౧౬౪ వైసా కరో. ఫిర భీ ఉసే ఐసీ ఏకత్వబుద్ధి నహీం హోతీ కి ఐసా కరనే-సే ఐసా హీ హోగా. ఐసీ ఉసే ఏకత్వబుద్ధి నహీం హై. ఉససే భిన్న పరిణమన (వర్తతా హై). వహ సమఝతా హై కి జైసా హోనా హోగా వైసా హీ హోగా. ఐసా సహజ వర్తతా హై. ఫిర భీ వహ కహే ఐసా కి, ఐసా కరో. వికల్ప భీ ఐసా ఆయే కి యహ కరనే జైసా హై. ఐసా వికల్ప ఆయే. పరన్తు వహ జైసా బననా హోతా హై, వైసా హీ బనతా హై. ఉసే సహజ వర్తతా హై.
ముముక్షుః- కోఈ భీ పరద్రవ్యకీ జో క్రియా హో రహీ హై, వహ తో ఉససే హీ హో రహీ హై. రాగకా కోఈ కార్య నహీం హై, ఐసా స్పష్టపనే ఉసకే ఖ్యాలమేం రహతా హై.
సమాధానః- స్పష్టపనే ఖ్యాల రహతా హై. రాగకా మాత్ర నిమిత్త బనతా హై. ఉసకా మేల హో జాయ తో హో జాయ. మేల న ఖాయ తో వహ స్వతంత్ర హై. జో బననేవాలా హోతా హై వహీ బనతా హై. ఐసీ ఏకత్వబుద్ధి ఉసే హోతీ హీ నహీం కి ఐసా రాగ హుఆ తో ఐసా హోనా హీ చాహియే. ఉసే బరాబర ఖ్యాల హై కి జో బననేవాలా హై వైసే హీ బనతా హై. ధారణా అనుసార కుఛ హోతా హీ నహీం. ప్రత్యేక ద్రవ్య స్వతంత్ర పరిణమతా హై.
బాహరకే సబ అనేక జాతకే ప్రసంగ, వహ కోఈ కార్య రాగకే అధీన హో ఐసా నహీం హై. శరీరకా పరిణమన భీ అపనే అధీన నహీం హై. కోఈ రాగకే అధీన నహీం హై. ఇసకా ఐసా, ఇసకా ఐసా కరో, వహ భీ హాథకీ బాత నహీం హై. వహ భీ కోఈ దవాఈసే మిటే యా ఉససే మిటే వహ కోఈ హాథకీ బాత నహీం హై. స్వతంత్ర నిఃశంకపనే ఉసే ప్రతీత వర్తతీ హీ రహతీ హై. ఉసే యాద నహీం కరనా పడతా. ఉసే ఏకత్వబుద్ధి ఐసీ తన్మయతా నహీం హోతీ కి ఐసా కరనే-సే ఐసా హోగా హీ. ఐసీ ఏకత్వబుద్ధి హీ నహీం హోతీ, ఉససే న్యారా హీ రహతా హై.
సమాధానః- .. దో ద్రవ్యకీ స్వతంత్రతాకీ ప్రతీతి సాథమేం హో తో హీ మైం జ్ఞాయక హూఁ, ఐసీ ఉసే దృష్టి (రహే), తో హీ ఉసకా అభ్యాస హో సకతా హై. దో ద్రవ్యకీ స్వతంత్రతా జో స్వీకార నహీం కరతా, ఉసే జ్ఞాయక హూఁ, ఐసా కబ ఆయే? కి మైం పరసే భిన్న హూఁ. యే పరపదార్థ హై ఉససే మైం భిన్న మైం ఏక చైతన్యద్రవ్య స్వతంత్ర జ్ఞాయక హూఁ. విభావ స్వభావ భీ మేరా నహీం హై ఔర మైం ఏక జ్ఞాయక హూఁ, ఐసా స్వయంకో భిన్న కబ భాసిత హో? కి పరద్రవ్య-సే భిన్న స్వయంకో ప్రతీతి హో ఔర మైం స్వతంత్ర ద్రవ్య హూఁ ఔర యే పరద్రవ్య స్వతంత్ర హై, దోనోంకీ స్వతంత్రతా లగే తో హీ జ్ఞాయక ద్రవ్యకీ ప్రతీతి హో. ఇన దోనోంకా సమ్బన్ధ హై. భేదజ్ఞాన జిసే హో, మైం జ్ఞాయక హూఁ, ఐసే బారంబార అపనే నిజ అస్తిత్వకో గ్రహణ కరే, ఉసే దో ద్రవ్యకీ స్వతంత్రతాకా నిర్ణయ హుఏ బినా రహతా హీ నహీం. ఉసే సమ్బన్ధ హై.
ముముక్షుః- ఉస సమ్బన్ధిత అనేక ప్రకారకే వికల్ప ఆతే హైం. మైం మేరీ బాత ఆపకో కరతా హూఁ. సంస్థాకా ... ముఝే ఐసా హోతా హై కి దో ద్రవ్యకీ స్వతంత్రతా హై. జో హోనేవాలా హై వహ హోగా. అథవా ప్రత్యేక ద్రవ్య స్వతంత్రరూప-సే పరిణమతే హైం. రాగకే కారణ కోఈ ఫేరఫార