੨੨੪ ਵਹ ਬਾਹਰ ਜਾਤਾ ਹੈ. ਅਤਃ ਉਤਨਾ ਉਸੇ ਜਾਨਨੇਮੇਂ ਆਸ਼੍ਰਯ ਆਤਾ ਹੈ. ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋਂਕਾ, ਮਨਕਾ ਆਸ਼੍ਰਯ ਆਤਾ ਹੈ. ਅਤੀਨ੍ਦ੍ਰਿਯ ਜ੍ਞਾਨ ਪ੍ਰਗਟ ਹੋ ਗਯਾ ਹੈ, ਉਸ ਰੂਪ ਪਰਿਣਤਿ ਹੈ. ਪਰਨ੍ਤੁ ਅਭੀ ਅਧੂਰਾ ਹੈ, ਇਸਲਿਯੇ ਉਤਨਾ ਬਾਹਰ ਜਾਤਾ ਹੈ. (ਅਜ੍ਞਾਨੀਕੋ) ਮਾਤ੍ਰ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯ ਤਰਫਕਾ ਜ੍ਞਾਨ ਹੈ, ਸ੍ਵਕਾ ਜ੍ਞਾਨ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ.
ਮੁਮੁਕ੍ਸ਼ੁਃ- ਜ੍ਞਾਨੀਕਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯ ਜ੍ਞਾਨ ਵ੍ਰੁਦ੍ਧਿਗਤ ਹੋਤਾ ਹੁਆ ਦਿਖਤਾ ਹੈ. ਜਬਕਿ ਅਜ੍ਞਾਨੀਕਾ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯ ਜ੍ਞਾਨ ਵ੍ਰੁਦ੍ਧਿਗਤ ਹੋ ਰਹਾ ਹੋ ਐਸਾ ਦਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਦੇਤਾ, ਸਾਮਾਨ੍ਯਤਃ.
ਸਮਾਧਾਨਃ- ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯ ਜ੍ਞਾਨਕਾ ਕ੍ਯਾ ਪ੍ਰਯੋਜਨ ਹੈ? ਵ੍ਰੁਦ੍ਧਿਗਤ ਯਾ ਨਹੀਂ ਵ੍ਰੁਦ੍ਧਿਗਤ. ਇਸੇ ਅਤੀਨ੍ਦ੍ਰਿਯ ਜ੍ਞਾਨਕੀ ਪਰਿਣਤਿ ਬਢੇ ਵਹੀ ਵਾਸ੍ਤਵਿਕ ਵ੍ਰੁਦ੍ਧਿ ਹੈ. ਸਾਧਨਾਕੀ ਵ੍ਰੁਦ੍ਧਿਮੇਂ ਵਹੀ ਵ੍ਰੁਦ੍ਧਿ ਹੈ. ਬਾਹਰਕਾ ਵ੍ਰੁਦ੍ਧਿਗਤ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਵਹ ਸਬ ਤੋ ਬਾਹਰ-ਸੇ ਦੇਖਨਾ ਹੈ. ਉਸਕੀ ਵ੍ਰੁਦ੍ਧਿ ਹੋ ਉਸਕਾ ਕੋਈ ਅਰ੍ਥ ਨਹੀਂ ਹੈ. ਅਨ੍ਦਰ ਅਤੀਨ੍ਦ੍ਰਿਯਕਾ ਪਰਿਣਮਨ, ਜ੍ਞਾਯਕਕੀ ਪਰਿਣਤਿ ਬਢਤੀ ਜਾਯ, ਸ੍ਵਾਨੁਭੂਤਿ ਭੇਦਜ੍ਞਾਨਕੀ ਧਾਰਾ ਅਂਤਰ-ਸੇ ਜੋ ਪਰਿਣਤਿ ਬਢਤੀ ਜਾਯ, ਵਹੀ ਵਾਸ੍ਤਵਿਕ ਵ੍ਰੁਦ੍ਧਿ ਹੈ. ਬਾਹਰਕੀ ਵ੍ਰੁਦ੍ਧਿ ਵ੍ਰੁਦ੍ਧਿ ਨਹੀਂ ਹੈ.
ਬਾਹਰ-ਸੇ ਬਢਤਾ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਔਰ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਈ ਦੇ, ਵਹ ਕੋਈ ਦੇਖਨੇਕੀ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਨਹੀਂ ਹੈ. ਵਹ ਕੋਈ ਪਰੀਕ੍ਸ਼ਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ. ਬਾਹਰ-ਸੇ ਇਤਨਾ ਸੁਨਾ ਯਾ ਇਤਨਾ ਪਢਾ, ਯਾ ਇਤਨੀ ਧਾਰਣਾ ਕੀ, ਐਸਾ ਸਬ ਬਾਹਰ-ਸੇ ਦੇਖਨਾ, ਵਹ ਕਹੀਂ ਪਰੀਕ੍ਸ਼ਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਵ੍ਰੁਦ੍ਧਿ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਵਹ. ਵੈਸੇ ਤੋ ਉਸੇ ਵ੍ਰੁਦ੍ਧਿ ਦਿਖੇ, ਇਸਕੋ ਨਹੀਂ ਭੀ ਦਿਖੇ. ਬਾਹਰ-ਸੇ ਤੋ ਐਸਾ ਦਿਖੇ. ਪਰਨ੍ਤੁ ਅਂਤਰਕੀ ਪਰਿਣਤਿ ਬਢੇ ਵਹੀ ਵਾਸ੍ਤਵਿਕ ਵ੍ਰੁਦ੍ਧਿ ਹੈ.
