௨௭௨
முமுக்ஷுஃ- ஜ்ஞாநஸத்தா அநுமாந-ஸே க்யாலமேஂ ஆதீ ஹை கி யே ஸப ஜ்ஞாத ஹோ ரஹா ஹை தோ கோஈ ஜாநநேவாலா பீ ஹை. ஸஂவேதந, அஜ்ஞாநீகோ ஸஂவேதநரூப-ஸே க்யாலமேஂ நஹீஂ ஆதா ஹை. ராக-ஸே பிந்ந கர ஸகே யா அந்ய ஜ்ஞேயோஂ-ஸே பிந்ந கர ஸகே, ஐஸா ஸஂவேதநரூப-ஸே க்யாலமேஂ நஹீஂ ஆதா ஹை. இஸலியே லக்ஷண க்யாலமேஂ நஹீஂ ஆதா ஹை தோ பிர லக்ஷ்ய பர கைஸே ஜாநா?
ஸமாதாநஃ- வஹ அபநீ க்ஷதி ஹை. அநுமாந ஜ்ஞாந பீ ஐஸா ஹோதா ஹை கி வஹ அநுமாந ஜ்ஞாந பீ ஸத்ய அநுமாந ஹோதா ஹை. பஹலே யதார்த அநுமாந கரகே லக்ஷணகோ க்ரஹண கரே தோ ஸஂவேதந தோ அந்தர நிர்விகல்ப தஶா ஹோதீ ஹை தப ஸஂவேதந ஹோதா ஹை. உஸகே பஹலே ஜோ ஜ்ஞாந லக்ஷண வித்யமாந ஹீ ஹை, அஸாதாரண ஜ்ஞாநலக்ஷண ஸ்வயஂ ஹீ ஹை, அந்ய நஹீஂ ஹை, வஹ ஜ்ஞாநலக்ஷண அஸாதாரண ரூப ஹை, வஹ ஜ்ஞாநலக்ஷண தோ ஸ்வயஂகோ லக்ஷ்யமேஂ ஆயே ஐஸா ஹீ ஹை. பரந்து வஹ உஸே க்ரஹண நஹீஂ ஹோதா ஹை, மாத்ர அநுமாந-அநுமாந ஹோதா ஹை. வஹ மாத்ர (இஸலியே கி) யதார்த ப்ரகார-ஸே உஸே க்ரஹண நஹீஂ கரதா ஹை.
நிர்விகல்ப தஶாமேஂ யதார்த ஸஂவேதந ஹோதா ஹை. உஸகே பஹலே பீ ஸ்வயஂ ஜ்ஞாயகரூப-ஸே ஸ்வயஂ வித்யமாந ஹீ ஹை, உஸகா கஹீஂ நாஶ நஹீஂ ஹுஆ ஹை, உஸகே அஸ்தித்வகா நாஶ நஹீஂ ஹுஆ ஹை ஔர உஸகீ ஜ்ஞாயகதா தோ ஜ்ஞாத ஹோ ஹீ ரஹீ ஹை. பரந்து வஹ ஸ்வயஂ ஜாநதா ஹீ நஹீஂ ஹை. பரந்து அஂதரமேஂ உஸே உதநீ லகே தோ க்ரஹண ஹோதா ஹை, உஸே லகதீ ஹீ நஹீஂ. புத்தி- ஸே அநுமாந கரதா ஹை. பரந்து வஹ அநுமாந பீ வஹ யதி யதார்த ப்ரகார-ஸே அநுமாந, யுக்தி- ஸே க்ரஹண கரே தோ (ஹோ ஸகதா ஹை). அநுமாந, யுக்தி ஸப யதார்த ஹோதா ஹை, பரந்து உஸகே ஸாத-ஸாத வஹ ஆகே ஜாநேகா ப்ரயத்ந கரே கி மைஂ ஜ்ஞாயக ரூப ஹீ விராஜமாந ஹூ. தோ க்ரஹண ஹோ ஸகே ஐஸா ஹை. பரந்து வஹ கரதா நஹீஂ ஹை இஸலியே ஹோதா நஹீஂ ஹை. புத்தி-ஸே கரகே சோட தேதா ஹை, பரந்து அபநா அஸ்தித்வ க்ரஹண நஹீஂ கரதா ஹை ஔர கரநே ஜாய தோ ஸ்வயஂ ஸாமாந்ய க்ஷணிக க்ரஹண கரகே சோட தேதா ஹை. உஸகா அப்யாஸ லஂபாதா நஹீஂ.
ஜ்ஞாயகரூப அப்யாஸகா ஜீவந அபநா பநாதா ஹீ நஹீஂ. ஜோ அநாதிகா ஏகத்வபுத்திகா ஜீவந ஹை ஔர விபாவமய, ஶுபாஶுப பரிணாமகீ தாராரூப ஜோ ஜீவந சலா ஜாதா ஹை, வைஸே ஹீ அநாதிகா ஜைஸே சலதா ஹை, வைஸே சலா ஜாதா ஹை. தீவ்ரமேஂ-ஸே மந்த, தீவ்ர-மந்த, தீவ்ர-மந்த ஐஸே சலா ஜாதா ஹை, பரந்து உஸகா ஜீவந ஜோ ஜ்ஞாயகரூப பலடநா சாஹியே, வஹ