౧౩౮ ఉసే భక్తి ఆయే బినా నహీం రహతీ.
పురుషార్థ స్వయం కరతా హై, పరన్తు ఉపకార గురు, దేవ-గురు-శాస్త్రకా ఆయే బినా నహీం రహతా. అనాదికాల-సే అనజానా మార్గ, వహ గురుదేవనే బతాయా హై. జో పర్యాయమేం... ద్రవ్య అనాదిఅనన్త శుద్ధ హోనే పర భీ పర్యాయమేం జో పరిణతి పలటనేమేం ఉసే జో పురుషార్థ హోతా హై, ఉసమేం దేవ- గురు-శాస్త్రకా నిమిత్త హోతా హై. ఔర అనాదికా నిమిత్త-నైమిత్తిక సమ్బన్ధ భీ ఐసా హై కి అనాది-సే జో స్వయం సమఝా నహీం హై, ఉసమేం పహలీ బార సమఝతా హై ఉసమేం దేశనాలబ్ధి హోతీ హై. ఉసమేం దేవ యా గురుకా ప్రత్యక్ష నిమిత్త హోతా హై. ఐసా నిమిత్త-ఉపాదానకా సమ్బన్ధ హై. హోతా అపనే-సే హీ హై, పరన్తు నిమిత్త-నైమిత్తిక సమ్బన్ధ హో హీ నహీం తో ఐసా సమ్బన్ధ హై కి అనాదిమేం సర్వప్రథమ దేశనాలబ్ధి హోతీ హై. ఔర ప్రత్యక్ష దేవ-గుురు హో ఉస ప్రకార- సే దేశనాలబ్ధి హోతీ హై. ఇసలియే ప్రత్యక్షకా ఉపకార కహనేమేం ఆతా హై. జో, ప్రత్యక్ష సదగురు సమ, ఆతా హై. ప్రత్యక్షకా ఉపకార హై. క్యోంకి అనాది-సే చైతన్యద్రవ్య శుద్ధ హోనే పర భీ జబ ఉసకీ పర్యాయ పలటనేకా పురుషార్థ హోతా హై తబ దేవ ఔర గురుకా నిమిత్త హోతా హై. ఐసా నిమిత్త-ఉపాదానకా సమ్బన్ధ హై.
ప్రత్యేక ద్రవ్య స్వతంత్ర హోనే పర భీ ఐసా నిమిత్త-ఉపాదానకా సమ్బన్ధ హోతా హై. పర్యాయకా నిమిత్త-నైమిత్తికకా కైసా సమ్బన్ధ హై ఉసే జ్ఞానమేం రఖకర ప్రత్యేక ద్రవ్య స్వతంత్ర హై, ఐసీ ఉసకీ ద్రవ్య పర దృష్టి ఔర ఉస జాతకా ఉసకా జ్ఞాన కామ కరతా హై. దృష్టి ఔర జ్ఞాన దోనోం మైత్రీరూప-సే కామ కరతే హైం. జైసే జ్ఞాననయ క్రియానయకీ మైత్రీ హై, వైసే దృష్టి ఔర జ్ఞాన మైత్రీ-సే కామ కరతే హైం.
ముముక్షుః- జైనదర్శనకీ ఐసీ అటపటీ బాత దూసరోంకో సమఝమేం నహీం ఆతీ. కభీ ఐసా కహనా, కభీ వైసా కహనా.
సమాధానః- ఉన దోనోంకో సమ్బన్ధ హై. దృష్టి ఔర జ్ఞానకీ మైత్రీ హై. ద్రవ్యదృష్టి అఖణ్డకో గ్రహణ కరతీ హై, జ్ఞానమేం దోనోం ఆతే హైం. ఇసప్రకార మైత్రీ హై. వస్తుకా స్వరూప ద్రవ్య-గుణ- పర్యాయ హై. ఇసలియే సబమేం దో-దో ఆతే హైం. వస్తు స్వభావ-సే అభేద హై ఔర ఉసమేం గుణకే భేద, పర్యాయ భేద (భీ హై). భేద-అభేద దోనోం అపేక్షా ఏక ద్రవ్యమేం హోతీ హై. ఇసలియే హర జగహ దోనోంకీ మైత్రీ హోతీ హీ హై.
ముముక్షుః- దృష్టి ఔర జ్ఞాన సాథమేం హీ రఖనా.
సమాధానః- దృష్టి ఔర జ్ఞాన సాథమేం హోతే హైం. జ్ఞాన ఔర క్రియానయ జైసే సాథమేం హోతే హైం, వైసే దృష్టి ఔర జ్ఞాన సాథమేం హోతే హైం. వస్తు అనాదిఅనన్త హై తో ఉసమేం అనన్త గుణ నహీం హై, ఐసా నహీం హై. వస్తు స్వభావ-సే ఉసే అభేద కహతే హైం, తో భీ లక్షణ భేద- సే ఉసమేం కోఈ భేద నహీం హై అథవా ఉసమేం పర్యాయ నహీం హై, యా సర్వ అపేక్షా-సే కూటస్థ హై ఐసా నహీం హై. ఉసమేం కోఈ గుణ నహీం హై ఔర ఏక అఖణ్డ ద్రవ్య హై, పరన్తు ఉసమేం