ਬਾਹਰ-ਸੇ ਕਿਸੀਕੋ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਁ ਕਮਜੋਰ ਪਡ ਗਯੀ ਹੋ ਤੋ ਬਾਹਰ-ਸੇ ਦਿਖਾਈ ਨ ਦੇ. ਅਤਃ ਬਾਹਰਕੀ ਵ੍ਰੁਦ੍ਧਿ ਵ੍ਰੁਦ੍ਧਿ ਨਹੀਂ ਹੈ. ਅਂਤਰਕੀ ਪਰਿਣਤਿਕੀ ਵ੍ਰੁਦ੍ਧਿ ਹੋ, ਵਹੀ ਵਾਸ੍ਤਵਿਕ ਵ੍ਰੁਦ੍ਧਿ ਹੈ. ਦੇਖਨਾ, ਸੁਨਨਾ, ਬੋਲਨਾ ਵਹ ਸਬ ਤੋ ਬਾਹ੍ਯ ਆਸ਼੍ਰਯ ਹੈ. ਏਕ ਮਨ ਕਾਮ ਕਰੇ ਵਹ ਅਲਗ ਬਾਤ ਹੈ. ਮਨ-ਸੇ ਆਤ੍ਮਾ ਭਿਨ੍ਨ ਹੈ.
ਮੁਮੁਕ੍ਸ਼ੁਃ- ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯ ਜ੍ਞਾਨ ਬਢੇ ਉਸਮੇਂ ਕੁਛ ਮਹਤ੍ਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਮਹਤ੍ਤਾ ਗਿਨਨੀ ਭੀ ਨਹੀਂ.
ਸਮਾਧਾਨਃ- ਉਸਮੇਂ ਕੁਛ ਮਹਤ੍ਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ. ਉਸਮੇਂ ਮਹਤ੍ਤਾ ਗਿਨਨਾ ਭੀ ਨਹੀਂ. ਉਸਮੇਂ ਮਹਤ੍ਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ. ਵਹ ਪਰੀਕ੍ਸ਼ਾਕਾ ਟੋਟਲ ਭੀ ਨਹੀਂ ਹੈ. ਅਂਤਰਕੀ ਪਰਿਣਤਿ ਕ੍ਯਾ ਕਾਮ ਕਰਤੀ ਹੈ, ਯਹ ਦੇਖਨਾ ਹੈ. ਅਂਤਰ ਸ਼੍ਰਦ੍ਧਾ-ਜ੍ਞਾਨ, ਲੀਨਤਾ ਵਹ ਸਬ ਪਰਿਣਤਿ ਕ੍ਯਾ ਕਾਰ੍ਯ ਕਰਤੀ ਹੈ, ਯਹ ਦੇਖਨਾ ਹੈ.
ਮੁਮੁਕ੍ਸ਼ੁਃ- ਲੋਗੋਂਕੋ ਬਾਹਰਕੀ ਵਿਸ੍ਮਯਤਾ ਲਗਤੀ ਹੈ, ਧਰ੍ਮਾਤ੍ਮਾਕੋ ਅਂਤਰਕੀ ਵਿਸ੍ਮਯਤਾ ਹੋਤਾ ਹੈ.
ਸਮਾਧਾਨਃ- ਹਾਁ. ਅਂਤਰਮੇਂ ਹੀ ਵਾਸ੍ਤਵਿਕ ਪਰਿਣਤਿ ਹੈ. ਮੁਕ੍ਤਿਕਾ ਪੂਰਾ ਮਾਰ੍ਗ ਅਂਤਰਮੇਂ ਹੈ. ਅਨਾਦਿ ਕਾਲ-ਸੇ ਬਾਹਰ ਦੇਖਨੇਕੀ ਦ੍ਰੁਸ਼੍ਟਿ ਹੈ ਇਸਲਿਯੇ ਬਾਹਰ ਦੇਖਤਾ ਹੈ. ਬਾਹਰਕੀ ਵਿਸ੍ਮਯਤਾ ਵਹ ਸਚ੍ਚੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਵਹ ਪਰੀਕ੍ਸ਼ਾ ਭੀ ਨਹੀਂ ਹੈ. ਫਿਰ ਜਿਸੇ ਭਕ੍ਤਿ ਹੋ, ਵਹ ਗੁਰੁਦੇਵ ਪ੍ਰਤਿ