౪ లీనతా కరనే-సే అతీన్ద్రియ జ్ఞాన బఢతే జాతా హై. అతీన్ద్రియకా అనుభవ బఢతే జాతా హై. బాహర ఏకత్వబుద్ధి హోనే-సే ఇన్ద్రియ జ్ఞాన రహతా హై, భీతరమేం ఉపయోగ జాయ తో అతీన్ద్రియ జ్ఞాన ప్రగట హోతా హై. ఏకత్వబుద్ధికా దోష హై.
ముముక్షుః- బహినశ్రీ! యే ఏకత్వబుద్ధి తో పరపదాథా-సే కరనా నహీం చాహతే, ఫిర భీ లేకిన ఫిర భీ ఉస తరఫలక్ష్య క్యోం బార-బార జాతా హై?
సమాధానః- కరనా నహీం చాహతా హై తో భీ పరిణతి తో ఐసీ అనాది-సే హో రహీ హై ఏకత్వబుద్ధి. భావనా నహీం హై. ఏకత్వబుద్ధి నహీం కరనా, నహీం కరనా (ఐసా హోతా హై, లేకిన) భీతరమేం హో రహీ హై తో ఉసకో తోడ దేనా చాహియే. విచార కరే, సూక్ష్మ ఉపయోగ కరే, ప్రజ్ఞాఛైనీ తైయార కరకే ఉసకో తోడ దేనా చాహియే.
జో వికల్పకీ జాల చల రహీ హై, ఉస వికల్పకే సాథ ఏకత్వబుద్ధి హో రహీ హై. వహ ఏకత్వబుద్ధి తోడ దేనీ చాహియే. ఇచ్ఛా నహీం హోవే తో తోడ దేనా చాహియే. సచ్చీ భావనా ఉసే కహనేమేం ఆతీ హై కి జో ఉసే తోడనేకా ప్రయత్న కరే. ఉసకో-ఏకత్వబుద్ధి తోడనేకా ప్రయత్న కరనా చాహియే. స్వమేం ఏకత్వ ఔర పర-సే విభక్త. స్వమేం ఏకత్వబుద్ధి కరనా చైతన్యమేం ఔర పర-సే విభక్త హో జానా. ఏకత్వబుద్ధికా దోష హై, మిథ్యాత్వ, భూల హై వహ వహీ హై.
స్వమేం ఏకత్వబుద్ధి నహీం కీ ఔర పరమేం ఏకత్వబుద్ధి కీ, ఇస భూలకే కారణ సబ భూల చలతీ హై. సబ పరిణతి విభావ తరఫ జాతీ హై. అపనీ ఏకత్వబుద్ధిుహుయీ తో అతీన్ద్రియ జ్ఞాన ప్రగట హుఆ, లీనతా ప్రగట హుయీ, తో జ్ఞాన, దర్శన, చారిత్ర సబకీ అపనీ ఓర పరిణతి హుయీ. పర తరఫ దృష్టి హై తో దృష్టి భీ మిథ్యా, జ్ఞాన భీ మిథ్యా ఔర చారిత్ర భీ మిథ్యా. ఔర అపనీ తరఫ దృష్టి గయీ తో జ్ఞాన సమ్యక హుఆ ఔర చారిత్ర భీ సమ్యక హుఆ. సబ సమ్యక హుఆ.
సర్వగుణాంశ సో సమ్యగ్దర్శన. సర్వ గుణోంకా అంశ సమ్యగ్దర్శనమేం ప్రగట హో జాతా హై. స్వరూప అనుభవమేం. ఔర విభావమేం హై తో సబ విభావకీ పరిణతి హై. .. బాహరమేం మాన లియా కి నౌ తత్త్వకా శ్రద్ధాన కరతే హైం యా ఛః ద్రవ్యకా శ్రద్ధాన కరతే హైం, ఉసమేం సమ్యగ్దర్శన నహీం హో జాతా హై. వహ తో వికల్ప మాత్ర హై. భూతార్థ నయ-సే చైతన్యకో గ్రహణ కరతా హై తో సమ్యగ్దర్శన హోతా హై, తో స్వానుభూతి హోతీ హై. ఔర భేద వికల్పమేం రుకనే-సే కహీం సమ్యగ్దర్శన నహీం హో సకతా హై. వహ తో బీచమేం ఆతా హై. గుణకా భేద విచారమేం ఆతే హైం. ఉసమేం రుక జాయ తో స్వానుభూతి నహీం హోతీ హై. వికల్ప టూట జాయ, ఉసమేం లీనతా హోవే తబ స్వానుభూతి హోతీ హై. చైతన్యమేం లీనతా, చైతన్య తరఫ దృష్టి (కరే) తో స్వానుభూతి హోతీ హై. జ్ఞాన సబకా హోతా హై. గుణకా, పర్యాయకా, సబ జ్ఞానమేం ఆతా హై.
సమాధానః- యథార్థ భావనా, లగనీ ఔర పురుషార్థ హో తో ప్రగట హుఏ బినా రహతా హీ నహీం. దేర లగే, లేకిన ఉస తరఫకా ప్రయత్న హో ఔర వహ ఐసే హీ పురుషార్థ చాలూ