈଂ. ଯଥାର୍ଥ ଅନ୍ଦର ରୁଚି ହୋ କି ଯେ କୁଛ ଅଲଗ ହୈ. ଆତ୍ମା କୋଈ ଅଲଗ ହୈ, ମାର୍ଗ କୋଈ ଅଲଗ ହୈ. ଐସୀ ରୁଚି ଅଂତରମେଂ-ସେ ହୋ, ପ୍ରୀତି-ସେ ଵାଣୀ ସୁନେ ତୋ ଅଂତରମେଂ ଐସୀ ଅପୂର୍ଵତା ଲଗେ କି ଯେ ଆତ୍ମା କୋଈ ଅପୂର୍ଵ ହୈ. ଵାଣୀମେଂ ଐସା କହତେ ହୈଂ, ଗୁରୁଦେଵ ଐସା କହତେ ହୈଂ ତୋ ଅଂତରମେଂ ଆତ୍ମା କୋଈ ଅପୂର୍ଵ ହୈ. ଐସୀ ଆତ୍ମାକୀ ଅପୂର୍ଵତା ତରଫକୀ ରୁଚି ଜଗେ ଔର ଉସକେ ସଂସ୍କାର ଅଂତରମେଂ ଡଲେ, ଵହ ଭାଵି ନିର୍ଵାଣ ଭାଜନ ହୋତା ହୈ.
ମୁମୁକ୍ଷୁଃ- ଵର୍ତମାନମେଂ ଅଭୀ ସମ୍ଯଗ୍ଦର୍ଶନ ପ୍ରାପ୍ତ ନହୀଂ ହୁଆ ହୋ, ତୋ ଭୀ ଉସକେ ଲିଯେ..
ସମାଧାନଃ- ହାଁ, ସଂସ୍କାର କାମ କରତେ ହୈଂ.
ମୁମୁକ୍ଷୁଃ- ଖ୍ଯାଲ ଆ ସକତା ହୈ କି ଯହ ଜୀଵ ଭାଵି ନିର୍ଵାଣକା ଭାଜନ ହୋଗା. ଉସକୀ ରୁଚି ପର-ସେ ଅଥଵା ଉସକୀ ଚଟପଟୀ ପର-ସେ, ଲଗନୀ ପର-ସେ (ଖ୍ଯାଲ ଆତା ହୋଗା)?
ସମାଧାନଃ- ଉସକେ ଅନୁମାନ-ସେ ଉସକୀ କୋଈ ଅପୂର୍ଵତା ପର-ସେ ଖ୍ଯାଲ ଆ ସକତା ହୈ.
ମୁମୁକ୍ଷୁଃ- "ସ୍ଵଭାଵ ଶବ୍ଦ ସୁନତେ ହୀ ଶରୀରକୋ ଚୀରତା ହୁଆ ହୃଦଯମେଂ ଉତର ଜାଯ, ରୋମ- ରୋମ ଉଲ୍ଲସିତ ହୋ ଜାଯ-ଇତନା ହୃଦଯମେଂ ହୋ, ଔର ସ୍ଵଭାଵକୋ ପ୍ରାପ୍ତ କିଯେ ବିନା ଚୈନ ନ ପଡେ,.. ଯଥାର୍ଥ ଭୂମିକାମେଂ ଐସା ହୋତା ହୈ.' ଐସା କହକର ଆପକୋ କ୍ଯା କହନା ହୈ?
ସମାଧାନଃ- ଅଂତରମେଂ ଗହରାଈମେଂ ଚୀରକର ଉତର ଜାଯ. ଅନ୍ଦର ଆତ୍ମାକୀ ପରିଣତିମେଂ ଇତନା ଅଂତରମେଂ ଦୃଢ ହୋ ଜାଯ କି ଯହ କୁଛ ଅଲଗ ହୀ ହୈ. ଐସୀ ଗହରାଈମେଂ ଉସେ ରୁଚି ଲଗତୀ ହୈ କି ଯହୀ ସତ୍ଯ ହୈ. ଯେ ସବ ଵିଭାଵ ନିଃସାର ହୈ, ସାରଭୂତ ଵସ୍ତୁ କୋଈ ଅପୂର୍ଵ ହୈ. ଐସା ଅଂତରମେଂ ଉସେ ଲଗେ.
ଯଥାର୍ଥ ଅର୍ଥାତ ଜିସେ ଅଂତରମେଂ ଆତ୍ମାକା ହୀ କରନା ହୈ, ଦୂସରା କୋଈ ପ୍ରଯୋଜନ ନହୀଂ ହୈ. ଏକ ଆତ୍ମାକା ଜିସେ ପ୍ରଯୋଜନ ହୈ, ଉସ ପ୍ରଯୋଜନ-ସେ ହୀ ଉସକେ ସବ କାର୍ଯ, ଆତ୍ମାକେ ପ୍ରଯୋଜନ ଅର୍ଥ ହୀ ହୈଂ. ଐସୀ ଆତ୍ମାର୍ଥୀକୀ ଭୂମିକା-ପ୍ରଥମ ଭୂମିକା ହୈ.
ମୁମୁକ୍ଷୁଃ- ଆତ୍ମାର୍ଥୀକୀ ଭୂମିକାମେଂ ଐସା ହୋତା ହୈ.
ସମାଧାନଃ- ହାଁ, ଐସା ହୋତା ହୈ.
ମୁମୁକ୍ଷୁଃ- ... ଇସଲିଯେ ଉସେ ଉଲ୍ଲାସ ଆତା ହୋଗା. ଚୀରକର ହୃଦଯମେଂ ଉତର ଜାଯ ଅର୍ଥାତ ଉସେ ଉସ ଜାତକା ଉତ୍ସାହ (ଆତା ହୋଗା)?